Epical Songs | Page 5

çåìÿòà."
Ïåòêàíà ñå âúðíà, ñòúêìè, ïðåìåíè ñå
ñî íîâà çà ñâàòáà ïðåìÿíà -
è òðúãíàõà. Åòî, îòêàêòî íà ïúò ñà,
äåí ìèíà è äðóãè íàñòàíà.
Åé ìàé÷èíî ñåëî äàëå÷ ñå ñúçèðà;
ïðåç âàëîã íàâëèçàò â ëîçÿòà;
â ïî÷óäà îçúðíà ñå ïëàõî Ïåòêàíà
è ñ

äóìè èçâè ñå êúì áðàòà:
"Ìèíà âèíîáåðìà è âñè÷êè ëîçÿ ñà
îáðàíè è âå÷å ïðèáðàíè,
à íàøèòå, áðàòêî, êàêâî îùå ÷àêàò?
Âèæ, ðîíÿò ãè ÷åðíèòå âðàíè!"
"Ëîçÿòà ãè äàäîõìå íèå ïðîëåòåñ
íà èçïîë, ÷å ìíîãî íè áÿõà;
íåâîëÿ ñëåòÿ èçïîëöè äðóãîñåëöè -
ëîçÿòà íåáðàíè îñòàõà!"
Åé äîéäîõà áëèçî äî ñàìîòî ñåëî;
êðàé ñåëî øèðîêè ëèâàäè.
È îùå ïî-ïëàõî, èçíîâî ñå áðàòó
Ïåòêàíà òîãàâà îáàäè:
"Âå÷ êúñíà å åñåí, êîñèòáà ñå ìèíà,
âåé îñòðèÿ âÿòúð åñåííè.
Ïðèáðàíè ñà õîðñêè ëèâàäè - çàùî ëè
ñàë íàøòå ñòîÿò íåêîñåíè?"
"Ïðîëåòåñ îòèäîõà â Äîáðóäæà ïóñòà
âñè áðàòÿ íà êÿð öÿëîëåòåí -
ñàìñè íå ìîæàõ äà ñêîëàñàì íàâðåìå,
îò áîëåñò íåâÿðíà ñïîëåòåí."
"À êúùèòå êàê ãè ñêîëàñàõòå?" Ëàçàð
íàâåäå ïîñúðíàëî ÷åëî:
"Çà êúùèòå, ñåñòðî, íå ïèòàé: ùå âèäèø,
êîãàòî ïðèñòèãíåìå â ñåëî!"
Âúðâÿò òå ïðåç ñåëîòî... È ñìàÿíè ëþäå

èçãëåæäàò ãè â ñòðàõ ìúë÷åëèâî -
è áÿãàò... Íàñòðúõíàëè ïñåòà ïî
äâîðè
áàó÷àò è ãðîçíî, è äèâî.
Åé ñòàðàòà öúðêâà ñàìî ïîñðåä ñåëî,
ñî áÿë çèä âèñîê îáãðàäåíà;
èçòðàêàõà ïîðòè - èçëåçå ñòàðèÿ
ñî ÷åðåí ÷åìáåð ïðèáðàäåíà.
Ïðèñòúïè ïðåç ïðàãà è î÷è ïîäèãíà,
íî ñìðúçíàòà òàìî çàñòàíà -
þçäàòà èçïóñíà íåâîëíî è â óæàñ
êúì áðàòà âúçâè ñå Ïåòêàíà.
Íî çúðíà ïðåä íåÿ êàê òîé ñå ïðåâúðíà
íà ÷àä - è íåâèäèì èç÷åçíà...
Êàò ãðúìíàòà ìèãîì â ïî÷óäè, Ïåòêàíà
íå ñåòè îò êîíÿ êàê ñëåçíà.
Êúì ìàéêàòà ùåðêà, êúì ùåðêàòà ìàéêà
ñå ñïóñíàõà âèêîì âåäíàãà -
ñî ïëà÷ ñåòå æèâè ïðèãúðíàõà äâåòå;
è ïàäíàõà ìúðòâè ïðåä ïðàãà.
ÖÀÐ ÑÀÌÓÈË
"Ìèð, ìèð!" - åäíîãëàñíî âîåííèé ñúâåò,
îò ãðîçíàòà âåñò óíåñâåñåí,
òàç âå÷åð ðåøè... Âî ïîõîäíèé ñè ïëàù
çàãúðíàò, íàä ñòîëà íàäâåñåí,
îáîðèë áå ãîðäà ãëàâà Ñàìóèë,
â íåâåñåëè ìèñëè óíåñåí.

