Nasawing Pagasa | Page 4

bag�� paghiya?? ?Hindi, aking giliw, at ang aking puri ang nagugunita na baka kung ...? ??Kulang bang tiwala??
?Di lamang sa gay��n,? ??Sa an�� pang bagay?? ?Katungkulan naming magin~gat na t��nay, at ang unang hal��k, ang katimbang no��'y sampu nit��ng buhay sa pagka't daig pa, ang gaw��ng pakas��l.
?Hindi bag�� Osong?? ?Tap��t ang turing mo, at ang pagkakas��l ay pakitang tao; subali't ang hal��k, saks��ng akin ik��w, at ak�� ay iy��, kaya itulot na; halina irog ko ...?
Il��ng pang ??Ayaw ko!? at il��ng ??Halina!? bago pinagusap ang labing dalaw��; tumun��g ang hal��k; nilimot na yatang sil��'y may hinin~g�� na dapat malag��t sa daratning dusa.
Hay��n n~ga ang tuwang na~ghari sa puso n~g dalaw��ng ya��ng is�� sa pagsuyo, kaya ang paalam n~g ating binatang anaki ay biro: ??Sarili na kit��, b��hay m��'y mapugto!...?
[Larawan]
II
Nang is��ng umaga'y sa pangpang n~g ilog ay may nakaup��ng binatang malungk��t: it�� ay si Osong; kany��ng inaal��w ang dusa n~g lo��b sa pagk��kawalay kay Tun��ng na irog.
At ang naglalaro sa kany��ng isipa'y ang dil��g ni Tun��ng na gay��n na lamang, mins��ng mapadagok; mins��ng mapan~giti at ipinagsaysay: ??Oh, an��ng gand�� m��, aking paraluman!...?
Subali't nabigl��ng nabak��s ang lungk��t sa masay��ng mukh��ng nagulap n~g lub��s: ??Ay, palad na sawi!... ?Oh, buhay n~g dukha!...? sun��d na himut��k, ?sa dusa ni Tun��ng, ik��w ang managot ...
Kung ak��'y mayama't sagana sa pilak tatanuran siy�� sa ban��g n~g hirap, hangg��ng sa sumilang n~g lubh��ng hinahon ang unang bulakl��k n~g aming pagsint��ng dalisay at wag��s....
?Ay, Tun��ng kong irog, di ko kasalanan na sa iy��ng dusa'y di ka madamayan; ang karukhaan ko, ang dapat sisihi't dapat managutan at oh, an��ng sakl��p, dust��ng kapalaran ...?
Sandal��ng tumigil at kany��ng n��malas ang dalaw��ng ibong naba sa bayabas, na sab��y umawit; ya��ng kany��ng dibdib ay halos mawalat sa pananaghili sa ibong mapalad.
Sak�� nang magsiping n~g lubh��ng payapa m~ga titig niy��'y di tumag��l yata't mul��ng naghinagp��s: ?Mapalad pa sil��ng may gan��p na laya at hindi gaya kong may sum��sansala ...
At kahi't m��n sil��'y walang pagaari ginapas nam��'y paw��ng luwalhati; d�� gaya n~g taong ang binaban��g m��'y maraming salapi ay lumuluha rin n~g dusa't pighati.
At ?an�� ang yamang sadyang hinahanap sa akin n~g am�� ni Tun��ng kong liy��g? ?is��ng talinhaga! at di niya talos: sa Sangmaliwanag ang puri n~g tao, ang mah��l sa lah��t.
Hang��d niya'y pilak, kahi't man~gulimlim ang dan~g��l ni Tun��ng na sinta ko't giliw; wala sa gunitang lalong mahalag�� sa yaman mang al��n ang dan~g��l n~g tao kung lubh��ng maningning.
?Oh, taks��l na pita sa dan~g��l at yaman, ang nililikha mo'y laksang kamatayan; kung hindi sa iy��, disi'y kapiling ko si Tun��ng n~g buhay at kasalosalo sa pingg��n n~g lumbay!...
?Oh, buhay n~g buhay, Tun��ng ko at lug��d... na sa karukhaan, ang sukal n~g lo��b na ating sinapit; libong kamataya'y masar��p pa irog huw��g lang marin��g ang iy��ng himut��k!...
Palas��ng may lason ang nak��kaanyo n~g dusang sa dibdib n~gay��'y pumapako, tuwing mab��bukl��t sa akl��t n~g isip ang pagkasiphayo n~g ban��l na layong n��nuk��l sa puso.
At magmul�� rito'y aking nakikita sa ban��g n~g hirap ay nagiisa ka; wal��ng dumadamay, at kung pumapasok ang mah��l mong am�� sa iy��ng pagda��ng ang tumb��s ay mura.
Naririn��g ko ring kany��ng inuulit ang pagalipusta sa palad kong am��s: ?sa aba n~g dukha!... at nananariwa sa puso ko't dibd��b ang pagtab��y niy��ng kapaita'y labis.
At n��mamalas ko, ang lubh��ng masakl��p, luhang mapapa��t sa mat�� mo liy��g, di an��ng gagaw��n sa it�� ay utos n~g masam��ng palad pawang pagtiti��s ang gaw��ng kalasag.
Ibalita lamang sa tap��t mong giliw kung makaraan k��, sa gab��ng madil��m, upang matal��s ko kung ano ang bun~ga n~g pagsinta natin at kahi't malayo'y kapalaran ko rin.
At kung napapako ikaw sa dalita higit pa sa riyan, itong umaaba sa tapat kong puso, at ang bawa't patak n~g perlas mong luha ay timbang n~g buhay kung manaw sa lupa.
Dito napahinto't kanyang napanood yaong isang kaban na tan~gay n~g agos, at pinagsikapang iyahon sa pangpang n~g upang matalos na baka may lihim doong natutulos.
At ?oh, anong gitla nang kanyang mamasdan na bangkay n~g is��ng bagong kasisilang!... tuman~gis ang puso; nagluksa ang dibdib at ipinagsaysay na: ??Baka n~ga it��, ang anak kong hirang!?
Kanyang ikinubli doon sa pangpan~gin, pumasok n~g bayang may in~gat na lihim at nakibalita; sa tinanongtanong ay kanyang nalining na ?itinapon n~ga ang anak ni Tuning!...
Lalong nagibayo, lagablab n~g poot, ang daing at sumpa'y di malagotlagot ??Inang walang puso, Tuning na nagtaksil sa anak n~g irog dapat kang mamatay, dapat kang matapos!
Diyata't masarap sa puso'y matamis anak mo'y pataying sa ilog ihagis, maturan na lamang ikaw ay dalagang may puring malinis, nang upang giliwin n~g bagong ninibig.....
?Oh, taksil na sinta! ?pusong magdaraya! ?oh, han~gad sa yaman! ?inang walang awa! pananagutan mo, sa harap n~g Diyos ang masamang gawa't may araw din naman kaming mabababa!....?
At kanyang hinagkan ang bangkay n~g bunso kasunod ang patak n~g luhang natulo, ??Oh, sawi kong supling!.... ?di ko kasalanan ang pagkasiphayo managot ang iyong inang walang puso!...?
At kanyang kinalong n~g hanggang