Juan Masili o Ang pinuno ng tulisan | Page 5

na ang novio at ilang panaohin.
Isa't isa'y nagaalay n~g maligayang bati sa matand��ng mapalad na magaari sa kagandahan ni Benita.
Si matand��ng Moneng ay hindi magkasiya sa katuwaan; at n~g masalubong ang m~ga hul��ng dumating ay lumapit sa pinto n~g sil��d at tumugt��g dahil oras na n~g pagbibihis n~g ikakasal.
Kinat��g ang pintuan, n~guni't wal��ng sumagot; kinat��g na muli at gay��n din.
--Baka po n��kakatulog pa.--an�� kapitang Ape, na dili iba't siyang magiging asawa.
--Iny�� pong tawagan--ang payo naman n~g is��.
--?Benita! ?Benita!--an��ng am�� na kasabay ang kat��g.
Wala ring tum��tugon sa loob.
--?Benita! ang halos sig��w ni tininting Moneng na may munti n~g galit dahil sa baka uulitin na nam��n n~g kaniyang an��k ang pagpapahayag n~g hindi pagsang-ayon sa kasalang iy��n.
Wala n~g oras na ipagaantay, sapagka't magliliwan��g na at ang pari marahil ay nakahanda na rin.
--?Benita!--ang sig��w n~g am��ng nagagalit at bigl��ng itinulak ang pintong nakalapat.
Nasira ang cerradura at ang dalaw��ng dahon n~g pinto ay n��bukas.
Ang lah��t ay nagitl��, n~guni't ang pagkamangha ay nagtalo n~g matanaw na wal��ng tao ang sil��d.
Lahat ay patakb��ng pumasok sa pook na iyon d��tapwa't walang natagpuan kundi isang botellitang may tatak na ars��nico at ang dalawang sulat na kilal�� na n~g bumabasa ang lam��n n~g is��, sapagka't siyang sinulat ni Benita bago nagtankang magpakamatay, at ang is�� nam��n ay ganito ang nasusulat:
?Sa lak��s n~g pilak ay mayroon pang dum��daig; ang lak��s n~g lak��s.==Juan Masili?.
--?Juan Masili! Ang hari n~g m~ga tulis��n--ang bul��ng na bumukal sa lahat n~g bib��g.
Marahil ay nan~gapahinto n~g malaon ang m~ga n��roon kundi siyang pakadin~gig n~g isang sigawang galing sa daan.
--?Sunog! ?sunog!--an��ng m~ga taong na sa lansan~gan.
Nagkagul�� at nagpanakbuhan ang lahat, d��tapwa't isang alilang humahaman~gos at halos wala n~g hinin~g��, dahil sa pagtakb��, ang lalong nagpalala n~g gitl��.
--Kapitang Ape, kapitang Ape--ang sig��w n~g bagong dating--ang bahay mo po'y nilooban n~g tulis��n pagkaalis mo at pagkatapos ay sinunog; ang pinakapan~gulo po n~g nangloob na nakakabay�� ay may kand��ng na isang babaying diwa'y dalagang ikakasal dahil sa kagayakan.
Si tininting Moneng ay nalugm��k sa isang uupan at si kapitang Ape ay kumutkot n~g takb�� na patun~go sa kaniyang bahay. Wala siyang dinatnan kundi ang pagkabatid n~g katunayan n~g kaniyang kasawian at wala siyang n��tanaw kundi ang pagaalab na n~g may kalahati n~g dati niyang magand��ng tahanan.
--Umaky��t kay��--ang sig��w n~g matanda sa m~ga taong nan~gagsisitakb��--umakyat kay�� at maraming salapi sa caj��n n~g aparador.
N~guni't ?sino ang man~gan~gahas na pumasok sa isang bahay na ang kalahati ay nagaalab? kaya't n~g wal��ng makin~g��g ay siya ang pumasok.
Sandali lamang at nakita sa kabahayan, n~g m~ga nasa daan, ang anino n~g pumasok, at pagkatapos ay isang ?oh! ang bumukal sa lahat n~g bib��g.
Siyang pagbags��k n~g bahay na nagdidin~gas.
* * * * *
Nang kinabukasan ay nakita sa bunt��n n~g ab�� ang kataw��ng tup��k n~g mayamang kapit��n.
Nang kinabukasang iy��n ay dapat sanang siya'y sum��saligaya, kung matatawag na kaligayahan din ang magpasasa sa kagandahan n~g isang babaying napilit lamang.
?Kay daling humalay n~g kapalaran at kay daling magbago n~g kulay n~g isang pag-asa!
* * * * *
N~guni't ?saan napatun~go si Benita?
It�� ang alam��n natin.
--Lalong mabuti--ang wika n~g binatang tulisan n~g m��kita na ang dalaga'y nawal��n n~g diwa, at masabi ang gayo'y kinandong at inilab��s sa bintana.
Apat na lalaking kasama ni Pat��ng ang sumal�� sa pan~gah��s na kapitan at matapos na makasakay sa kabayo ay sinapupo ang binibini.
--N~gayon Pat��ng--ang wika n~g kapitan sa kaniyang matand��ng kabig--ay dapat mo nang sund��n ang pan~galawang bahagi n~g aking m~ga utos at nasa kong tanglawan n~g isang sul��ng malaki ang aking pagdadaanang lansan~gan sa pagdadal�� nitong mayamang pasanin.
Ang salitaang ito'y nangyari sa dakong likuran n~g bahay ni tininting Moneng n~g kasalukuyang nagdadatin~gan ang man~ga unang dal�� na kasabay ang noviong si matandang Ape. Matapos ang salit�� nang binata ay pinalakad na ang m~ga kausap; siya'y lumiko sa isang da��n na patun~go sa bahay n~g kapit��ng ikakasal, na, sapupo ang babaying walang malay-tao at nang n��lalapit na sa tinurang bahay ay nag-utos sa m~ga taong nakita roon, na pawa niyang kampon.
--Kunin ninyo ang lah��t ng madadal��--ang wika niya--at aantabayanan ko ang paglalagabl��b nang sul��ng tatanglaw sa aking lalakaran, sapagka't diwa'y tinam��d n~gay��n sa pagsikat ang araw.
Sa utos na ito'y nan~gag galawan ang may dalawang pung lalaki na pawang sandatahan, na nan~gakahanay sa dalawang panig n~g daan at nagsitun~go sa bahay ni kapitang Ape, na sa m~ga sandal��ng iy��n ay n��sabahay ni Moneng na kaniyang bibiyinanin.
Makaraan ang sandali'y nan~gakapasok ang il��n sa bahay na lolooban, at nagsimula ang pagkakagulo, sapagka't ang m~ga alilang nabiglaanan sa gay��n ay walang ib��ng ginawa liban sa tumakas; n~guni't hindi nan~gakalayo ang m~ga nagulat na utusan, sa dahil��ng sila'y n��dakip n~g m~ga na sa lab��s nang bahay, kaya't nag��ng saks�� sil��ng lah��t sa pag-uutos ng binatang nan~gan~gabayo na pagpapadin~gas n~g bahay, nang makitang ang m~ga nagsipasok ay lumab��s na may dalang tigiisang balutan.
Pumasok ang isang naiwan sa lab��s at mayamaya'y nagsilakad n~g lah��t ang magkakasama sapagka't sa kadilimang hindi pa hinahawi n~g kaliwanagan n~g