Pondichery, hoofdstad van Fransch-India | Page 7

de rust des levens verwoest, zou dat een weldaad zijn voor

de kolonie! Ik heb het oog op de politiek, die dit arme land verwoest,
de ontwikkeling tegenhoudt en op betreurenswaardige wijze de
europeesche bevolking verdeelt.
Ik wil liever niet stilstaan bij de pijnlijke zijden van de politiek, waar
zij tot minder fraaie resultaten leidt en vooral vroeger geleid heeft....
Buitendien, niet enkel in Indië houdt men zich op met
verkiezingspraktijken die afkeurenswaardig en verderfelijk zijn. Er zijn
in Frankrijk ook steden bekend, waar de kiezers zich tot voorbeeld
schijnen te stellen wat er plaats grijpt om en bij de stembussen van de
hoofdstad onzer indische bezittingen....
De grappige kant van de zaak is de terugslag der politieke meeningen
op de onderlinge betrekkingen van de Europeanen, die te Pondichéry
gevestigd zijn. Ik heb daar merkwaardige herinneringen aan behouden,
en ik kan geen weerstand bieden aan den lust er enkele van mee te
deelen.
Een ambtenaar, pas ontscheept in de kolonie, brengt een bezoek aan
den heer A, maar kan, daar hij den volgenden dag ongesteld wordt, niet
naar den heer B gaan.... Hij wordt dadelijk door dien laatste beschouwd
als te behooren tot een hem vijandelijke clan en op zij geschoven; men
vertrouwt hem niet. Een ander ambtenaar, die op dezelfden dag gezien
is geworden in gesprek met twee menschen van tegengestelde politieke
overtuiging, wordt door beide voor een halve gehouden, een
middenman, dien men goed zal doen te mijden.
Aan de zijde der dames werkt de jaloezie met de allernietigste
argumenten, de ongerijmdste voorwendsels, waarbij dan een gebabbel
komt, zoo als men zich bijna niet kan voorstellen. Een dame uit
Pondichéry heeft mij verteld, dat men vond dat zij haar rang niet
voldoende kon ophouden, omdat zij in plaats van een pousse-pousse te
nemen (kosten 20 centimes) te voet een boodschap was gaan doen op
100 M. afstands. Het schijnt wel, dat een vrouw die zichzelve
respecteert, in dat land in 't geheel niet mag loopen!
Een tocht naar Karikal en naar Mahé, die betrekkelijk niet ver van
Pondichéry liggen, lachte mij niet toe. Daarentegen heb ik, toen ik
eenigen tijd vóór mijn bezoek aan Zuid-Indië in Calcutta vertoefde, een
uitstapje gemaakt naar Chandernagor, slechts op een uur afstands per
spoor verwijderd van de hoofdstad der engelsche bezittingen.
Chandernagor, gebouwd op den rechteroever van de Hoogly aan een

schilderachtige baai, herinnert aan de schoonste tijden van de fransche
heerschappij in Indië. De stad heeft gedurende de geheele eerste helft
der 18de eeuw de schepen bij honderden aan haar kaden ten anker zien
komen; daar zetelde de gansche handel van Bengalen. Zij heeft haar
voorspoed zien verdwijnen door de opkomst en de groote ontwikkeling
van Calcutta. Maar nog is het een stad, die indruk maakt, een aardige
plaats met breede, rechte straten en sierlijke huizen. Verscheiden ruïnen
van paleizen en tempels getuigen van den vroegeren luister. Het
grondgebied is niet zeer groot, namelijk 6 K.M. over de grootste lengte
bij een breedte van 2 K.M., een oppervlakte van 1000 H.A. Het klimaat
is er, dank zij den meren en bosschen om de stad, koeler dan in de
omringende deelen des lands, maar de temperatuur is er veel
veranderlijker en veel koeler dan te Pondichéry, ofschoon men in Mei
zeer dikwijls een warmte heeft van 40 tot 45° C.
Er wordt, eigenlijk gezegd, te Chandernagor niets verbouwd, daar de
beschikbare grond zoo beperkt is, dat men geen ernstige pogingen kan
beginnen; maar de politiek is er wel doorgedrongen, evenals te
Pondichéry, en zij vormt het hoofdonderwerp van alle gesprekken.
Ik bracht er twee heerlijke dagen door bij den vriendelijken
administrateur, den heer Bertrand en zijn lieve vrouw, en ik genoot van
de heerlijke wandelingen aan den oever der rivier in de zuivere,
opwekkende lucht.
Er bestaat verschil van meening over de duurzaamheid van het
engelsch bestuur in Indië. Naar alle waarschijnlijkheid hebben de
Engelschen er geen wortel gevat. Een volksuitdrukking zegt: "De
Engelschman en de Hindoe gaan samen als olie en water", dat wil
zeggen, dat ze in 't geheel niet samengaan. De Hindoes verwijten den
Engelschen, dat zij hen opeten, zooals de rupsen bladeren vernielen en
zoo den boomen het sap ontstelen. Maar de Engelschen maken zich ook
geen illusies omtrent de gevoelens, die zij den Hindoes inboezemen.
"De intelligentste inboorlingen", schrijft een engelsch reiziger,
"erkennen de weldaden van ons bestuur; maar de massa wil liever
slecht geregeerd worden door haar eigen hoofden dan goed door ons".
Het schijnt, dat de fransche invloed dieper doorgewerkt heeft op de te
weinig talrijke stammen, door oude verdragen onder ons bestuur
gelaten. Ik kan de verzoeking niet weerstaan, enkele regels aan te halen,
die door Pierre Loti in zijn _Propos d'exil_ gewijd zijn aan de boeren

uit den omtrek van Mahé (en die toegepast zouden kunnen worden op
alle Hindoes, die fransch grondgebied bewonen), omdat zij