Reis naar Merw | Page 2

boven gekeerd,
zeeën in land herschapen en ontoegankelijke, eeuwig onvruchtbare
woestijnen en steppen gevormd. Wij zullen een dezer steppen gaan
bezoeken; de weg, dien onze stoomboot, dwars door de golven der

Kaspische-zee, van Bakoe naar Krasnowodsk, volgt, werd in een tijd,
die betrekkelijk nog niet zoo zeer lang achter ons ligt, door voetgangers
betreden. Op zekeren dag is die heerbaan in de diepte verzonken; nog
tegenwoordig vormt zij een soort van dam of rug tusschen de twee
diepe kommen, ten noorden en ten zuiden, in het bekken der
Kaspische-zee. Het peil dezer zee is sedert eenige eeuwen aanmerkelijk
gedaald: het ligt nu omstreeks dertig meter beneden het peil van de
Zwarte-zee.
Overal langs den weg aanschouwt ge nog de sporen van de laatste
geologische omwenteling, welke deze streek heeft ondergaan: dat zijn
de vlakke eilanden en platen, eigenlijk de toppen van onderzeesche
bergen, waar petroleumgassen opstijgen uit de spleten der rotsen.
Maar de boot stoort zich aan deze vreemde verschijnselen niet en
vervolgt rustig haar vaart van acht tot tien knoopen in het uur. De
stoombooten die de Kaspische-zee bevaren, kunnen, noch wat de dienst,
noch wat de inrichting betreft, de vergelijking doorstaan met die van de
Zwarte-zee: en dat is ook niet te vergen. Zij zijn ook minder
comfortabel: Armeniërs, Perzen, Joden, mannen, vrouwen, kinderen, al
te gader armoedige, havelooze reizigers van de derde en vierde klasse,
zitten en liggen door elkander op het dek, maken er hun nachtleger
gereed, en wikkelen zich in veelkleurige tapijten, welke later voor
hooge prijzen in Europa worden verkocht. Op het achterdek alleen zijt
ge veilig voor deze onaangename gasten; maar wanneer ge tegen zes
uren, bij schemerdonker, naar den salon afdaalt om uwe plaats aan tafel
in te nemen, moet ge goed opletten waar ge den voet zet en vooral
zorgen niet te struikelen over een of ander stuk tapijt, want in die
tapijten zijn lange dolken verborgen, die soms onverwacht uit de
schede te voorschijn schieten.
De eetzaal is ordentelijk en de tafel is voldoende, maar eenvoudig. Zoo
ge evenwel geen russisch verstaat, dient ge tot het volapük de toevlucht
te nemen. Nu is het volapük niet erg moeilijk, maar het heeft dit tegen,
dat het in spijt van zijn naam en bestemming, zeer weinig bekend is en
u dus verlegen laat, waar het juist te pas zou komen. In Europisch
Rusland, althans in de groote steden, is onbekendheid met de taal niet

zoo hinderlijk, want daar kunt ge bijna overal met fransch of duitsch
terecht. De Russen, het is bekend, hebben bij uitnemendheid de gave
der talen. De gezagvoerder der boot, waarmede wij van Odessa naar
Batoem voeren, sprak zoo zuiver en vloeiend fransch, engelsch en
duitsch, dat de Franschen, Engelschen en Duitschers aan boord hem
beurtelings voor een geboren landgenoot hielden. De gezagvoerder van
de Grootvorst Constantijn, de equipage en de passagiers zijn niet zulke
uitmuntende polyglotten, en het is ons onmogelijk, iets van hun
levendig gesprek te begrijpen. Het is toch maar beter, als men in
Rusland reizen wil, ook de taal te verstaan.
Gelukkig duurt de overtocht niet lang, ten hoogste twintig uren. De
afstand bedraagt niet meer dan ongeveer driehonderd-vijftig kilometers;
maar ge hebt alle kans, braaf door elkaar geschud te worden op dit
groote binnenmeer, waar de korte en onregelmatige golfslag het schip
tegelijk doet slingeren en stampen. Naar de verklaring der russische
zeelieden is de Kaspische-zee lastiger en gevaarlijker dan de Zwarte.
Den dag voor ons vertrek woedde te Bakoe een storm uit het
noordoosten; de koude wind, die rechtstreeks uit Siberië kwam, joeg op
de heuvelen dichte wolken van zand omhoog, die den hemel
verduisterden en alle uitzicht belemmerden. Ware het niet zoo koud
geweest, men zou zich hebben kunnen verbeelden, in de Sahara te zijn
bij het woeden van den samoen. Maar in dezen tijd des jaars duurt dit
ruwe weder op de Kaspische-zee niet lang; bovendien is het een bekend
feit, dat hoe kleiner het bekken eener zee is, des te korter ook de
beweging der golven duurt. Des morgens na den storm was de zee al
weer bedaard; de golfslag was matig en er ging een stille stroom van
het noorden naar het zuiden, nog altijd in de richting van den wind van
den vorigen dag. Evenwel, deze beweging was toch nog voldoende om
een aantal magen aan boord van de Grootvorst Constantijn van streek
te brengen. Men vergeet spoedig deze ellende, maar op het oogenblik
zelf is zij zoo onaangenaam, dat de Russen er reeds op bedacht zijn, om
door het aanleggen van een spoorweg langs de zuidelijke oevers van de
stormachtige Kaspische-zee, aan zwakke gemoederen den overtocht te
besparen.
3 September.--Reeds bij het krieken van den dag bespeurt men voor

den boeg de landpunt van Krasnowodsk. Onwillekeurig grijpt u zekere
ontroering aan, nu ge zoo straks den voet zult drukken op