The Georgics [in Latin] | Page 3

segetes, quo sidere terram
vertere, Maecenas,
ulmisque adiungere vitis
conveniat, quae cura boum, qui cultus

habendo
sit pecori, apibus quanta experientia parcis,
hinc canere
incipiam. Vos, o clarissima mundi
lumina, labentem caelo quae
ducitis annum,
Liber et alma Ceres, vestro si munere tellus

Chaoniam pingui glandem mutavit arista,
poculaque inventis
Acheloia miscuit uvis;
et vos, agrestum praesentia numina, Fauni,

ferte simul Faunique pedem Dryadesque puellae:
Munera vestra cano.
Tuque o, cui prima frementem
fudit equum magno tellus percussa
tridenti,
Neptune; et cultor nemorum, cui pinguia Ceae
ter centum
nivei tondent dumeta iuvenci;
ipse nemus linquens patrium saltusque
Lycaei,
Pan, ovium custos, tua si tibi Maenala curae,
adsis, o
Tegeaee, favens, oleaeque Minerva
inventrix, uncique puer
monstrator aratri,
et teneram ab radice ferens, Silvane, cupressum,

dique deaeque omnes, studium quibus arva tueri,
quique novas alitis
non ullo semine fruges,
quique satis largum caelo demittitis imbrem;

tuque adeo, quem mox quae sint habitura deorum
concilia,
incertum est, urbisne invisere, Caesar,
terrarumque velis curam et te
maximus orbis
auctorem frugum tempestatumque potentem
accipiat,
cingens materna tempora myrto,
an deus inmensi venias maris ac tua
nautae
numina sola colant, tibi serviat ultima Thule
teque sibi
generum Tethys emat omnibus undis,
anne novum tardis sidus te
mensibus addas,
qua locus Erigonen inter Chelasque sequentis

panditur---ipse tibi iam bracchia contrahit ardens
Scorpius et caeli
iusta plus parte reliquit---
quidquid eris,---nam te nec sperant Tartara
regem
nec tibi regnandi veniat tam dira cupido,
quamvis Elysios
miretur Graecia campos
nec repetita sequi curet Proserpina matrem---

da facilem cursum atque audacibus adnue coeptis
ignarosque viae
mecum miseratus agrestis
ingredere et votis iam nunc adsuesce
vocari.
Vere novo, gelidus canis cum montibus humor

liquitur et Zephyro
putris se glaeba resolvit,
depresso incipiat iam tum mihi taurus aratro

ingemere et sulco attritus splendescere vomer.
Illa seges demum
votis respondet avari
agricolae, bis quae solem, bis frigora sensit;


illius inmensae ruperunt horrea messes.
At prius ignotum ferro quam
scindimus aequor,
ventos et varium caeli praediscere morem
cura
sit ac patrios cultusque habitusque locorum
et quid quaeque ferat
regio et quid quaeque recuset.
Hic segetes, illic veniunt felicius uvae,

arborei fetus alibi, atque iniussa virescunt
gramina. Nonne vides,
croceos ut Tmolus odores,
India mittit ebur, molles sua tura Sabaei,

at Chalybes nudi ferrum, virosaque Pontus
castorea, Eliadum palmas
Epiros equarum.
Continuo has leges aeternaque foedera certis

inposuit natura locis, quo tempore primum
Deucalion vacuum lapides
iactavit in orbem,
unde homines nati, durum genus. Ergo age, terrae

pingue solum primis extemplo a mensibus anni
fortes invertant
tauri glaebasque iacentis
pulverulenta coquat maturis solibus aestas;

at si non fuerit tellus fecunda, sub ipsum
Arcturum tenui sat erit
suspendere sulco:
illic, officiant laetis ne frugibus herbae,
hic,
sterilem exiguus ne deserat humor harenam.
Alternis idem tonsas cessare novalis
et segnem patiere situ durescere
campum;
aut ibi flava seres mutato sidere farra,
unde prius laetum
siliqua quassante legumen
aut tenuis fetus viciae tristisque lupini

sustuleris fragilis calamos silvamque sonantem.
Urit enim lini
campum seges, urit avenae,
urunt Lethaeo perfusa papavera somno:

sed tamen alternis facilis labor, arida tantum
ne saturare fimo
pingui pudeat sola neve
effetos cinerem inmundum iactare per agros.

