Esperanza

Esperanza, by Jose Maria Rivera

The Project Gutenberg EBook of Esperanza, by Jose Maria Rivera This
eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no
restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it
under the terms of the Project Gutenberg License included with this
eBook or online at www.gutenberg.org
Title: Esperanza
Author: Jose Maria Rivera
Release Date: July 18, 2006 [EBook #18858]
Language: Tagalog
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK
ESPERANZA ***

Produced by Tamiko I. Camacho, Pilar Somoza, and the Online
Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net Handog ng
Proyektong Gutenberg ng Pilipinas para sa pagpapahalaga ng
panitikang Pilipino. (http://www.gutenberg.ph)

[Transcriber's note: Tilde g in old Tagalog which is no longer used is
marked as ~g.]
[Paalala ng nagsalin: May kilay ang mga salitang "ng, mga," at iba pa

upang ipakita ang dating estilo sa pag-sulat ng Tagalog na sa ngayon ay
hindi na ginagamit.]

=AKLATAN N~G «TALIBA»=
=ESPERANZA=
=DULANG SOSYAL=
NA MAY
=ISANG TANGING YUGTO=
Nagkamit n~g Unang Gantingpalà sa Timpalak n~g m~ga Dula, na
binuksan n~g samahang "Ilaw at Panitik".
katha ni
=JOSE M.a RIVERA=
MAYNILA, 1916
Limb. ng «La Vanguardia» at «Taliba» Gunaw 126, Kiyapo.

=DULANG TAGALOG=
=ESPERANZA=
=DULANG SOSYAL=
na may
=ISANG YUGTO=
TUNDO, MAYNILA

1913.

=MGA TAO NG DULA=
ESPERANZA. ARTEMIO. RAMON. RAFAEL. SALUSTIANO.
DELFIN. G. LUIS. Ga. AMALIA. G. MATEO.
Pinangyarihang Panahon: Kasalukuyan.

=ALAY.....=
sa m~ga mahal na katotong
Cirio H. Panganiban at Teodoro E. Gomez.
=ANG KUMATHA=

=TANGING YUGTO=
Bahay ni Artemio.--Pagbubukás n~g Tabing ay mamamalas ang
kagayakan n~g isang loob n~g bahay n~g mahirap. Makikitang si
Artemio ay nakahigâ sa isang papag na may talì n~g isang panyô ang
kanyang ulo. Ang ayos ni Artemio ay parang may dinaramdam na sakit.
Sa kabilang panig n~g bahay, na mangyayaring maging sa batalán, ay
makikita si Esperanza na naglalabá==Pag an~gát n~g Tabing at
pagkaraan n~g isang sandalî, ay titindig sa kanyang pagkakaupô si
Esperanza.
Hapon, at ang ilang anag-ag n~g araw na matuling tinutun~go ang
kanyang kanlun~gan, ay pumapasok sa isang bintanà n~g kababayan.

=I TAGPO=

=Si Esperanza, pagkatapos, si Artemio=
Esp. (Mula sa labas.) Kaawaawa ang aking si Artemio!... Tatlong araw
na n~gayong hindi makakain!.. Lagi nang isa* mo'y may malalim na
iniisip!... May sakit kaya?
Art. (Mula sa kanyang hihigan. Uubo, at pagkatapos ay magtuturing.)
Bathala!... Lahat na po n~g hirap ay ibagsak na sa akin, n~guni't
ipagkaloob mo po lamang na magpatuloy sa pagbuti ang puso at
kalooban n~g aking si Esperanza!... (Hihintong sumandali.) Di po
kailan~gan na batahin ko ang lahat n~g pahirap matubos ko lamang
siya....
Ay ...!!!
Esp. (Papasok.) Bakit, aking Artemio, may sakit ka bang dinaramdam?
Art. Wala, aking mahal na asawa.
Esp. (Kulang nang paniwala.) Wala? Nagkakaila ka sa akin.
Art. (Pan~giti.) Maniwala ka aking Esperanza sa katatapos na isinagot.
Esp. Huwag mong ipilit Artemio ang pagkakailá n~g iyong
dinaramdam sa katawan. Talos ko, aking mahal na Artemio na tatlong
araw na n~gayong hindi ko man halos makakain. ¿Alin ang sanhî n~g
gayon?... (Pasumala) Marahil ay hindi ko nararapat na malaman, at
dahil dito'y hindi naman akó nagpupumilit na manawa ang gayon.
Art. Huwag, huwag kang magturing n~g ganyan. Esperanza pagka't ang
sarili mo ang siya ring sinusugatan: Tunay n~gang may kaunti akong
dinaramdam, n~guni't wala namang gaanong kabigatan.
Esp. Kung gayon, ay hayo, turan mo sana sa akin ang iyong damdamin.
Art. Tunay n~gang may m~ga tatatlong araw na n~gayon na laging
sumisikip ang aking dibdib.
Esp. Gayon pala, ay ¿bakit hindi mo nasabi sa akin?

Art. Mangyari, ay walang kabigatan.
Esp. Marahil n~ga'y tunay ang iyong sapantaha, n~guni't kailan~gan
din yata na ikaw ay makita n~g m~ga gamot.
Art. Huwag na.
Esp. Hindi. N~gayon din ay tatawag ako n~g isang manggagamot at
n~g makilala ang sanhi n~g iyong dinaramdam. (Anyong aalis.
Sasansalain ni Artemio.)
Art. Bayaan mo na, at ito'y walang anoman. Kabigatan.
Esp. Hindi, hindi ko matitiis na makikita kang may karamdaman at
hindi ikita n~g lunas ang gayon.
Art. Kung mapili ka sa iyong nasa, ay bayaan mo n~g ako ang siyang
tumun~go roon. Arimuhanan din ang mabawas sa dalawang piso na
ating ibabayad sa Mangagamot, kung siya pa ang paririto.
Esp. Huwag na, at baka ka pa abutan sa iyong pagtun~go doon.
Art. Hindi, huwag kang mag-ala-ala. Sa awa ni Bathala, ang dati kong
lakas ay hindi pa din nagbabawa, ni hindi humihiwalay sa akin.
(Aalisin ang nakataling panyô sa kaniyang ulo. Huhusain ang kaniyang
buhok, at pagkatapos ay kukunin ang kaniyang sombrero at bago
umalis ay magtuturing n~g:)
¡Hangang mamaya!
Esp. Hanggang mamaya aking Artemio, at kaiin~gat ka sana sa iyong
katawan.
(Aalis si Artemio.)

=II TAGPO=

=Si Esperanza ay nagiisa=
Esp. (Luluhod sa harap n~g isang Kristo. Malumbay) ¡Bathala!...
¡Bathala!... Ipagkaloob mo po sanang ang sakit na dinaramdam n~g