Proefnemingen van de particuliere beweeging der spieren in de kikvorsch | Page 9

daar van selve uyt, dat daar niets determinatifs uyt kan beslooten
worden. En veel minder nog uyt het experiment, waar door het Bloet
uyt de Spieren, door het indryven van water, gespuyt wort, dat
t'eenemaal de bewegende Vesels der Spieren kwetst: en daarom soo is
dit rouwe experiment niet als voor een onbedagte redencaveling te
agten, die geen fondament heeft, als maar om het eerste experiment van
de Heer STENONIS te bevestigen. Daarom moet men gewigtiger
argumenten hebben, om een saak van gewigt te bewysen: gelyk men
dat omtrent de Slagaders in de Dye, en in die van de Kikvorsch, toe te
binden, sou kunnen experimenteeren.
De Heer STENO is seer voorsigtigh geweest, in dat hy sig heeft
onthouden, van de manier te determineren, op welke dat de beweeging
der Spieren geschiede; en daarom heeft hy het ook voor onseker
geoordeelt, dat deselve sou geschieden door een invloejing van een
nieuwe materie. Maar naa dat ik hem myne voorgestelde experimenten,
nu eenige jaaren geleeden synde, getoont had, soo heeft hy my
determinatief gesegt, dat hy nu dorst staande houden, dat 'er in de
contractie der Spieren geen nieuwe materie ingevoert wiert; soo dat wy
in dit gewigtig point t'eenemaal accordeeren.
En ik kan nu ook makkelyk uyt de gewigtigheid van myne voorgestelde
experimenten staande houden, dat een spier in syn contractie niet

opblaast of opswelt, door de gesupposeerde invloejende en
opbruisschende dierlyke geesten; maar dat een Spier in syn contractie
veel eer ontswelt, of om myne gedagten beter uyt te drukken, dat hij
minder plaats beslaat.
En dit blykt meer als kennelyk, wanneer het Hart met lugt, in plaats van
met bloet, gevult is, of ook dat het ongevult en leeg is. Alwaar dan
omtrent het eerste verscheyde Zaaken in aanmerking komen, die alle in
de contractie der Spieren kunnen plaats hebben. Als 1. dat de lugt
inwendig in het Hert gecondenseert of in een geperst wort. Ten 2. dat
dan de lugt rontsom het Hert gedilateert wort. Ten 3. dat de Vesels van
het Hert, in die actie, dan seer vast komen in een te sluyten, haare
holligheeden tusschen beyden toegedrukt te worden; en soo daar eenige
lugt tusschen beyden is, dat deselve daar uyt komt bewoogen te worden.
Het welk alles als dan voornamelyk blykt, wanneer het Hert als voor
een ogenblik in syn contractie ophoud. Wanneer ten 4. de inwendige
lugt in het Hert weer verdunt wort. Ten 5. de uytwendige verdikt, of
van syn plaats gestooten. En ten 6. dat de Vesels van het Hert weer
uytgerekt of gedilateert worden.
Maar alsoo men my kan voorwerpen, dat dit tegennatuurlyk is, soo kan
ik daar op antwoorden, dat ik ook somtyts wel lugt in de Herten der
Menschen, die even gesturven waren, heb aangemerkt. Maar alsoo dit
meede niet ordinaar is, soo moet men in de plaats van de lugt, die in het
Hert van my gestelt wort, het Bloet neemen, dat in de contractie van het
Hert aldaar geschud, verdikt, en uytgestooten wort, als ook het Bloet,
dat in de Kroonaders van het Hert selfs is, en dat aldaar uytgedrukt
wort; waarom het Hert ook op die tyt merkelyk bleeker wort. Ten
anderen, als het Hert soo in syn selven inkrimpt, soo heeft de
verdunning van de uytwendige lugt meede syn plaats, en eyndelyk soo
sluyten de beweegende Vesels van het Hert dan meede vast in
malkanderen, als dadelyk van het opgeblase Hert gesegt is: en welkers
contrarie men ook hier in de volgende dilatatie van het Hert moet
considereeren.
Uyt alle het welke dan blykt, dat daar vry meerder saaken in de
contractien der Spieren moeten geconsidereert worden, als tot nog toe

gedaan is. Synde voor al wel in aanmerking te neemen, hoe sterk dat de
bewegende Vesels der Spieren in haare contractie in een krimpen, soo
dat ik se wel bykans driemaal dikker in sommige Dieren op die tyt heb
sien worden, als wanneer sy in haare geduurige en naturelyke contractie
waren. Waar door dan alle haare inhoud, die in de vaten, dewelke daar
door liepen, ingevloeit was, met kragt uytgeperst wierd. Waarom ook
een gecontraheerde Spier in een bloetryk Dier veel bleeker is, als een
Spier, die niet gecontraheert is, als ook van de Heer STENONIS is
aangemerkt.
En soo is dit ook de reeden, dat de gedetermineerde, of de gereitereerde
naturelyke beweegingen der Spieren, een kennelyke warmte aan het
lichaam veroorsaaken, door dien sy het Bloet door over snelle
contractien uyt haar stootende, de gansche massa bloeds soo veel te
veerdiger beweeging en circulatie toebrengen. Het welk de Chirurgyns,
alleen door haar ervarentheid, wel weten te pas te brengen in het
Aderlaaten; wanneer sy ymant een stok of iets diergelyks in de hant
geeven, om die met de hant omdrayende, en de Spieren beweegende,
daar door het Bloet snelder uyt de Aderen te doen