Ïðåä òúìíèé ìó ïîãëåä áåçêðàéíî ïîëå
çàâÿíî ñî ñíÿã ñå ðàçñòèëà -
è òðóï âúðõó òðóïè... Ñâèðåïà å ðàò
òàì êðúâíà êîñèòáà êîñèëà...
Îðúæèå ñëîæèëè, æèâèòå â ïëÿí
îòèâàò íà ðîáñêî ÷åðíèëî...
Íî åòî ÷å âåñòíèê è ìîðåí, è áëåä
ïðîìúêíà ñå â øàòðà ÷åðâåíèé;
ïðèñòúïè, çàñòàíà è ñ íèñúê ïîêëîí
ïðîäóìà êúì öàðÿ ñìóòåíèé:
"Çàâðúùàò ñå, öàðþ, â Áåëàñèöêèé áîé
äâàíàéñåòòå ïîëêà ïëåíåíè!"
È ñåïíà ñå â ìèñëè óíåñåíèé öàð,
ïðåòðúïíàõà âñè âîåâîäè.
À òîé ïðîäúëæè: "Íî çàâðúùàò ñå òå
ñàêàòè è ñëåïè íåðîäè -
íà ñòî-äóø å ñàìî îñòàâåí îò òÿõ
åäèí åäíîîê äà ãè âîäè."
È äóìè íà äóìèòå ãðîçíè â îòâåò
ñå öàðþ â ñúðöå îòçîâàõà:
"Èçëåç! Ïîñðåùíè ãè! - Èëè ñìåëîñòòà
ñå ñìðúçíà â äóøàòà òè ïëàõà?"...
Òîé ñòàíà, âúçëåçå íà áëèæíèÿ õúëì;
ñëåä íåãî âîéâîäè âúðâÿõà.
 ïîëåòî, çàãúðíàòî â ñíÿã, òàì äàëå÷,
÷àê ïîãëåä äåòî äîñòèãà,
îò ãëóõèÿ ñòàí äî ñìúãëåíè ãîðè,
èçâèâà ñå ÷åðíà âåðèãà -
ëþëåé ñå, ïðèìúêâà ñå áàâíî íàñàì,