Sic quoque mutatis requiescunt fetibus arva;
nec nulla interea est
inaratae gratia terrae.
Saepe etiam sterilis incendere profuit agros

atque levem stipulam crepitantibus urere flammis:
sive inde occultas
viris et pabula terrae
pinguia concipiunt, sive illis omne per ignem

excoquitur vitium atque exsudat inutilis humor,
seu pluris calor ille
vias et caeca relaxat
spiramenta, novas veniat qua sucus in herbas,

seu durat magis et venas adstringit hiantis,

ne tenues pluviae rapidive
potentia solis
acrior aut Boreae penetrabile frigus adurat.
Multum
adeo, rastris glaebas qui frangit inertis
vimineasque trahit cratis, iuvat
arva, neque illum
flava Ceres alto nequiquam spectat Olympo;
et

qui, proscisso quae suscitat aequore terga,
rursus in obliquum verso
perrumpit aratro,
exercetque frequens tellurem atque imperat arvis.

Humida solstitia atque hiemes orate serenas,
agricolae; hiberno
laetissima pulvere farra,
laetus ager: nullo tantum se Mysia cultu

iactat et ipsa suas mirantur Gargara messis.
Quid dicam, iacto qui
semine comminus arva
insequitur cumulosque ruit male pinguis
harenae
deinde satis fluvium inducit rivosque sequentis
et, cum
exustus ager morientibus aestuat herbis,
ecce supercilio clivosi
tramitis undam
elicit. illa cadens raucum per levia murmur
saxa ciet,
scatebrisque arentia temperat arva.
Quid qui, ne gravidis procumbat
culmus aristis,
luxuriem segetum tenera depascit in herba,
cum
primum sulcos aequant sata. quique paludis
collectum humorem
bibula deducit harena.
Praesertim incertis si mensibus amnis
abundans
exit et obducto late tenet omnia limo,
unde cavae tepido
sudant humore lacunae.
Nec tamen, haec cum sint hominumque boumque labores
versando
terram experti, nihil inprobus anser
Strymoniaeque grues et amaris
intiba fibris
officiunt aut umbra nocet. Pater ipse colendi
haud
facilem esse viam voluit, primusque per artem
movit agros curis
acuens mortalia corda
nec torpere gravi passus sua regna veterno.

Ante Iovem nulli subigebant arva coloni;
ne signare quidem aut
partiri limite campum
fas erat: in medium quaerebant ipsaque tellus

omnia liberius nullo poscente ferebat.
Ille malum virus serpentibus
addidit atris
praedarique lupos iussit pontumque moveri,
mellaque
decussit foliis ignemque removit
et passim rivis currentia vina
repressit,
ut varias usus meditando extunderet artis
paulatim et
sulcis frumenti quaereret herbam.
[Ut silicis venis abstrusum
excuderet ignem.]
Tunc alnos primum fluvii sensere cavatas;

navita
tum stellis numeros et nomina fecit,
Pleiadas, Hyadas, claramque
Lycaonis Arcton;
tum laqueis captare feras et fallere visco

inventum et magnos canibus circumdare saltus;
atque alius latum
funda iam verberat amnem
alta petens, pelagoque alius trahit humida

lina;
tum ferri rigor atque argutae lamina serrae,---
nam primi
cuneis scindebant fissile lignum
tum variae venere artes. Labor omnia
vicit
inprobus et duris urgens in rebus egestas.
Prima Ceres ferro
mortalis vertere terram
instituit, cum iam glandes atque arbuta sacrae

deficerent silvae et victum Dodona