Vitaulium: Hofwyck en Spaansche Wijsheit | Page 9

in 't swart en 't witte staen;
Een dingh, dat Armen had en Schouderen en Beenen, Een redelick
gestel van 't hoofd af tot de teenen, Soo veel my duncken moght. En nu
stond Boom aen Boom, Daer Boom aen Boom sou staen; nu gingh ick
in den toom Van voorraed[15] en bescheid, en, hoe 't sich nae moght
schicken, Ick hiel mijn plicht voldaen met gissen en met micken.
Soo ver gaet menschen macht in allerley belangh; Beraden, overslaen
sijn volle stade langh, Meer eischt men hem vergeefs; maer 't langh
heeft oock sijn maeten: Die lang doen kan en magh, moet oock eens
konnen laeten: Is 't overdencken goed, het over-dencken niet: Hy siet
sijn selven uyt, die al te lang doorsiet: Ons oogh verdrinckt in 't werck,
daer 't moed' in is geswommen, En ons vernuft beswijmt, gelijck die,
hoogh geklommen, Met schrick te rugge sien, en weten niet waer heen,
Om hals en been geheel[16] te brengen naer beneen. Soo raeckt men
bijster 's weeghs[17] in 't soecken van veel wegen, En daer en komt
geen end van stadigh overwegen: Die altijd willen doen, en hebben
noyt gedaen; 't Schael-tongesken moet eens in 't huysken blijven staen.
Doe 't kind geboren was, hoe 't afliep met sijn lueren, Sijn swachtels, en
sijn wiegh, soud' hier wat langer dueren Dan 't yemand lusten moght;
en van die eerste jeughd En smaken meestendeel maer ouderen de
vreughd: Vreughd, die de Nieuwigheit en Hoop alleen doen leven, Die
self den ouderen ten einde werck begeven; Waer op volght ongevoel
van wellust, doove plaegh, Daer van ick (ick beken 't) mijn kindsch[18]
gedeelte draegh. Nu, 't kind is jongh geweest, en't is gebracht aen't
groeien, Aen't bloeyen metter tijd; 'k heb niemand te bemoeyen Met
wat het tien jaer langh te queecken heef gekost; De Wijsen eten met, de
gecken doen den kost. Komt, wijsen! eet met my, ick sal u niet

beswaren Als met welgaere spijs en wel betaelde waren: Ick wil u
Hofwijck doen aenschouwen, of 't te nacht, Gelijck als
Duivels-brood[19], te voorschijn waer gebracht: Jae meer, ick wil het u
en my oock doen betreden, Als waer ons gisteren een gansche eew
geleden: 'k Wil met kindskinderen goed deelen voor mijn dood, Als
waer ick Grootevaer en twee-dry-mael soo groot[20]. Het wereldsche
besit en is toch niet als droomen, En of 't gekomen is, of mogelick te
komen, 't En is maer binnen ons het gen' het schijnt of is, 't Zij by
voor-sieningen[21] of by geheugenis.
Dus sal dan Hofwijck zijn, neen (wy zijn hondert jaren Geboren
naer[22] den dagh, dat wy geboren waren) Dus sien wy Hofwijck staen:
Ten Noorden van 't groot spoor Nae Voorburgh, 't schoone Dorp (of
seght'er Steedje[22] voor), Light een aensienlick Bosch in mindere
gesneden[23]; Vraeght naer de lenghde niet by Roeden of by Treden;
Die aen den ingangh staet, en siet den uytgangh niet, En 't eind is
verr'genoegh daer 't oogh geen eind en siet. Een tamme wildernis van
woeste schicklickheden; Soo noemt sich dit vertreck, ter liefde van de
Reden En gulde middelmaet, die ick soo waerdigh houw. Te tam waer
al te stijf, te wild waer al te rouw; Daer is wat tusschen tween, dat
tweederhands begeeren Voldoen kan, tam en wild, en dit door dat
vermeeren: Gelijck wat etens dorst, wat drinckens honger maeckt,
Gelijck langh slaepen weckt en langh gewaeck vervaeckt.
Den tammen lust voldoen vier wonderlicke dreven Van Eicken
saeghbaer hout, van Boomen die daer streven Om dickte by der aerd,
om hooghten in de lucht, Om breedten onder weegh en groen en koel
gerucht. 'k Heb saeghbaer hout genoemt: maer laet het niemant wagen,
Mijn Trouw-verlaet[24] t' ontdoen, mijn Dreven om te sagen: Daer 's
Potgeld, soo men 't heet, siet dit voort Poot-geld aen. Ick segg' het eew
voor eew: Kinds kinderen! laet staen, En brandt of warmt u niet aen
hout dat ick hiet waschen[25] Ondanckbaer' erffenis en is niet af te
waschen: Ten minsten moet hy doen hetgeen de Sterver hiet[26], Die 't
leven door hem kreeg en van sijn sweet geniet.
Twee dingen scheid'[27] ick uyt, het derde moet ick dulden:
Onschuldigh Brood-gebreck sal u voor eerst ontschulden[28], En

d'allerleste nood is buyten alle wet; Gods Koningh[29] heeft sijn maegh
met Autaer-brood[30] ontset[31]; Maer welvaert dol gespilt is verr' van
mijn meedoogen[32]: Hy is noyt bystand waerd, die noyt heeft willen
doogen[33]. Daeraen volght ouderdom van Eicken die vergaen: Men
spaertse te vergeefs, die niet en konnen staen. Maer daer den ouden
stam ontstaet[34], staet haest een jonge: Soo sal mijn na-kinds kind,
schoon ick het niet bedonge, Gedencken, daer een man in 't vechten
werd gevelt, Dat daet'lick in de ry een versch man werdt herstelt. Oock
staet de wereld soo: die schael moet even drijven; Pas soo