è ñòîí äî íåáåòî ñå äèãà.
Ìîãúùèÿ öàð, ïðåáëåäíÿë êàòî ñìèí,
êúì òúìíàòà ãðàíèöà þæíà
ñå âçðÿ è ñ çàêàíà èçäèãíà ðúêà
è íåùî íå÷óòî ïðîøóøíà -
íî â ìèã çàëþëÿí, ïîëåòÿ íàñòðàíà
è íàçåìå âúçíàê ñå ëþøíà...
Ïðèòåêîõà ñå âîåâîäè çàâ÷àñ -
íî öàðÿò âå÷ ìúðòúâ ëåæåøå:
ïî õëàäíè ìó óñòíè ÷åðâåíà òúñìà
êðúâ òîïëà ñå èçëåê ñòðóåøå...
À ãðîçíî âîéíèøêèÿò ñòîí íàäàëå÷
êàò
ïåñåí íàäãðîáíà åõòåøå.
ÇÌÅÉÍÎÂÎ ËÞÁÅ
Ïëàõè çâåçäèöè â íåáå ïîòúìíÿõà;
ðàíî áåç âðåìå ïåòëèòå ïðîïÿõà...
Â
ñåëî ñå êúñíè ïðèáèðàò æúòâàðêè.
Õóáàâà ßíà ïðèïèðàò äðóãàðêè:
"ßíî, êàêâà å òàç òâîÿ ïðîìÿíà?
Âåñåëà áåøå çà ÷àñ è çàñìÿíà -
ùî å
÷å õîäèø òúé ãðèæíà, íåâîëíà?
Íåùî ïîòàéíî íå áè äà ñè áîëíà?"
0. Áîëíà ñúì, äðóæêè, çëà áîëåñò ìå áèå, ëàçÿò ìå òðúïêè, ñâåñòà ìè ñå
âèå, âèõúð ñå êàíè, à ïðÿçíîù å òúìíà... Êîé çíàé äî óòðå ùå ëè äà
îñúìíà!
ßñíèÿ ìåñåö çàä îáëàê ïîòúíà;
âúõúð íàëåòÿ, äúðâåòà ïðåãúíà...
ßíà
íèç ïúòÿ ñå áúõòè, ïðåâèâà;
êàòî âåäà å - íè ìúðòâà, íè æèâà.
Îêîëî íåÿ â ïî÷óäè æúòâàðêè;
õóáàâà ßíà ïðèïèðàò äðóãàðêè:
"ßíî, ùî
õîäèø, ùî êúðøèø ðúöåòå?
Äå òè å ïàìåò? Ùî å íà ñúðöå òè?"
0. Ñâèâà ñå ñúðöå è ïàìåò ñå ãóáè... Äðóæêè, íåâåðíèöè, çìåéíî ìå ëþáè.
Ïóñòè îñòàëè âñè áèëêè ÷åìåðíè. Îõ, íå íàïóñòî ñà îáëàöè ÷åðíè! -
Ëàâíàõà ïñåòà äàëåêî ïî äâîðè,
òúìíîòî íåáî ñå íàäâå ðàçòâîðè -
è

ñòðåëîâèòà ñâåòêàâèöà áëÿñíà;
îò íåâèäåëèöà òðÿñúê ñå òðÿñíà.
Ñ òðÿñúê ðîé íàëåòÿõà ñòèõèè:
çìååâå, çìåèöè ñ çëàòíè êî÷èè -

öÿëàòà ðîäà íà çìåÿ Îãíÿíà,
ñáðàíà íà ñâàòáà ïî õóáàâà ßíà.
Ñâèõà, èçâèõà - íà âèñ ïîëåòÿõà.
Ìèã ñàìî ïëàõè æúòâàðêè ñúçðÿõà,

õóáàâà ßíà ñ íåçíàéíî ñè ëþáå
êàê ñå çàä îáëàöè òúìíè çàãóáè.
ËÓÄ ÃÈÄÈß
"Êðèâî ñåäè, ïðàâî ñúäè
ñòàð êàäèÿ: -
íå îñòàâÿ íà ìèð ñåëî
ëóä ãèäèÿ!
Íå å ëóäî êàòî äðóãè
îò ñåëîòî -
òàìáóðà ìó ÿâîðîâà
íà áåäðîòî.
Ðàíî óòðîì ìëàä ãèäèÿ
ïî÷âà ëåêî,
ñâèðè ëåêî, à ñå ÷óå
íàäàëåêî;
íàäàëåêî ïî ïîëåòî
äî æúòâàðêè -
ñúðïè ïóùàò è çàôúðëÿò
ïàëàìàðêè.
Ïëÿñâàò ðúöå è çàëàâÿò
õîðî âèòî -
èçâèõà ñå, èçòúïêàõà

çëàòíî æèòî...
Äîéäå ïëàäíå, ëóäî-ìëàäî
íå ïî÷èâà,
êîëêî ñâèðè, òîëêîç ïîâå÷
çëå îòèâà:
÷å ñå ÷óå äî íåâåñòè
íà ðåêàòà -
òå çàáðàâÿò áóõàëêèòå
è ïëàòíàòà,
òà íà õîðî ñå çàëàâÿò
ïîùóðåëè,
äîéäå ïîðîé è îòâëå÷å
ïëàòíà áåëè...
Ïàäíå âå÷åð, ëóä ãèäèÿ
íå