Selections from Erasmus | Page 6

sine saltatu, e cenaculo spectata, epitasis turbulentissima,
exitus perturbatissimus. 15 'Quam, malum,' inquies 'mihi fabulam
fingis?' Immo rem, Christiane, refero.
Spectavimus hodie matremfamilias cum famula domestica fortiter
depugnantem. Sonuerat diu tuba ante congressum, convicia fortiter
utrinque regeruntur. Hic 20 aequo Marte discessum est, triumphavit
nemo. Haec in hortis, nos e cenaculo taciti spectabamus, non sine risu.
Sed audi catastrophen. A pugna conscendit cubiculum meum puella,
concinnatura lectos. Inter confabulandum laudo fortitudinem illius,
quod voce 25 conviciisque nihil cesserit dominae; ceterum optasse me
ut quantum lingua valebat, tantundem valuisset et manibus. Nam hera,
virago robusta ut vel athleta videri posset, subinde caput humilioris
puellae pugnis contundebat. 'Usque adeone' inquam 'nullos habes
ungues, 30 ut ista impune feras?' Respondit illa subridens sibi quidem
non tam animum deesse quam vires. 'An tu putas' inquam 'bellorum
exitus a viribus tantum pendere? Consilium ubique valet plurimum.'
Roganti quid haberem consilii, 'Ubi te rursus adorietur,' inquam 35
'protinus caliendrum detrahe' (nam mulierculae Parisiorum mire sibi
placent nigris quibusdam caliendris): 'eo detracto mox in capillos
invola.'
Haec ut a me ioco dicebantur, itidem accipi putabam. Atqui sub cenae
tempus accurrit anhelus hospes; 40 is erat Caroli regis caduceator,
vulgato cognomine dictus Gentil Gerson. 'Adeste,' inquit 'domini mei,
videbitis cruentum spectaculum.' Accurrimus, offendimus
matremfamilias ac puellam humi colluctantes. Vix a nobis diremptae
sunt. Quam cruenta fuisset 45 pugna res ipsa declarabat. Iacebant per
humum sparsa, hic caliendrum, illic flammeum. Glomeribus pilorum
plenum erat solum; tam crudelis fuerat laniena. Ubi accubuimus in cena,
narrat nobis magno stomacho materfamilias quam fortiter se gessisset
puella, 'Ubi 50 pararem' inquit 'illam castigare, hoc est pugnis
contundere, illa mihi protinus caliendrum detraxit e capite.' Agnovi me
non surdae cecinisse fabulam. 'Id detractum' inquit 'mihi venefica

vibrabat in oculos.' Id non admonueram. 'Tum' inquit 'tantum
capillorum 55 evulsit quantum hic videtis.' Coelum ac terram testata est
se nunquam expertam esse puellam tam pusillam ac perinde malam.
Nos excusare casus humanos et ancipitem bellorum exitum, tractare de
componenda in posterum concordia. Ego interim mihi gratulabar 60
dominae non subolere rem meo consilio gestam; alioqui sensissem et
ipse illi non deesse linguam.
Habes nostra ludicra; nunc ad seria. Duplicem mecum contentionem
acceperas, scribendi et munera mittendi. Altera te plane victum declaras,
ut qui 65 alienis manibus mecum dimicare coeperis; an infitiaberis
impudens? Non arbitror, si quid frontis est. Alteram ipse ne suscepi
quidem, sed ultro manus dedi. Literis longe vinceris, immo ne pugnas
quidem, nisi ut Patroclus Achillis armis. Muneribus nolo tecum inire 70
certamen. An poeta cum negotiatore? Quid simile? Verum heus tu, ad
aequiorem concertationem provoco. Experire utrum tu me prius
mittendo an ego te scribendo defatigem. Hoc demum sit bellum dignum
poeta, dignum institore. Tu si quid audes, accingere; 75 ac bene vale.
Parisiis. Anno M.CCCC.XCVII.
III. A WINTER JOURNEY
GUILHELMO MONTIOIO COMITI ANGLO ERASMUS
ROTERODAMUS S.D.
Pervenimus tandem et quidem incolumes, tametsi invitis (ut apparet) et
superis et inferis. O durum iter! Quem ego posthac Herculem, quem
Ulyssem non contemnam? Pugnabat Iuno semper poeticis viris infesta;
rursum Aeolum sollicitarat; nec ventis modo 5 in nos saeviebat,
omnibus armis in nos dimicabat, frigore acerrimo, nive, grandine,
pluvia, imbre, nebulis, omnibus denique iniuriis. Hisque nunc singulis
nunc universis nos oppugnabat. Prima nocte post diutinam pluviam
subitum atque acre obortum gelu viam 10 asperrimam effecerat;
accessit nivis vis immodica; deinde grando, tum et pluvia, quae simul
atque terram arboremve contigit, protinus in glaciem concreta est.
Vidisses passim terram glacie incrustatam, neque id aequali superficie,
sed colliculis acutissimis passim 15 exstantibus. Vidisses arbores glacie
vestitas adeoque pressas, ut aliae summo cacumine imum solum
contingerent, aliae ramis lacerae, aliae medio trunco discissae starent,
aliae funditus evulsae iacerent. Iurabant nobis e rusticis homines natu
grandes, se simile nihil unquam 20 in vita vidisse antea. Equis interim

eundum erat nunc per profundos nivium cumulos, nunc per sentes
glacie incrustatos, nunc per sulcos bis asperos, quos primum gelu
duraverat, deinde et glacies acuerat, nunc per crustam quae summas
obduxerat nives; quod 25 quidem mollius erat quam ut equum
sustineret, durius quam ut ungulas non scinderet.
Quid inter haec animi Erasmo tuo fuisse credis? Insidebat attonito equo
eques attonitus; qui quoties aures erigebat, ego animum deiciebam,
quoties ille in 30 genua procumbebat, mihi pectus saliebat. Iam
Bellerophon ille poeticus suo terrebat exemplo; iam meam ipse
temeritatem exsecrabar, qui mutae beluae vitam et una literas meas
commiserim. Sed audi quiddam, quod tu credas ex veris Luciani
narrationibus petitum, 35 ni mihi ipsi Batto teste accidisset. Cum arx
iam ferme in prospectu esset, offendimus omnia undique glacie
incrustata, quae ut dixi in nivem inciderat. Et erat tanta ventorum vis, ut
eo die unus atque alter collapsi perierint. Flabant autem a tergo. Itaque
per declive 40 montium me demittebam, per summam glaciem
velificans, atque interim hastili cursum moderans. Id erat clavi vice.
Novum navigandi genus. Toto fere itinere obvius fit nemo, sequitur
nemo, adeo non solum