Eens Engelschmans eerste indrukken van New-York | Page 2

vergund, bestendig te zijn, en het is absoluut onwaar, te beweren dat New-York de climax van amerikaansche organizatie vertegenwoordigt. Die climax is nooit bereikt,--zal waarschijnlijk nimmer wòrden bereikt, want New-York is niet anders dan de tijdelijke uitbeeldingsvorm van den geest harer bewoners. Elke nieuwe stemming weerkaatst zich, wordt afgespiegeld in het uiterlijk voorkomen der stad. De meeste steden van New-York's leeftijd zouden bij voorbeeld de kwestie van hun watertoevoer reeds lang geleden hebben beslist en afgedaan. New-York breekt haar straten op, om die vraag, (tijdelijk dan altoos), thàns op te lossen.
Dáárin schuilt dan ook, naar 't mij voorkomt, de eigenlijke beteekenis van het woord "hustle". Niet dat de New-Yorkers zóó ontzettend veel haastiger en driftiger zich náár en vàn hun werk spoeden dan de zakenlui van Londen, Berlijn, of zelfs Parijs.
Maar te New-York denken de commercieele voorgangers voortdurend nieuwe methoden uit om hun zaken te leiden; altijd zijn zij ontevreden met het bestaande; altijd zoekende naar middelen tot grondiger organizatie, tot de uiterste volmaking van het geringste onderdeel. Dat najagen van het vroeger onbereikbaar geachte, dat willen van den overtreffenden trap, leidt hen tot wat somtijds verkwisting op reusachtige schaal gelijkt. Biedt eenig gebouw geen ruimte genoeg, voldoet het niet aan de allerhoogste eischen, het wordt onverbiddelijk neergehaald en vervangen door een ander, nòg grooter, nòg moderner, nòg practischer dan zijn voorganger. Geen voorname straat in de stad, waarin niet hoog omheinde gapingen de plekken aanwijzen, waar weer nieuwe sky-scrapers worden opgericht, de een alwéér hooger dan de ander. Van achter die barrikaden barsten de slagen los van het dynamiet, en het geratel der klinkmachines, die de kolossale ijzeren zuilen en balken saamvoegen, welke het geraamte der wordende reuzen vormen. 't Is de groeikramp van New-York, dat doffe knallen van het uiteenspringend gesteente en het onderaardsche gedreun van de schroefboor; 't is het steunen van het barend Manhattan, dat iederen dag een Newer-York het aanzijn schenkt. Het is niet mogelijk New-York lief te hebben zooals men Londen liefhebben kan. Om Londen's enge straten en pleintjes der binnenstad spint de bekoring van het oude, overgeleverde haar gulden waas; het onverwachte, geheimzinnige prikkelt en boeit den vreemdeling bij iederen stap. Mijlen aaneen in een rechte lijn voortwandelen is daar niet mogelijk. In New-York bestaat niet een enkele straat met een bocht erin. 't Is een stad als een schaakbord, langs de lineaal getrokken. Broadway loopt diagonaal van den eenen naar den anderen hoek;--het Strand van New-York; maar een Strand dat zijn prestige langzaam ziet verminderen ten koste van dat van Fifth Avenue, Manhattan's Regent-street. En ook hier trekken zich de rijke bewoners langzaam aan weer terug, om zich er enkel des Zondags meer te vertoonen, sedert de oprichting der groote department stores in de voorname buurt. In menig opzicht scheen 't mij toch, dat New-York zich in londenschen geest poogde te vervormen. 't Verbaasde mij toen ik het aantal New-Yorkers zag, dat in hoogen hoed en gekleede jas na den ochtend-dienst door Fifth Avenue drentelde, op een Zondagmorgen, niet anders dan de Londenaars doen in Rotten Row of Park Lane. Ik had gehoord dat die "deftige" dracht in Amerika niet voorkwam bijna. En toch stempelde ze ook hier den "gentleman", n.b. mèt den wandelstok met gouden knop, die de onafscheidelijke metgezel is van den londenschen "man-about-town", en dien de Amerikanen ook al mee hebben overgenomen. Zulk een plagiaat zouden de dames van New-York niet licht begaan. Dat achten zij beneden zich. Zij scheppen. In den regel zien zij er bleeker uit dan haar engelsche zusters; minder geanimeerd ook; ze spreken langzamer, haast ietwat afgemat. Haar kleederdracht wordt ontworpen, "built", noemen ze dat, door amerikaansche artisten, die hun idee?n ontleenen aan de modes van Londen en Parijs, welke ze wijzigen naar believen, met het resultaat dat een amerikaansche zich kleedt, zooals nooit eene engelsche het zou doen. Maar ze streven allen naar één scherp-afgebakend ideaal. 't Is alsof ze alleen in de keuze harer kleuren eenige vrijheid genieten.
Zelfs de winkeljuffrouwen zijn voorbeelden van goeden smaak en vernuftige samenstelling van effectvolle détails. Wie den stroom van vrouwelijke werksters zich van en naar haar bezigheden ziet spoeden, bemerkt hoe ze met wat inspanning erin weten te slagen, zich van haar acht à tien dollars per week te kleeden alsof ze arbeidden voor haar genoegen en niet uit noodzaak. Hoe ze het doen, weet ik niet; maar dàt ze 't doen, is zeker. Ze maken wel wat te rijkelijk gebruik van poeder, en wèl zag ik onder de talrijke scharen die des morgens van Brooklyn kwamen oversteken in den "elevated" menig lief gezicht, dat in de vroege rimpeltjes om oogen en mond de sporen vertoonde van die aanhoudende inspanning om vóór alles den schijn op te houden. Mijn hoofdindruk bleef ten slotte deze, dat ik in de straten van New-York geen enkele slordige of slecht gekleede