Erasmus | Page 3

Jacobus Adrianus Cornelis Van Leeuwen
uitnemend hebben aangestaan, toch mijn lichaamsgesteldheid dergelijke vermoeienissen niet verdragen kon". Doch zóóveel lichtzinnigheid en een zóó totale afwezigheid van allen lust tot studie als hij vóórgeeft was er zeer zeker niet, althans niet in het klooster, waarmede hij kennis had gemaakt.--Hijzelf heeft gedurende het verblijf in het klooster gelegenheid gehad zich veel bezig te houden met de studie van het latijn en het lezen van vele latijnsche schrijvers. En al had hij dan niet den rechten smaak in het kloosterleven, uit dezen tijd dateert toch zijn geschrift "Over de verachting van de wereld", dat voor het grootste gedeelte den lof van zulk leven bezingt[3].
Hoe het zij, in 1493 verliet hij het klooster, waarin hij nimmer zou terugkeeren. De bisschop van Kamerijk stelde hem aan als zijn secretaris om bij een voorgenomen reis naar Rome iemand in zijn omgeving te hebben, die een grondige kennis van het latijn bezat. Van die reis naar Rome, waarheen reeds toen Erasmus' gedachten uitgingen, kwam weliswaar niets, en zijn aanzienlijke beschermer voorzag hem wel niet zoo rijkelijk van geldmiddelen als Erasmus wel gewenscht had, "hij is guller in liefde-betuiging dan in geven, en belooft veel, maar houdt de gulle beloften niet", schrijft hij. Doch de bisschop liet hem dan toch naar Parijs gaan, om zijn studi?n te voltooien. Het strenge régime, de slechte kost en het armzalig logis in het collegium Montaigu waarin hij zich liet opnemen bezorgden den toch al niet sterken jongen man een ziekte, waarvoor hij in de Nederlanden herstel zocht. In Parijs teruggekeerd (in 1496), gaf hij er de voorkeur aan, op zichzelf te leven, en zich aan de studie te wijden, terwijl hij in zijn levens-onderhoud voorzag door onderwijs te geven aan eenige jonge Engelschen, o.a. Lord Mountjoy en Thomas Grey. De vriendschap met deze mannen bracht hem in het laatst van 1498 of het voorjaar van 1499 tot een reis naar Engeland, die voor zijne geestelijke ontwikkeling van groote beteekenis werd.
Tot zijn tweede bezoek aan Parijs n.l. waren zijn studi?n uitsluitend op de classieke latijnsche schrijvers gericht. Hij somt in een schrijven aan Cornelius van Gouda hun namen op; geen enkel christelijk schrijver bevindt zich er onder. Deze echter gaf hem den raad, ook de christelijke schrijvers te lezen, een raad, dien Erasmus opvolgde, waardoor zijn studi?n van uitsluitend-humanistisch meer theologisch werden.
Geheel in overeenstemming met zijn geestes-aanleg was ook deze meer theologisch ge?nteresseerde studie volstrekt anti-scholastisch getint. In Engeland nu werd hij in deze richting verder gestuwd, onder den invloed der mannen, met wie hij daar in aanraking kwam en bevriend werd. Zoo breidde de kring zijner vrienden zich steeds uit. Te Parijs was hij in aanraking gekomen met velerlei geleerden van naam, door allerlei publicaties in (latijnsch) dicht en proza had hij zich reeds den naam van een groot geleerde verworven; een breede schare van invloedrijke en machtige vrienden stelde belang in zijn lot. En zoo zou ook Engeland den grooten humanist gastvrijheid bewijzen, terwijl hij op zijne beurt den invloed van Engelands geestelijke leiders zou ondergaan.
Onder hen moeten allermeest met name vermeld worden John Colet, de beroemde deken van St. Paul, en de zeker niet minder bekende Thomas More, die bij Erasmus' eerste bezoek aan Engeland nauwelijks twintig jaren telde.
Colet ontroofde aan Thomas Aquinas de eereplaats, die deze groote scholasticus in Erasmus' denken en schatting tot dusver had ingenomen. Hierdoor kon zijn afkeer tegen alle scholastiek slechts grooter, en hemzelven klaarder bewust worden. En dit werkte ongetwijfeld in sterke mate mede, om aan Erasmus' theologie (indien men hiervan spreken kan) het eigenaardig stempel op te drukken, dat zijne denkbeelden steeds duidelijker gingen dragen.
Dit eerste verblijf in Engeland duurde slechts kort, doch leverde hem veel eer, en groote vreugde. Colet verzocht hem, te Oxford college te willen geven over den pentateuch of den profeet Jesaja, een verzoek, door Erasmus afgeslagen, daar hij "gekomen was om te leeren, niet om te onderwijzen".
Intusschen begint Erasmus, terwijl hij afwisselend te Parijs en te Leuven vertoeft, zich meer en meer toe te leggen op het Grieksch, met de bedoeling, zeker onder Colets invloed, de theologie en de kennis der chr. religie terug te leiden tot de H. Schrift, als de bron waaruit beide hadden te putten.
Terwijl hij onvermoeid aan zijn' letterkundigen arbeid bleef, ging het hem in deze eerste jaren der 16e eeuw nog geenszins voor den wind. Zijne geldelijke omstandigheden geven hem dikwijls aanleiding tot klachten. Hoe gaarne zou hij eene reis maken naar Itali?! Doch de middelen daartoe ontbreken hem nog steeds. De uitgave van wat hij schreef, bracht hem niet veel op: een honorarium aan te nemen gold in die dagen niet voor eervol. En de verkoop zijner werken bracht hem toen slechts langzaam eenig voordeel. Zoo zijn er, schrijft hij aan Colet, toch 100 exemplaren van zijn "Adagia"[4] naar Engeland gegaan, die nu toch wel alle verkocht
Continue reading on your phone by scaning this QR Code

 / 25
Tip: The current page has been bookmarked automatically. If you wish to continue reading later, just open the Dertz Homepage, and click on the 'continue reading' link at the bottom of the page.