Het Nut der Mechanistische Methode in de Geneeskunde

Het Nut Der Mechanistische
Methode In De
by Herman
Boerhaave

The Project Gutenberg EBook of Het Nut Der Mechanistische Methode
In De
Geneeskunde, by Herman Boerhaave This eBook is for the use of
anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever.
You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project
Gutenberg License included with this eBook or online at
www.gutenberg.net
Title: Het Nut Der Mechanistische Methode In De Geneeskunde
Author: Herman Boerhaave
Release Date: April 23, 2005 [EBook #15690] [Date last updated:
August 9, 2006]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET NUT
DER MECHANISTISCHE ***

Produced by Frank van Drogen and the Online Distributed
Proofreading Team.

REDEVOERING
VAN
HERMAN BOERHAAVE
OVER
HET NUT DER MECHANISTISCHE METHODE IN DE
GENEESKUNDE,
DOOR HEM GEHOUDEN IN HET GROOT-AUDITORIUM DER
RIJKS-UNIVERSITEIT TE LEIDEN,
OP DEN 24STEN SEPTEMBER 1703,
BIJ DEN AANVANG VAN ZIJN DERDE AMBTSJAAR.

* * * * *

Den Edel Groot Achtbaren Heeren Curatoren Der Leidsche
Universiteit,
Den Heere Jakob, baron van Wassenaer, heer van Obdam, Hensbroek,
Wochmeer, Spierdijk, Zuydwijk, Kernchem, Twikelo, Lage, enz.,
oudste lid van de ridderschap van Holland, ridder in de Deensche
koninklijke orde van den Olifant, kolonel van de ruiterij der Vereenigde
Nederlanden, gouverneur van 's Hertogenbosch, buitengewoon gezant
bij H.H. M.M. de Koningen van Polen en Pruisen, bij Z.H. den
Keurvorst van Hannover en bij onderscheidene Duitsche vorsten, enz.
enz.
Den Heere Mr. Hubertus Rosenboom, heer van 's Grevelsregt,
voorzitter van den Hoogen Raad der Nederlanden, enz. enz.

Den Heere Mr. Herman van den Honaart, burgemeester van Dordrecht
en afgevaardigde dezer stad in de Staten van Holland, dijkgraaf van
Alblasserwaarde, enz. enz.
Den Edel Achtbaren Heeren
Den Heere Mr. Jan van den Berg, eersten burgemeester van Leiden en
secretaris van het college van Curatoren.
Den Heere Mr. Coenraad Ruysch,
Den Heere Mr. Abraham van Alphen,
Den Heere Pieter van Dorp,
draagt deze redevoering met verschuldigden eerbied op de hun
toegewijde HERMAN BOERHAAVE.
* * * * *
REDEVOERING VAN HERMAN BOERHAAVE OVER HET NUT
DER MECHANISTISCHE METHODE IN DE GENEESKUNDE.
Zij, die de krachten der lichamen naar hun massa, vorm en snelheid,
hetzij na een korter of langer onderzoek vastgesteld of door directe
waarneming gevonden, mathematisch berekenen, worden Mechanisten
genoemd. Dezen hebben zich door de practische resultaten hunner
wetenschap, welke op schitterende wijze de waarheid hunner stellingen
aantoonden, zoozeer de achting der weldenkenden verworven, dat men
niet licht eene andere wetenschap zal vinden, die zich ten allen tijde in
gelijke mate in ieders toejuiching mocht verheugen. Is zij niet een
wonderbaarlijk gewrocht van den menschelijken geest, dat door zijne
alle verwachting te boven gaande uitkomsten aan het
bovenmenschelijke grenst?
Het zijn immers slechts zeer weinige, algemeen verbreide, zij het dan
ook onbetwistbare, grondbeginselen, op welke haar meest subtiele en
ingewikkelde uitvindingen gebaseerd zijn.

Dit is dan ook de reden, waarom menschen, die gewoon zijn, de dingen
op het eerste gezicht, dus veelal verkeerd, te beoordeelen, of slechts
eerbied te hebben voor beweringen, die in een duister waas gehuld zijn,
voor de grondstellingen dezer wetenschap minachtend de schouders
ophalen. Wie echter op de resultaten van die strengste aller
wetenschappen let, acht haar de hoogste vereering waardig, omdat zij,
op zoo eenvoudigen grondslag opgebouwd, den mensen krachten
verleend heeft, die zijne eigene verre overtreffen. Aan haar immers
hebben wij het te danken, dat geen massa meer onbewegelijk is, hoe
gering ook de beweegkracht zij, waarover wij beschikken.
Haar nut wordt dan ook door alle, zoowel burgerlijke als militaire,
wetenschappen erkend. Zóó algemeen wordt zij gevierd als eene voor
andere wetenschappen onmisbare hulpwetenschap, dat zelfs
onkundigen, als naar gewoonte zichzelf willende verheerlijken door het
prijzen van dingen, welke zij niet verstaan, den bevoegden
beoordeelaars dien lof nazeggen. De geneeskundigen alleen versmaden
haar of zijn gemeenlijk, opzettelijk verzuimend haar nader te
bestudeeren, van oordeel, dat zij niets goeds vermag tot stand te
brengen.
Deze meening is nu echter mijns inziens zóó geheel en al bezijden de
waarheid en tevens zóó verderfelijk voor de geneeskunde, dat ik
gemeend heb, geen beter onderwerp te kunnen uitkiezen, om in dit uur
voor U te behandelen. En ik geloof, dat ik zoowel aan uwe verwachting
als aan mijnen wensch voldaan zal hebben, als ik in eenvoudige taal
duidelijk zal hebben aangetoond, dat de Mechanica voor de
Geneeskunde van buitengewoon belang en ten eenenmale onontbeerlijk
is.
Door de uitgebreidheid van het onderwerp word ik wel genoodzaakt,
elke rhetorische verfraaiing der rede ter zijde te laten. Dat mij dit echter
niet behoeft te verontrusten, daarvoor staat mij de zoo welbekende
strikte eerlijkheid van uw oordeel borg, waarmede gij reeds lang de
vleitaal eener streelende inleiding door uwe afkeuring uit deze slechts
der waarheid gewijde plaats verbannen hebt. Ik ga dus terstond
onbeschroomd tot de behandeling van mijn onderwerp over,