Max Havelaar

A free download from http://www.dertz.in

Max Havelaar

The Project Gutenberg EBook of Max Havelaar, by Multatuli This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.net
Title: Max Havelaar Of de koffiveilingen der Nederlandsche Handelsmaatschappy
Author: Multatuli
Release Date: February 10, 2004 [EBook #11024]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO Latin-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK MAX HAVELAAR ***

Produced by Marc D'Hooghe.

MAX HAVELAAR
OF DE
KOFFIVEILINGEN
DER
NEDERLANDSCHE HANDELMAATSCHAPPY
DOOR
MULTATULI
AAN DE
DIEP VEREERDE NAGEDACHTENIS
VAN
EVERDINE HUBERTE BARONESSE VAN WYNBERGEN
DER
TROUWE GADE
DER
HELDHAFTIGE LIEFDEVOLLE MOEDER
DER
EDELE VROUW

"J'ai souvent entendu plaindre les femmes de poete, et sans doute, pour tenir dignement dans la vie ce difficile emploi, aucune qualite n'est de trop. Le plus rare ensemble de merites n'est que le strict necessaire, et ne suffit meme pas toujours au commun bonheur. Voir sans cesse la muse en tiers dans vos plus familiers entretiens, --recueiller dans ses bras et soigner ce poete qui est votre mari, quand il vous revient meurtri par les deceptions de sa tache;--ou bien le voir s'envoler a la poursuite de sa chimere ... voila l'ordinaire de l'existence pour une femme de poete. Oui, mais aussi il y a le chapitre des compensations, l'heure des lauriers qu'il a gagnes a la sueur de son genie, et qu'il depose pieusement aux pieds de la femme legitimement aimee, aux genoux de l'Antigone qui sert de guide en ce monde a cet "aveugle errant;"--
Car, ne vous-y-trompez pas: presque tous les petits-fils d'Homere sont plus ou moins aveugles a leur facon;--ils voient ce que nous ne voyons pas; leurs regards penetrent plus haut et plus au fond que les notres; mais ils ne savent pas voir droit devant eux leur petit bonhomme de chemin, et ils seraient capables de trebucher et de se casser le nez sur le moindre caillou, s'il leur fallait cheminer sans soutien, dans ces vallees de prose ou demeure la vie."
(HENRY DE PENE)
GERECHTSDIENAAR. Mynheer de rechter, daar is de man die Barbertje vermoord heeft.
RECHTER. Die man moet hangen. Hoe heeft hy dat aangelegd?
GERECHTSDIENAAR. Hy heeft haar in kleine stukjes gesneden, en ingezouten.
RECHTER. Daaraan heeft hy zeer verkeerd gedaan. Hy moet hangen.
LOTHARIO. Rechter, ik heb Barbertje niet vermoord! Ik heb haar gevoed en gekleed en verzorgd. Er zyn getuigen die verklaren zullen dat ik 'n goed mensch ben, en geen moordenaar.
RECHTER. Man, ge moet hangen! Ge verzwaart uw misdaad door eigenwaan. Het past niet aan iemand die ... van iets beschuldigd is, zich voor 'n goed mensch te houden.
LOTHARIO. Maar, rechter, er zyn getuigen die het zullen bevestigen. En daar ik nu beschuldigd ben van moord ...
RECHTER. Ge moet hangen! Ge hebt Barbertje stukgesneden, ingezouten, en zyt ingenomen met uzelf ... drie kapitale delikten! Wie zyt ge, vrouwtje?
VROUWTJE. Ik ben Barbertje.
LOTHARIO. Goddank! Rechter, ge ziet dat ik haar niet vermoord heb!
RECHTER. Hm ... ja ... zoo! Maar het inzouten?
BARBERTJE. Neen, rechter, hy heeft me niet ingezouten. Hy heeft my integendeel veel goeds gedaan. Hy is 'n edel mensch!
LOTHARIO. Ge hoort het, rechter, ze zegt dat ik 'n goed mensch ben.
RECHTER. Hm ... het derde punt blyft dus bestaan. Gerechtsdienaar, voer dien man weg, hy moet hangen. Hy is schuldig aan eigenwaan. Griffier, citeer in de praemissen de jurisprudentie van _Lessing's_ patriarch.
_(Onuitgegeven Tooneelspel)_

EERSTE HOOFDSTUK[1]
Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht, No 37. Het is myn gewoonte niet, romans te schryven, of zulke dingen, en het heeft dan ook lang geduurd, voor ik er toe overging een paar riem papier extra te bestellen, en het werk aantevangen, dat gy, lieve lezer, zoo-even in de hand hebt genomen, en dat ge lezen moet als ge makelaar in koffi zyt, of als ge wat anders zyt. Niet alleen dat ik nooit iets schreef wat naar een roman geleek, maar ik houd er zelfs niet van, iets dergelyks te lezen, omdat ik een man van zaken ben. Sedert jaren vraag ik my af, waartoe zulke dingen dienen, en ik sta verbaasd over de onbeschaamdheid, waarmede een dichter of romanverteller u iets op de mouw durft spelden, dat nooit gebeurd is, en meestal niet gebeuren kan. Als ik in myn vak--ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht No 37--aan een principaal --een principaal is iemand die koffi verkoopt--een opgave deed, waarin maar een klein gedeelte der onwaarheden voorkwam, die in gedichten en romans de hoofdzaak uitmaken, zou hy terstond Busselinck & Waterman nemen. Dat zyn ook makelaars in koffi, doch hun adres behoeft ge niet te weten. Ik pas er dus wel op, dat ik geen romans schryf, of andere valsche opgaven doe. Ik heb dan ook altyd opgemerkt dat menschen die zich met zoo-iets inlaten, gewoonlyk slecht wegkomen. Ik ben drie en veertig jaren oud, bezoek sedert