Het Vrije Rusland | Page 9

van het vaarwater, voor de verschillende plaatsen en tijden, bij het reglement, bepaald, zoodat daaraan niets valt te veranderen? Het in zee uitgeworpen lood zou haar immers toch niet dieper maken?
Gij vaart tusschen de eilanden door; de landlieden die gij op het veld of langs de oevers ziet, dragen allen, mannen zoowel als vrouwen, mantels van schapenvel: een kleedingstuk, dat men bijna het eigenaardig kenmerk der nomadenvolken zou kunnen noemen, en dat u dadelijk aan de steppen van Midden-Azi? doet denken.
Bij den eersten blik, op de stad Archangel geworpen, treft u de overgroote menigte der torens en koepels, de eersten zonder uitzondering verguld, de anderen met allerlei kleuren prijkende. Daarentegen vindt de gezagvoerder, die deze kusten bezoekt, noch kaaien, noch dokken, noch aanlegsteigers, noch trappen. Hij ankert waar hij kan; tracht zijn schip, door middel van boomen, eene goede plaats te bezorgen, en vindt evenveel hulp, voorlichting of medewerking, als wanneer hij in eene of andere turksche haven, te Widdin of te Roetsjoek, ware binnengeloopen. Gij wandelt over den dam naar de stad, wier schitterende torens en tinnen u tegenstralen: en gij hoort tot uwe verbazing, dat Archangel, even als Aleppo, geen logementen of herbergen heeft, zelfs geen khan, waar de reizigers een onderkomen kunnen vinden.
Toch zijt gij hier nog niet in het echte Oosten. Bij het binnenloopen in de haven, zal de loods misschien naar u toekomen, en u de hand drukken; en zoo ge dien vriendschappelijken wenk niet begrijpt, zal hij u wellicht in het oor fluisteren,--als gold het een staatsgeheim,--dat indien er weinig vreemdelingen zijn, die de Dwina opvaren, daaronder toch geen enkele gevonden wordt, die verzuimen zou, aan den man, door wiens hulp hij aan de gevaarlijke zee der stormen is ontkomen, een na-chai (kop thee) aan te bieden. Maar, ik haast mij er dit bij te voegen, de afschuwelijke, echt oostersche gewoonte, den ambtenaren bij de haven fooien in de hand te stoppen, is heden ten dage in onbruik. De tegenwoordige regeering, die reeds zoovele hervormingen heeft tot stand gebracht, heeft ook dit kwaad uitgeroeid, en wel door een alleszins voortreffelijken maatregel. Zij heeft het veel te groote aantal douane-beambten aanzienlijk ingekrompen, en de traktementen der overigen belangrijk verhoogd. Geen enkel ambtenaar trekt nu nog een bespottelijk traktement, dat enkel voor de leus was, en door allerlei andere middelen moest worden aangevuld; maar niemand zal het ook wagen, een geschenk aan te nemen. Prins Obolenski, die aan het hoofd staat van dezen uitgebreiden tak van dienst, is een man van karakter en energie, en daarbij van onkrenkbare eerlijkheid; zijn ijver en waakzaamheid hebben een einde gemaakt aan de schandelijke misbruiken, waarover door zoovele reizigers is geklaagd. Als een bewijs van de onverbiddelijke strengheid der administratie op dit punt, wijs ik op een feit, voor de waarheid waarvan ik persoonlijk kan instaan. Een scheepskapitein had aan een der ambtenaren bij de haven twaalf sinaasappelen ten geschenke gegeven; de gift was op zich zelf van niet veel waarde, maar daar deze vruchten hier zeer zeldzaam zijn, worden zij als eene uitgezochte lekkernij beschouwd. Zoodra de chef hiervan kennis kreeg, werd de ambtenaar een rang verlaagd. "Van daag neemt hij een sinaasappel aan, zeide de vertoornde chef; morgen zal hij wellicht een roebel aannemen". Eerst na verloop van een vol jaar werd de onvoorzichtige beambte weder in zijn vorigen rang hersteld.
Archangel is noch eene haven, noch eene stad, in den zin, dien wij gewoonlijk aan die woorden hechten. Men ziet hier niet, zoo als te Hull of te Hamburg, een groot aantal dokken, magazijnen, winkels, wagens en rijtuigen; noch de bezige drukte van een levendig verkeer, gewoel langs de rivier en in de straten. Archangel is een groot kamp van pakhuizen, rondom eene menigte torens en koepels, kerken en kloosters gegroept. Verbeeld u een breede sombere rivier, omzoomd door een uitgestrekt moeras, waaruit zich kleine eilanden van leem verheffen; op die hoogten, groepen van gebouwen, met fresko's versierd, deels met kruisen en groene of blauwe koepels gekroond; denk u de ruimte tusschen de kerken en kloosters, met planken, balken en palen bedekt, maar zoo, dat er genoegzame plaats overblijft voor de tuinen, straten en pleinen; omring de huizen met geheel openliggende tuintjes; zet voor elk venster een geranium, eene fuchsia en een rozenstruik; laat overal in de straten en op de pleinen het gras welig opschieten:--en gij hebt een trouw beeld van Archangel. Uit de verte gezien, gelijkt Archangel meer op eene of andere heilige stad van het Oosten, dan op eene noordsche koopstad.
Toch is deze zeehaven de eenige, die inderdaad russisch mag worden genoemd. Astrakhan is eene tartaarsche stad; Odessa, eene italiaansche; Riga, eene lijflandsche; Helsingfors, eene finlandsche. De taal, die daar gesproken wordt, is niet de russische. Met het zwaard gewonnen, kunnen zij ook weder door het zwaard verloren gaan: als alle veroveringen, zijn zij aan