Sa Tabi ng Bangin | Page 4

ng dumating ay biglang nagsabi na:
--Ernesto, anong saya mo ngayon.
--Oo nga, pagka't ... nguni't, hindi, hindi ko tuturan hangang di mo
ipangako sa akin na ako'y di hihiyain.--ang tugon ni Ernesto.
--Sa ano yaon?
--Di mo ako hiihiyaín?

--Hindi.
--Kung gayon, mamayang gabí, ay itatanghal sa "Tanghalang Makata"
ang isang bago kong dula na ang pamagat ay SA TABI N~G
BAN~GIN.
--Bagong dula mo na naman?
--Oo, at iya'y ika limangpuo't lima na:
--Wala kang pagod na tao!
--Paparoon ka?
--Oo, asahan mo.
--Kung gayon ay naito ang Palco presidencial. Ibig kong ikao ang
man~gulo sa aking palabas.
--Napaka labis naman yata iyan.
--Labis? kulang pa ang sabihin mo sa isang gaya mong bagong
Mecenas.
--Salamat sa papuri mong iyan, Ernesto, at inaasahan ko na, n~gayon
pa, ang tagumpay mo mamaya.
--Tunay, at sa dulang iyan ay inaasahan kong lalong lalaki ang aking
n~galan sa malawak na laran~ganan ng panunulat.
--Gayon din ang haka ko.
--Siya, hangang ika 8:12: isama mo ang iyong asawa.
--Oo. Hwag kang mabahala.
At noon din ay nagkamayan sila, at pagkatapos ay yumaon na si
Ernesto.

Si D. Armando naman ay ibinalita kaagad kay Magdalena ang
anyayaya ni Ernesto, at noon din ay sinimulan ang paglalabas ng damit
niyang gagamitin sa Dulaan.

VII.
="Sa tabi ng bangin."=
Ika walo't kalahati ng gabi.
Ang madlang tao ay nan~gagtayo sa tapat ng "Dulaang Makata", na
wari ay nan~gag aantay ó inaaban~gan ang pagpasok ng mga
binibining dadalo sa Dulaan ng gabing iyon, nang marin~gig ang
pan~galawang tugtog ng isang maliit na batin~gaw ay dagling nan~gag
sipasok sa Dulaan, na noo'y punu na ng mga magsisipanood,
samantalang ang mga mahihirap na di makaupo sa isang "butaka," ay
nanga sa "entrada general."
Ang mga binatang mawilihin sa mga binibining may magagandang
ayos ay payak na nakapako ang panin~gin sa asawa ni D. Armando, na
nang gabing iyon ay lalo pang gumanda sanhi sa mga suot niya.
Ika siyam na ganap ng gabi, nang ang pangatlong "campanada" ay
nadingig ng lahat ng dumalo sa dulaan na sinundan pagkatapos ng
pag-aangat ng "Telon de boca."
Sinimulan ang unang yugto at gayon din ang pangalawa sa di
magkamayaw na palakpak ng nanganonood at ng matapos ang
pangalawang yugto, ay hindi nagpatantan ang mga iyon kundi makita
ang makatang Ernesto del Rio, na kung tunay mang kilala na nila, ay
ibig na purihing muli.
Nang uliting iangat ang "Telon de boca" at simulan na ang "tercer acto"
ay lalo pa ding nagtamo ng maraming palakpak at muling hiniling ang
"Autor" noon.
Datapwa't ng dumating na sa "escenang" mahuhuli ni D. Martin

(protogonista ng Dula) ang asawa niya sa piling ng kaibigang matalik
na ito'y siyang "argumento" ng dulang iyon, si Magdalenang asawa ni
D. Armando, ng makita ang balaraw na tangan sa kamay ng "actor" at
itatarak sa nagpapapel na asawa, ay sumigaw ng:
--Ang Dramang iyan, ... Armando ... Patawad! at noon din ay
hinimatay.
Sa gayon ay nagkagulo sa Dulaan, at pagdaka si D. Armando ay linisan
ang inuupan at inaowi sa kanilang bahay si Magdalena, na lubhang di
ma-alaman ang nangyaring iyon.
Di din naman lubha nang nagluat at matapos ang pagtatanghal ng
Drama, si Ernesto, ay kaagad na tumun~go sa bahay ni D. Armando na
ng kaniyang datnan ay mabuti ng lubha si Magdalena.

VIII.
=Pagtatapat.=
--Kaibigang Ernesto,--ang salubong sa kaniya ni D. Armando ng siya'y
makita.--Ang dula mo'y mainam, dinaramdam ko lamang na hindi
nakita ang lahat dahil sa paghihimatay ni Magdalena.
--Dinaramdam ko din,--ang tugon ni Ernesto, datapwa't kinakailangan
mong matanto ang isang lihim na napapaloob sa katha kong
hinahangaan mo.
--Tantoin mo kaibigan--ang patuloy ni Ernesto--na sanhi sa kalamigan
mo sa pag ibig, ang paningin ng iyong asawa ay ipinako sa akin.
--Gayon pala! Tampalasan,--ang tinurang bigla ni D. Armando at
dadaluhungin na sana si Magdalena, datapwa't napigilang agad ni
Ernesto at pinagsabihan n~g:
--Maghintay ka muna,--at saka itinuloy ang pagsusulit ng;

--Datapwa't sapagka't tanto ko na kung iyon ay aking bayaan ay
lalabagin ko ang ating pagkakaibigan, ay ginawa ko ang Dramang
itinanghal ng gabing ito ng upang makapagbalik loob ang asawa mong
namali sa daan ng katahimikan.
--At di ka namali, Ernesto ... ang tugon ni Magdalenang ka agad na
lumuhod sa harap ni D. Armando na umi-iyak,--ako'y iyong patawarin.
--Magdalena, pagtindig, at kita'y pinatatawad--ang sulit ni D.
Armando.--At ikaw Ernesto, ang ginawa mong ito'y pinatunayan ang
iyong mabuti at tapat na pakikisama, hinahandugan kita ng walang
hangang pasasalamat, at makaaasa ka sa kapalagayang matalik na
kaibigan. Buhat ngayon, ikaw ay aking kapatid.
At ang tatlong iyong sa pamamaguitan ng isang mahigpit na yakap ay
napagisa ang mga damdamin at puso.
* * * * *

=Kasaysayan ng isang halik=

Sa matalik na kaibigang Marcos de los Santos, lumikha n~g tugtuguing
"Los Literatos Tondeños".

Gabí noon.
Ang bowan na ng mga