Het Nut der Mechanistische Methode in de Geneeskunde | Page 9

Hermanni Boerhaave

samentrekking der slagader een weinig teruggedreven wordt. Op
hetzelfde oogenblik houdt de hartslag op en vallen de hartkleppen dicht,
om het bloed daardoor gelegenheid te geven, om terug te stroomen.
Dat door dezen afwisselenden aandrang en terugstoot de in massa
verschillende deelen van het bloed in het geheele lichaam hunnen weg
nemen naar de monden van verschillende openingswijdte en door deze
nu eens worden opgenomen, dan weer teruggestooten, dit alles vertoont
zich even helder aan ons oog als het zich boven ons welvende
uitspansel.
Niet minder duidelijk zien wij het bloed zich verdeelen in vloeistoffen,
onderling verschillend in kleur en graad van dichtheid, die zich
vervolgens in de aderen weder vermengen; deze verschijnselen hebben
dezelfde oorzaak als de voorgaande.
En nu zal iemand, die geoefend is in het waarnemen van chemische
processen, zelfs met het bloote oog kunnen constateeren, dat dit alles
uitsluitend ten gevolge van een van elders komenden aandrang en de
veerkrachtigheid der bloedvaten, zonder eenig teeken van gisting, tot
stand komt.
Vaak beving mij, terwijl ik in de beschouwing hiervan verdiept was,
een twijfel, of ik wel een deel van een levend dier voor mij zag en niet
veeleer een samenstel van kanalen, door een hoogst bekwaam
werktuigkundige naar het ontwerp van een uitstekend mathematicus
gebouwd, door welke een waterbouwkundige van den eersten rang
vloeistoffen leidde, vaneenscheidde en vermengde.
Wilt gij eindelijk door feiten in het licht gesteld zien, dat de
Werktuigkundigen in staat zijn, door middel van eenvoudige en
betrouwbare proeven zoodanige vraagstukken tot oplossing te brengen,
die nog maar enkele jaren geleden voor onoplosbaar gehouden werden,
dan behoef ik u slechts in herinnering te brengen, welke resultaten op

dit gebied door wiskundigen arbeid verkregen zijn.
Men bestudeere aandachtig de geschriften van Borelli, waarin deze zich
bij de behandeling van medische vraagstukken van de Mechanica
bedient.
Men leze na, welke ingewikkelde problemen Bellini, een geleerde uit
de school van Borelli, met toepassing van dezelfde beginselen en
voortbouwend op de ontdekkingen van Malpighi, als een tweede
Oedipus heeft opgelost.
Vervolgens ook de problemen, die Pitcairn, weleer een sieraad dezer
hoogeschool, aangespoord door het succes van den arbeid der
genoemde geleerden, aan de geleerde wereld heeft voorgelegd en
opgehelderd.
Laat ons ijverig navorschen de verhandelingen van Scheiner, Cartesius
en Huygens over het oog en die van Kircher, Schelhammer en Morland
over het oor en het gehoor.
Dan zal het toch zeker geen vraag meer zijn, of de Mechanica der
Geneeskunde ten goede komt!
Dan zal blijken, welke resultaten te verwachten zijn, indien
Geneeskundigen, doordrongen van het nut dezer wetenschap, haar op
hun eigen gebied gaan toepassen, en indien met deze methode even
lang wordt voortgegaan als het verkondigen van de dwaze theorieën der
philosophische scholen in de medische wetenschap geduld is
geworden.
Dat het boven gezegde juist is en dat derhalve de Mechanica kan
toegepast worden op de Geneeskunde, zal wellicht door ieder beaamd
worden, zoolang er slechts sprake is van de Theorie; voor de practische
uitoefening der Geneeskunde daarentegen wordt elk nut der Mechanica
door de meeste menschen ten stelligste ontkend.
Hoe de bevestiging van het eene en de ontkenning van het andere, hoe
spitsvondig deze onderscheiding ook geformuleerd is, kunnen

samengaan, vermag ik niet te begrijpen.
Want zij, die dit onderscheid maken, zullen onder de Theorie der
geneeskunde toch niets anders verstaan dan de leer, die ons uit de
naaste oorzaken een helder inzicht weet te verschaffen in het leven van
den gezonden mensch.
Is deze definitie juist--en ik geloof niet, dat iemand er eenig bezwaar
tegen zal hebben,--dan volgt hieruit, dat deze wetenschap de beste
hulpmiddelen oplevert voor het opsporen en genezen der ziekten.
Immers hij, die de voorwaarden eener volmaakte gezondheid grondig
kent, zal ook, wanneer een of meer van deze ontbreken, den oorsprong
en het wezen der afwijking, dat is der ziekte, volkomen begrijpen.
Zal nu niet hij, die het helderst inzicht heeft in de naaste oorzaak eener
ziekte, ook voor den meest geschikten persoon moeten gehouden
worden, om die ziekte te bestrijden?
Het gaat er namelijk mede als met een uurwerk; als de wijzer afwijkt,
zal ook een leek de fouten kunnen opmerken, maar ze volgens de
regelen der kunst herstellen zal niemand anders kunnen dan hij, die
kennis heeft van de inrichting van uurwerken en daardoor ziet, wat er
aan de verschillende deelen hapert, hetgeen hem wederom de middelen
tot herstel aan de hand doet.
Zoo kan dus aan het kleinste lichtvonkje der theoretische Geneeskunde
door een bekwaam Meester een fakkel ontstoken worden, die hem bij
het practisch uitoefenen van zijn vak voorlicht.
Wie derhalve het nut der Mechanica voor de theorie der Geneeskunde
erkent, doet het daarmede tevens ook voor de praktijk.
Dit is vooral duidelijk bij dat zoowel om zijn hoogen leeftijd als om
zijn uitgebreide toepassing hooggeëerde deel onzer wetenschap, dat
zijn naam ontleent aan het "met de hand genezen";
Continue reading on your phone by scaning this QR Code

 / 19
Tip: The current page has been bookmarked automatically. If you wish to continue reading later, just open the Dertz Homepage, and click on the 'continue reading' link at the bottom of the page.