Isa Pang Bayani

A free download from http://www.dertz.in


Isa Pang Bayani

The Project Gutenberg EBook of Isa Pang Bayani, by Juan L.
Arsciwals This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and
with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away
or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.net
Title: Isa Pang Bayani
Author: Juan L. Arsciwals
Release Date: December 8, 2005 [EBook #17257]
Language: Tagalog
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK ISA PANG
BAYANI ***

Produced by Tamiko I. Camacho,Pilar Somoza and the Online
Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net Special thanks
to Thomas Buchanan for providing the means to save this book.

[Transcriber's note: Tilde g in old Tagalog which is no longer used is
marked as ~g.]

[Paalala ng nagsalin: May kilay ang mga salitang "ng, mga," at iba pa
upang ipakita ang dating estilo sa pag-sulat ng Tagalog na sa ngayon ay
hindi na ginagamit.]

MAIKLING KASAYSAYAN
=ISA PANG BAYANI ...=
SINULAT NI
=JUAN L. ARSCIWALS=
(_Kasapi sa "Ilaw at Panitik"_)
* * * * *
KASAYSAYANG MANGGAGAWA
_na nagkagantimpala sa Timpalak-Panitik ng Kapisanang "Balintawak"
ng 1915, sa ilalim ng sagisag na: "Maktan"_
AT
MGA PANGUNANG SALITA NI
=_G. Carlos Ronquillo_=
(Tagapamahala ng Taliba)
=UNANG PAGKAPALIMBAG=
_Maynila, S.P. 1915_
IMPRENTA Y LIBRERIA
DE
_P. Sayo Vda. de Soriano_

Rosario 225 Plaza del Conde 1008, Binondo y Azcarraga 552, Tondo.

[Larawan: Juan L. Arsciwals]
_Samantalang ang pagmamahal sa sariling kapakanan at kagalingan ng
mga manggagawa sa Pilipinas ay hindi isinasailalim ng kapakanan at
kagalingan ng marami, ang kabusabusan ay di mawawala at ang
liwayway ng Kalubusan ay ni mamamanaag._
=_Juan L. Arsciwals._=

=Parang mga=
=Pangunahing Talata=
_Puhunang walang puso at mapanginis; manggagawang napaghaharian
ng biglaang simbuyo ng loob at napasusuko ng munting siphayo;
aklasang sa tabi-tabi lamang pinagkakaisahan at hindi bunga ng isang
pagliliming mahinahon; isang Pablong napakakasangkapan sa Puhunan,
sa bísa ng masasarap na pangako at isang Gervasiong puno ng aklasan
nguni't alagad ng kahinaang loob at ng kawalang-pagasa; isang
Maurong masugid na alagad ng Bagong Panahon nguni't mahinahong
gayon na lamang, at kahinahunang hindi nagtapos sa mabuti kundi sa
loob ng bilangguan; saka aklasang sa gulo natapos at namatay sa
kusang pagpatay ng manggagawa rin ... iyan ang sa aklat na ito ng
kaibigang Arsciwals ay boong liwanag na naglalarawan._
_May palagay akong, maliban sa ilang pangyayaring katha, ang
lahatlahat na ay ulat lamang ng isang pangyayaring tunay na
nasaksihan ng may akda. Kung kaya, maliban na lamang sa ilang kulay
na naiiba, ang lahatlahat na ay siyang tunay na kulay ng mga
pangyayaring malimit masaksihan natin sa pagaaklasan dito. Walang
pinagibhan ni munti. Kilusan at mga tao ay iyan na walang inibhan.
Kung kaya, maaaring sabihing sa maikling kasaysayan ay nakuhang
ilarawang ganap ng kaibigang Arsciwals ang samang magpahangga

ngayo'y siyang tunay na sanhi ng pagkaunsiyaming kalungkotlungkot
ng halamang tanim ng mga de los Reyes, Lope K. Santos at H. Cruz at
inalagaa't inaalagaan ng mga J. Kalimbas, D. Ponce, F. Mendoza, mga
Soriano, A. de Jesus, C. Evangelista, P.H. Santos, G. Masangkay, A.P.
Gonzales. V. Basilio atbp._
_Nariyan nga ang sama at maliwanag na nalalarawan sa harap ng lahat.
¿Kailangan kayang lunasan? Hindi kailangang itanong. Nguni't ¿sa
paanong paraan? Iyan ang tanong, na kung nang mga nagdaang
sampung taon ginawa ay marahil noo'y pagaalinlanganan pang sagutin.
Upang sabihin ang totoo, sa loob ng mga araw na ito ay hindi na kaila
kanino man kung ano ang lunas na nararapat ikapit diyan. Ang
suliranin at kilusang manggagawa sa Pilipinas ay na sa gitna na ng
landasin at ang araw ng sosyalismo'y malaon nang namanaag at ibig
nang magtanghaling tapat. Kung kaya, bihirangbihira na ang di
nakatatalos. At iyang kapuripuring kilusan ngayon na patungo sa
pagbubuo ng mga_ Trade Unions, _kilusang pinagpasimunuan ng
matatalinong manggagawa, sa limbagan at boong siglang
pinagsusumundan ngayon ng mga kapatid ni Mauro, ay siyang
nagpapatotoo sa sabi._
_Sa bisa nga ng ganyang kilusan ay maaaring asahang sa araw ng
bukas ay magiging parang pangarap na lamang ang larawang guhit ng
makisig na pinsel ni Arsciwals: ang sama ay lubusang mawawala. At ni
isang Pablo, ni isang Gervasio at isa mang manggagawang
balisawsawin, ay wala nang makikita. Magiging Mauro ang lahat,
sapagka't ang lahat ay makaliligtas na sa bulag na isipan at sa duwag na
guniguni, at pag nagkaganyan na'y mawawala na naman at di
masasaksihan ang mga welgang lansangan at aklasang sa pabiglabigla.
At ang isip ay lulusog, at ang puso ay titibay._
_Ganito ang aking pag-asa at paniwala. At sa bisa ng paniwalang ito ay
kung kaya nasukat ko at napagabot ang kahalagahan ng akdang ito ni
Arsciwals. Nakikinikinita kong sa likod lamang ng maiksing panaho'y
lubos nang mawawala