Heldensagen en Legenden van de Serviërs | Page 2

zij oogenschijnlijk niet meer dan platonisch, voor ons volk kunnen
zijn. Het is zeer natuurlijk, dat wij den wensch koesteren deze
sympathieën te behouden en zoo mogelijk nog te vergrooten. Wij zijn
trotsch op de overwinningen, die ons leger op de dappere Turken
behaalde, doch wij vleien ons, dat ons volk behalve om zijn militaire
eigenschappen ook om de andere trekken van zijn nationaal karakter
zich sympathie en eerbied zal weten te verwerven.
Wij wenschen onzen vrienden ons volk te doen kennen, zooals het is.
Wij wenschen hen een blik te laten slaan in onze nationale psyche. En
niets kan een beteren kijk geven in de ziel van het Servische volk dan
dit uitnemende boek van Woislav M. Petrovitch.
De Serviërs behooren ethnologisch tot de groote familie der Slavische
volken. Zij zijn neven in den eersten graad van de Russen, Polen,
Czechen, Slowakken en Bulgaren en zij zijn de broeders der Croaten en
Slowenen. Sedert de kerk niet langer de volkeren gescheiden houdt en
om der wille van het geloof geen tweedracht in het leven der volkeren
kan worden gezaaid, zijn de orthodoxe Serviërs en de Roomsch
Katholieke Croaten feitelijk één en hetzelfde volk.
Van al de Slavische naties mogen de Serviërs zich er op laten voorstaan
de meest poëtische te zijn. Hun taal is de rijkste en de meest muzikale
onder alle Slavische talen. De overleden professor Morfill, die in
zekeren zin een Panslavist was, heeft herhaaldelijk tegen mij gezegd:
"Ik zou wenschen, dat gij, Serviërs, zoowel als alle andere Slavische
volken, met Rusland een politiek verbond vormdet, maar ik zou niet
willen, dat gij uw schoone en goedontwikkelde taal prijsgaaft om die te
verwisselen voor de Russische!"
Eens ging hij zelfs zoo ver als zijn meening te kennen te geven, dat de
toekomstige Vereenigde Staten van de Slaven als voertuig voor hun
letterkunde en als officieele taal de Servische zouden aannemen, wijl
die verreweg de edelste en meest muzikale is van alle Slavische
dialecten.
Toen onze voorouders het westelijk deel van het Balkanschiereiland

bezetten, vonden zij daar een groot aantal Latijnsche kolonies en
Grieksche steden en nederzettingen. In den loop van twaalf eeuwen
hebben wij door wederzijdsche huwelijken veel Grieksch en Latijnsch
bloed opgenomen. Dientengevolge en onder den invloed van het
handels- en politiek verkeer met Italië werd onze taal verzacht en onze
manieren, en de in ons Slavische volk sluimerende liefde voor wat
schoon, dichterlijk en edel is versterkt. Wij vormen een bijzonder
Slavische type, gewijzigd door Latijnsche en Grieksche invloeden. De
Bulgaren zijn een Slavisch volk van een geheel ander type, ontstaan
door de circulatie van Tartaarsch bloed in Slavische aderen. Dit
eenvoudige feit verklaart de tegenstelling tusschen de Serviërs en
Bulgaren en hun onderlinge twisten gedurende de Middeleeuwen en
zelfs in onzen tijd.
Wat zijn nu de nationale liederen der Serviërs? Het zijn geen liederen,
gemaakt door beschaafde of litterair geschoolde dichters, maar door
eenvoudige menschen en die, eenmaal populair geworden, door
eenvoudige menschen worden gezongen.
Tot in het midden van de negende eeuw leefden de Serviërs voor het
meerendeel in agrarische- en familiegenootschappen, Zadrooga
genaamd. Naar M. Petrovitch heeft medegedeeld, verlieten de zoons
van een boer het huis huns vaders niet, als zij trouwden, maar zij
bouwden een houten hut op het land, dat het huis van hun vader
omringde. Heel dikwijls ontstond er een groote nederzetting rondom
het oorspronkelijke huis, van vaak meer dan honderd personen, mannen
en vrouwen, die te zamen werkten op het land en de huizen als hun
gemeenschappelijk eigendom beschouwden, evenals de vruchten van
hun arbeid. Al de leden van de Zadrooga erkenden het oudste lid van
zulk een familiegenootschap als hun hoofd en het was de gewoonte, dat
allen zich 's avonds in het stamhuis rondom hem verzamelden. Nadat
de zaken, die het boerenbedrijf of andere aangelegenheden betroffen,
waren afgedaan, werd de familiekring verder bezig gehouden, doordat
het hoofd of een ander mannelijk lid van de familie een heldendicht
voordroeg of een der liederen zong, waarin de een of andere historische
gebeurtenis verhaald werd of waarvan de tekst gewijd was aan een
gebeurtenis, die eerst kort geleden had plaats gehad.

Bij de openbare samenkomsten, bij kerken en kloosters verzamelden
zich eveneens groepen mannen en vrouwen rondom de voordragers, die
in liederen de oude koningen en helden of een bijzonder treffende of
belangrijke gebeurtenis bezongen.
In Hongaarsch Servië (Syrmia, Banaat, Baschka) maken oude blinde
mannen er een winstgevend bedrijf van oude of nieuwe liederen te
zingen, die voor het meerendeel op oude helden of historische
gebeurtenissen, doch ook wel op de geschiedenis van den dag
betrekking hebben. Maar in andere deelen van Servië (Shumadiya,
Bosnië, Herzogovina, Montenegro, Dalmatië) dragen welgestelde
boeren zeer dikwijls de heldenliederen voor, omringd door een menigte
toehoorders en toehoorderessen. Het is een zonderling feit, reeds door
Vouk S. Karadgitch opgemerkt, dat de voordragers van heldenliederen
zeer zelden