In Zuid-Bretagne | Page 7

ondanks de kwaal van het snobisme, hier en daar opgetreden op
bepaalde plaatsen aan de kust, ondanks de kwade praktijken, met de
beschaving in de veelbezochte dorpen gebracht, ondanks de
noodzakelijke laagheden, die met het bezit van geld worden
aangevoerd, is dit toch het land, waar men nog 't best een eigen, vrije
manier van leven behoudt en een belangelooze vreugde aan het
schoone der natuur.
De Glenans-archipel, ten westen van de Woudbaai gelegen, telt negen
eilandjes, waarvan één, Cigogne, een fort draagt. De belangrijkste
daarna zijn Loch, Penfret, waar een vuurtoren en een semafoor zijn
opgericht, en 't eiland Sint-Nicolaas, waar men tevergeefs beproefd
heeft, een kapel te bouwen voor het honderdtal bewoners, allen
visschers, die er in hutten wonen. Dit is niet Belle-Ile, noch Groix. Al
deze eilandjes vormden vroeger samen één eiland, zegt men; maar de
zee heeft zich tot taak gesteld, die eenheid te verdeelen, den grond
vaneen te scheuren en de rotsen uiteen te doen wijken. Het is nu niet

anders dan een hoop boven water uitstekende rotsen, een golfbreker
voor de baai van La Forêt.
Fouesnant ten noordwesten van die baai is een bloeiend dorp, waar veel
drukte heerscht op marktdagen, op het plein bij 't kerkhof en de kerk.
Men kan er varkens te zien krijgen, zoo groot als kleine ezels. Er wordt
een massa boter verkocht en appelen vent men er; de appelwijn van
Fouesnant heeft een goeden naam, en hij verdient dien. Een der
belangwekkendste personen, die ik ooit in mijn leven heb ontmoet, is
een appelenkoopman, die te Roscoff woonde, en die te Fouesnant
kwam, toen ik er vertoefde, om een deel van den oogst of misschien
wel alles, op te koopen. Hij was, zoo gij wilt, commis-voyageur, want
hij reisde voor zijn handel en hij nam gaarne het woord aan de table
d'hôte van het kleine hôtel, waar hij was afgestapt en waar ik ook
logeerde.
Hij was er een bewijs van, dat de commis-voyageurs niet allen, zooals
beweerd wordt, zoutelooze verhalen doen of opsnijders en kletsers zijn.
Deze was een goed spreker, zeker, maar hij praatte niet, om niets te
zeggen. Hij had heel wat van de wereld gezien, Europa, de kusten van
Afrika, Amerika, Azië en Oceanië. Het bijzondere was, dat hij goed
had gezien al wat hem onder de oogen kwam. Ik heb eenige avonden
met hem gesleten, niet om met hem een gesprek te voeren, maar eerder
om naar hem te luisteren, hem slechts een woordje tot antwoord gevend,
om hem op te wekken, door te gaan.
Nooit heb ik zulk een verzamelaar van feiten ontmoet en ik ben nog al
met menschen in aanraking geweest, maar deze was waarlijk
verrassend. Hij was begiftigd met een geheugen, dat geen aarzeling,
noch weigering kende, en dat, naar men terstond merkte, niet door
boeken was gevoed. Hij had in zich de herinnering bewaard aan alle
landen, die hij bezocht had, alle zeden en gewoonten, die hij had
waargenomen. Hij was op de hoogte van regeeringen en wetgevingen
en handelstoestanden en kende allerlei bijzonderheden, die zich aan
hem hadden voorgedaan. Wat Bretagne aangaat, daar kende hij alle
steden, alle dorpen, alle gehuchten, wist wat er op de velden groeide,
waarmee de bewoners zich voedden, hoe zij zich kleedden en welke
hun karaktertrekken waren. Hij beschreef den vorm der mutsen, het
borduursel van 't corsage, de manier, waarop ceintuurgespen werden
gesloten, en tegelijk gaf hij wenken over de geschiktheid voor den

handel, den stoutmoedigen of schroomvalligen geest der menschen,
hun somber of opgewekt humeur. En met hoeveel menschen had hij
niet zaken gedaan! Deze appelkoopman was van gemiddelde lengte en
ook van middelbaren leeftijd, gedrongen, met breede schouders, een
forsch, welgebouwd hoofd had, een kleinen zwarten knevel met enkele
witte haren erin en kleine, zwarte, onderzoekende en zeer scherpziende
oogen.
Als gij hem ontmoet en hem aan dit signalement herkent, schroom dan
niet, een gesprek met hem aan te knoopen; ge zult u den tijd niet
beklagen, dien gij hem schenkt, en ge zult u niet vervelen bij dien
verzamelaar van feiten, die altijd bereid is, u zijn collecties te laten zien
en steeds eenvoudig, overtuigd en met geest het woord voert.
Des middags en des avonds bleef ik langen tijd bij dien sympathieken
prater. Maar toch vond ik 's morgens en in den namiddag den tijd, de
omstreken te gaan zien en 't land van Fouesnant te leeren kennen. Ik
wandelde dikwijls naar Beg-Meil, een zomerstadje aan den westkant
van de baai, met kleine huisjes, zandige tuinen en veel groen. De kust is
er laag met kleine duinen en zacht gras bedekt. Daar tegenover zag men
de grijze, violette of in het licht schitterende rotsen van de
Glenans-eilanden. Maar mijn liefste wandelingen waren de
schaduwrijke wegen naar den achtergrond der baai. De zee, door al het
groen gezien, is onvergelijkelijk