Dua Libro de l Lingvo Internacia | Page 9

Septembro, Oktobro, Novembro, Decembro.--Diru al
mi, mi petas, kioma horo nun estas.--Nun estas la tria horo, aý, pli certe,
nun estas kvin minutoj post la tria horo.--Ne, sinjoro, vi eraras: nun
estas kvarono de la kvara (horo).--Je l' kioma horo vi tagmanøas
(tagmezmanøas)?--Ne æian egale: hodiaý ni tagmanøis je tri kvaronoj
de l' kvara, kaj hieraý ni manøis akurate je l' tria horo.--Kian aøon vi
havas?--Mi havas kvardek kvin jarojn.--Bonan tagon, sinjoro! Kiel vi
fartas?--Pardonu, sinjoro, mi vin ne rekonas.--La venontan dimanæon
mi veturos Hamburgon.--Kio vin interesas mia farado? ne miksu vin en
malproprajn aferojn!--Æu vi ludas violonon?--Ne, mi ludas kartojn, sed

por instrumentoj mi æian estis tro maldiligenta.--Mi ne loøas æe mia
frato, mi loøas aparte; sed mia loøejo estas apud la lia.--Antaý tiu
malgranda ligna dometo staris bela granda arbo.--Mi volas aý æion, aý
nenion.--Mi bezonas du frankojn; æu vi ne povas ilin doni al mi
prunte?--La popoldiroj (proverboj) esprimas la saøon de l' popolo, kaj
la popolrakontoj (legendoj) esprimas øian kredon.--La vorton "met" ni
uzas tian, kian ni volas esprimi ian faradon, sed la formo de l' farado
estas por ni aý ne klara, aý sen signifo. "Meti ion ien" signifas: fari, ke
io ie estu. "Meti" povus alie esti tradukata "estigi". "Meti" inter la
verboj (farvortoj) estas tio sama, kio "je" inter la prepozicioj, aý "um"
inter la sufiksoj.--Metu la manon sur la koron.--La þteliston oni metis
en malliberejon (se ni dirus "oni lin sidigis", tio æi estus ne vere, æar
neniu lin tie sidigis).--Metu la æapelon sur la kapon.--La leteron mi
adresis: al lia moþto sinjoro N. en N. N.--Via barona moþto, helpu min
en mia mizero!--Por esti feliæa, oni devas esti antaý æio kontenta je sia
sorto.--Mi iris en la teatron, por aýdi la gloran kantiston.
17. LA OMBRO. (mirrakonto de Andersen'.)
En la varmegaj landoj la suno radias alian varmegon, ol æe ni. La
homoj ricevas koloron malluman, kaj en la plej varmegaj landoj la
brula suno faras el ili negrojn. Sed øi estis nur la simple varmaj landoj,
kien transveturis unu instruita homo el niaj malvarmaj. Li pensis, ke li
tie povos ankaý promenadi en la stratoj, kiel en lia patrujo, sed tion æi
li devis baldaý malkutimi. Li kaj æiuj prudentaj homoj devis trankvile
resti en la domo. La kovriloj de l' fenestroj kaj la pordoj restis fermitaj
la tutan tagon. Oni povus pensi, ke la tuta domo dormas, aý ke neniu
estas en la domo. La mallarøa strato, kie li loøis, estis ankoraý tiel
konstruita, ke de l' mateno øis la vespero oni havis tie la tutan
varmegon de l' suno. La instruita homo el la malvarmaj landoj estis
homo juna kaj saøa homo; al li þajnis, ke li sidas en brula forno. Tio æi
lin tre suferigis. Li tute maldikiøis, kaj eæ lia ombro fariøis multe pli
malgranda, ol en la patrujo,--øi ankaý suferis de la suno.
Nur je l' vespero, kian la suno estis subirinta, ili reviviøis. Estis efektiva
plezuro øin vidi. Apenaý lumo estis enportita en la æambron, la ombro
sin eltiris sur la tuta muro, øis la plafono kaj eæ iom sur la plafono

mem. Øi intence faris sin tiel longa, øi devis sin eltiri, por ree ricevi
fortojn. La instruitulo eliris sur la balkonon, por tie sin eltiri, kaj apenaý
la steloj ekellumis el la klara etero, li eksentis novan vivon. Sur æiuj
balkonoj en la strato--kaj en la varmaj landoj æiu fenestro havas
balkonon--sin montris homoj, æar aeron oni bezonas, se oni eæ kutimis
esti bruligata de l' suno. Vivo sin komencis supre kaj malsupre. Tajloroj
kaj botistoj,--æiuj homoj eliris sur la straton, tabloj kaj seøoj estis
elportataj, lumo brulis æie, brulis pli ol mil lumoj; unu babilis, alia
kantis, kaj la homoj promenis, la veturiloj veturis, la azenoj iris . . .
tin-tin-tin--æar ili portis sonorilojn. Tie mortintoj kun kantado estis
enterigataj, la knaboj de l' strato bruis, la sonoriloj de l' preøejoj sonoris,
per unu vorto--vivo kaj movado reøis malsupre sur la strato. Nur en la
unu domo, kiu staris rekte kontraý la loøejo de l' alilanda instruitulo,
estis tute silente, kaj tamen tie kredeble iu loøis, æar sur la balkono
staris floroj, kiuj belege kreskis,--tiel iu kredeble ilin superverþadis, kaj
homoj necese devis tie esti. La pordo kontraýe estis ankaý malfermata
je l' vespero, sed tie interne estis mallume, almenaý en la antaýa
æambro,--el interne estis aýdata muziko, kiu al la alilanda instruitulo
þajnis neesprimeble bela. Sed eble øi estis tia nur en lia þajnevido, æar
li trovis tie en la varmaj landoj æion neesprimeble bela, se nur la
malbona suno ne estus. La mastro de l' alilandulo diris, ke li ne scias,
kiu loøas en la kontraýa domo, ke oni tie ne vidas ja eæ unu personon,
kaj pri la muziko--li trovas øin malbele enuiga. "Øi estas tiel, kiel se
unu ripetas