Reize door Frankrijk

door Frankrijk, by Adriaan van
der Willigen

Project Gutenberg's Reize door Frankrijk, by Adriaan van der Willigen
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.net
Title: Reize door Frankrijk In gemeenzame brieven, door Adriaan van
der Willigen aan den uitgever
Author: Adriaan van der Willigen
Release Date: January 28, 2007 [EBook #20465]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK REIZE
DOOR FRANKRIJK ***

Produced by Frank van Drogen, Jeroen Hellingman, and the Online
Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net (This file was
produced from images generously made available by the Bibliothèque
nationale de France (BnF/Gallica) at http://gallica.bnf.fr)

REIZE DOOR FRANKRIJK, IN GEMEENZAME BRIEVEN,

DOOR
ADRIAAN van der WILLIGEN
AAN DEN UITGEVER.
MET PLATEN.
Te HAARLEM, Bij A. LOOSJES, Pz. MDCCCV.

Parijs, 1 Decemb. 1804.
Gij vraagt, Vriend! of ik 'er iets tegen heb, dat gij mijne Brieven, over
een groot gedeelte van Frankrijk, drukt en uitgeeft, met achterlating
van eenige bijzonderheden, ons aangaande, en welke voor het algemeen
van geen belang zijn; terwijl gij denkt dat dezelve onze Landgenooten
aangenaam en zelfs nuttig kunnen wezen? en mijn antwoord op deze
vraag is: Ik heb 'er niets tegen.--De beöordeeling, waartoe een ieder
door het in druk uitgeven van een werk regt krijgt, kan ik te geruster
afwachten, daar ik mij op hetzelve niets laat voorstaan, maar het geef,
voor het geen het is, te weten, voor eenvoudige aanteekeningen, van het
geen ik gezien, daarvan gehoord, 'er over gelezen, en 'er somtijds bij
gedacht heb. Echtheid en naauwkeurigheid, als de voorname
vereischtens van een reisverhaal, heb ik altijd in het oog gehouden.
Hier van althans ben ik verzekerd, dat zij, die dezelfde reis doen, en
deze aanteekeningen als een Itineraire willen gebruiken, zullen
overtuigd worden.
Ik voeg hierbij nog Iets voor Reizigers, bijzonder in Frankrijk. Dit kunt
gij voor of achter plaatsen, zoo als gij best oordeelt.--Vaarwel!
A.v.d.W.

REIZE DOOR FRANKRIJK.
EERSTE BRIEF.

Dyon den 20 Julij 1804.
Aan de dagteekening van den Brief ziet gij, Vriend! dat ik op reis ben.
Maandag den 14. dezer vertrok ik van Parijs; en dus daags na het feest
van den 14. Julij, dat dit jaar den 15. gevierd is. Ik had mij daarom nog
al opgehouden, maar vond het voor mij, behalve het vuurwerk, dat nog
al fraai was, die moeite niet waardig. Wij reden 's morgens om vier
uren af, met den gewonen Postwagen, die van hier op Geneve rijdt, en
waarop wij plaats genomen hadden tot Dyon. De plaats, binnen in, kost
63 livres de persoon, en voor mijn koffer, die ruim 100 ponden woeg,
betaalde ik £ 13; men rekende tegens £ 25--het centenaar; doch de
koffer voor twee personen zijnde, trok men 'er de 25 lb die ieder vrij
had, en dus 50 af. Van Charenton en Alfort, daar wij door reden, heb ik
u in een van mijne vorige al gesproken. Te Lieursaint [1], 4 posten van
Parijs, daar wij ontbeten, niet met een boterham en een kopje thee of
koffij, maar met vleesch, eijeren en wijn, begonnen onze reizigers zoo
wat kennis met elkanderen te maken; en ik bespeurde toen, dat wij met
een' Priester, met een' Rentenier van Dyon, met een Wijnkooper van
Beaune, een andere van Maçon, en nog een vijfde persoon van den kant
van Geneve, op reis waren. In Holland zou men dat al lang geweten
hebben; want naauwlijks heeft men daar een' voet in de trekschuit of op
den postwagen gezet, of er word gevraagd: "Waar komt mijn Heer van
daan? waar gaat mijn Heer na toe? wat doet mijn Heer? is UEd.
getrouwd? en eindelijk zelfs somtijds, hoe is mijn Heer's naam?"
Diergelijke onbescheiden vraagen treft men onder de Franschen
zeldzaam aan, en men wacht doorgaans, tot dat de lieden zich zelve
bekend maken. Nu werden wij wat gemeenzamer onder elkanderen, het
gesprek liep natuurlijk over het Feest, dat den vorigen dag in de
Hoofdstad was gevierd, en hier door werden de staatkundige gevoelens
eenigzins ontwikkeld, de wijnkooper van Beaune, dat een goede ronde
kaerel scheen, en mijns bedunkens, met regt den naam van Franc
Bourguignon [2] verdiende, kwam er onbewimpeld vooruit, dat hij de
Koninklijke regeering, welke voor de omwenteling in Frankrijk plaats,
beter vond dan het tegenwoordig Gouvernement. Hij sprak van de
staten der Provintien, van de voorrechten, enz. de Priester gaf wel te
kennen, dat hij het hieromtrent met hem eens was, doch liet er zich zoo
regelregt niet over uit. De Rentenier van Dyon scheen meêr een

Volksbestuur toegedaan; deze waren de voorname sprekers, de
overigen voegden 'er nu en dan een woordje bij. Ik