Reizen en vechten in het Zuiden van de Philippijnen | Page 2

nationale verkenners noemen, als uit een
militie, de constabulary, die, hoewel op militaire manier georganiseerd,

onder de burgerlijke regeering staat en dus aan de Commissie moet
gehoorzamen. Ik zal u dadelijk een paar woorden van introductie aan
den kapitein meegeven en voor enkele andere ambtenaren, tot wie u
zich met goed gevolg zult kunnen richten."
Zoo gezegd, zoo gedaan; de heer Fergusson riep een klerk, die onder
zijn dictée stenografeerde. Daarna leidde hij mij voor een groote kaart
van den Archipel, welke kaart met enkele reclamebiljetten van
scheepvaartmaatschappijen de eenige wandversiering van de zaal was,
en zei:
"Als u onze inlandsche troepen wilt bestudeeren, schijnt het mij noodig,
dat u zich vooraf eenigszins op de hoogte stelt van de verschillende
volksstammen, die de eilanden bewonen, van den algemeenen toestand
van het land en van de staatkunde, die wij volgen ten opzichte van de
onder ons bestuur gekomen menschen. Ik zal u terstond doen toekomen
het werk, dat drie jaar geleden geschreven is door het hoofd van den
dienst der volkstelling naar aanleiding van zijn werkzaamheden, alsook
de rapporten, die wij jaarlijks naar Washington zenden. Dat zal u
helpen, de avonden te slijten, want wij hebben hier nog geen vermaken,
geen schouwburg, noch music hall. Intusschen zal ik even in een paar
woorden voor u samenvatten, wat u meer in bijzonderheden zult
kunnen lezen in de geschriften, die ik u noemde.
"Wij verdeelen de bevolking van de Philippijnen in drie algemeene
groepen naar hun godsdienst. Vooreerst de heidenen, inboorlingen, die
in de bergstreken wonen, waar de werkzaamheid der spaansche
zendelingen hen niet heeft bereikt. Ofschoon de verschillende stammen
vaak met elkaar in onderlingen strijd zijn, vallen ze de hooger staande
rassen niet aan en hebben nooit reden van bezorgdheid gegeven, noch
aan de Spanjaarden, noch aan ons. Het zijn in den vollen zin des
woords barbaren, en men heeft ze zelfs wel beschuldigd van
menscheneten. Wij beginnen nog pas, ons met hen te bemoeien, door
een paar scholen op te richten, die tot nu toe maar poovere resultaten
hebben opgeleverd.
"De tweede groep is die der Mohammedanen, die het Zuidwesten van
den Archipel bewonen, waar vele districten zijn samengevoegd tot wat

wij de Moro-provincie noemen, een streek, die aan een afzonderlijk
bestuur is onderworpen, dat onder de militaire autoriteiten staat en waar
generaal Wood het bevel voert.
"Eindelijk de groote meerderheid der inlandsche bevolking, meer dan
negen tienden, bestaande uit de christenen, Maleiers, als de Moro's,
maar vermengd met spaansch of chineesch bloed.
"In de steden vindt men bijna niet anders dan zulke kleurlingen, en daar
vertoont dan ook de christelijke bevolking alle tinten, waar de
menschenhuid voor vatbaar is, en alle beschavingen ook. Naast den
blanke, die nauwelijks aan de nagels nog laat zien, dat er gemengd
bloed door zijn aderen stroomt, die voor rechtsgeleerde of geneesheer is
opgeleid aan een europeesche universiteit, zult u den bergbewoner
vinden, die een afgod bezit, beschermer van zijn dorp, en aan dien god
menschen ten offer brengt.
"Zoo is het volk, dat wij geroepen zijn te bestudeeren, zoo ingewikkeld,
dat alle bestuursmaatregelen tot bezwaren aanleiding geven en zeer
moeilijk zijn toe te passen".
Daar de brieven, die mijn beminnelijke vraagbaak voor mij had
gedicteerd, inmiddels in het net overgeschreven, waren binnengebracht,
nam ik afscheid, om te gaan kennis maken met degenen, tot wie ze
waren gericht. Toen ik een uur later in mijn hotel kwam, vond ik er de
twaalf deelen, beloofd door den heer Fergusson, reeds wachtend op
mijn schrijftafel.
Ik verdeelde nu verder mijn tijd tusschen het lezen van die documenten,
de studie van de organisatie van de constabulary in het hoofdkwartier
van Binondo, en het bezoek aan Manilla en de omstreken.
Manilla is geen stad in den eigenlijken zin des woords, maar de
vereeniging van verschillende neerzettingen langs de zee en de rivier de
Pasig. Eerst ligt boven de monding aan den zuidelijken oever de oude
spaansche stad, omringd door een wal met bastions en een gracht, die
thans gedempt wordt ten behoeve van den algemeenen
gezondheidstoestand. De oude esplanade, die zeer uitgestrekt is, werd

gedeeltelijk in een bescheiden Botanischen Tuin herschapen, niet te
vergelijken met die der andere steden aan de Chineesche Zee. De open
ruimte aan zee aan den voet der wallen wordt ingenomen door een
groote grasvlakte, waar twee muziekkiosken staan, enkele lantaarns
met booglampen en houten rustbanken. Het is de Luneta, de beroemde
promenade van Manilla, waar de met wapens in de hand gevangen
genomen opstandelingen zijn terechtgesteld. Achter de Luneta vindt
men de aangename nieuwe wijken Ermita en Malate, waar in vrij goede
villa's de hooge ambtenaren en rijke kooplieden wonen.
De rechteroever van de Pasig loopt langs de handelswijk, in haar
geheele lengte doorsneden door een groote straat, de Escolta, die voor
Manilla is wat het Strand voor Londen, en de Avenue de l'Opéra voor
Parijs is.