Per auto door den Kaukasus naar Perzië | Page 8

Grand Duc Boris, die van Sebastopol kwam en ons over de Zwarte Zee zou voeren. In de hutten vonden we al onze bagage, en bij helderen maneschijn zeiden we vaarwel aan Yalta met de witte terrassen en de slapende villa's. De boot deed Novorossisk aan en Soekhoem en kwam den 24sten in de plaats onzer bestemming, Batoem. Het is het best, maar niet stil te staan bij die dagen op zee; de mensch is blijkbaar er niet voor bestemd, om als een flesch, die omgespoeld moet worden, dagen lang te worden geschud. Wat er van ons over was werd in Batoem naar het H?tel International gebracht.
De stad was in den kleinen staat van beleg. De poort van het h?tel was op slot en de vensters waren gebarricadeerd. De koetsier schelde; een soldaat deed de poort open, stemde er na wat onderhandelen in toe ons op te nemen, en liet ons binnen.
De bedienden staakten; er waren geen levensmiddelen, en niemand wou ze aan den heer des huizes leveren, die met den dood was gedreigd door de revolutionnairen.
We kregen een somberen indruk van de leêge gangen, en in een salon op de eerste verdieping dronken we bij een schrale verlichting een glas thee, philosofeerend over wat ons mogelijk wachtte. Ziedaar onze aankomst in den Kaukasus.
Den volgenden morgen scheen de zon.
Met Emanuel Bibesco ging ik uit; overal soldaten met de bajonet op het geweer. Menschen met donkere en dreigende gezichten liepen rond, van plundering teruggehouden door de aanwezigheid van al die militaire macht. We zagen de meest verschillende typen, weinig Russen, maar Armeni?rs, Georgi?rs, Turken, Joden, Tsjerkessen, Tartaren, Lesghi?rs, slenterend in de vuile straten aan de haven.
Gelukkig zijn wij nog maar enkele uren in Batoem en hebben er nog geen vijanden, of men moest het ons kwalijk nemen, dat we logeeren in een h?tel, dat door de revolutionnaire comité's op den index is geplaatst. We hooren veel over die comité's in de twee dagen die we hier blijven; er zijn er drie, naar het schijnt, een georgisch, een armenisch en een russisch. Dat is wel veel voor een enkele stad, en de ter dood veroordeelingen, die ze uitspreken, zijn geen ijdele bedreigingen.
Er staan in de straten populieren met heerlijk frisch groen. Wij reden erlangs, toen we naar den gouverneur-generaal gingen, een man van echt mongoolsch type. We kregen van hem slecht nieuws.
De eenige weg van Batoem naar Tiflis gaat over een hoogen pas bij Akhaltsikh. Maar door het slechte weer, dat al een maand duurt, zijn de sneeuwhoopen zoo hoog, dat alle gemeenschap met Tiflis langs den weg verbroken is. Dus is het onmogelijk, ons plan uit te voeren en per auto in de hoofdstad van den Kaukasus aan te komen. Een groote teleurstelling.
Wij besloten een tocht te doen in het schoone Tsjorokdal, voor we per trein naar Tiflis gingen of eigenlijk naar Koeta?s, want van daar willen we toch nog beproeven over den Madisonpas Tiflis per motorwagen te bereiken.
In twee auto's vertrokken we, maar niet alleen. De ordonnansofficier van den gouverneur ging met ons mee. Hij was een Georgi?r van origine, had te Sint-Petersburg gestudeerd, en daar hij Fransch sprak en het land kende, was hij ons een aangenaam reisgenoot. Wij kregen ook een kozak, die op de trede van het rijtuig plaats nam.
Het was een krijgshaftige expeditie! Toch reden we door een liefelijk dal met goede wegen; toen het enger werd en de bergen dichter naar de rivier drongen, hingen de bloeiende rhododendrons boven ons hoofd en vormden een troonhemel, en wilde azalea's bedekten de weiden, die op de steile hellingen lagen.
Nu hebben we werk voor onzen Kozak, die eindelijk zijn sabel eens kan gebruiken. We sturen hem in de azaleavelden en naar de rhododendrons. Die sabel is heel geschikt, om bloemen mee te snijden. Een geurigen oogst kregen we in de rijtuigen. Het leek wel, of we naar een bloemencorso trokken.
De kozak ging weer zitten op de trede en wij zochten weer naar roovers, die we niet vonden.
Maar gevaarlijk was het er niettemin. Dienzelfden avond in den trein naar Koeta?s bleek het land tusschen Batoem en Koeta?s in opstand, en alle voorzorgsmaatregelen waren genomen. Wij hoorden, dat aan het station, toen de auto's ingeladen werden, de stakende werklieden, die de machinisten fransch hoorden spreken, gezegd hadden: "Uw meesters zijn Franschen! Zeg hun, dat ze overal veilig zijn."
Dus zijn wij gerust, want van de zijde van het gouvernement waren ons kozakken meegegeven.
Koeta?s heeft een beroemden bazar, waar alle typen zich vertoonen, die den Kaukasus bevolken. En het land om Koeta?s had veel te lijden van den regen. Het heeft eigenlijk elken dag geregend in den Kaukasus. De overvloed van dat hemelvocht heeft een noodlottigen invloed gehad op onze reis en op de beslissingen, die we moesten nemen tijdens onze week in Tiflis.
Daarheen vertrokken we den 29sten.
Op het perron hoorden we bij