De complete werken van Joost van Vondel

A free download from www.dertz.in

The Project Gutenberg EBook of De complete werken van Joost van
Vondel, by Joost van Vondel
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org
Title: De complete werken van Joost van Vondel
Author: Joost van Vondel
Editor: H.J. Allard
Release Date: June 11, 2007 [EBook #21800]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
0. START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK WERKEN
VAN JOOST VAN VONDEL ***
Produced by Frank van Drogen and the Online Distributed

Proofreading Team at http://www.pgdp.net
DE COMPLETE WERKEN
VAN
JOOST VAN VONDEL.
MET EENE VOORREDE
VAN
H. J. ALLARD,

LEERAAR AAN 'T SEMINARIE TE KUILENBURG.
EERSTE DEEL.
's-Hertogenbosch.--Amsterdam.
HENRI BOGAERTS, opvolger van
P. N. VERHOEVEN.
1870.
VOORREDE.
Geheel Nederland door is het overbekend, hoe verdienstelijk de Heer
HENRI BOGAERTS zich gemaakt heeft ten opzichte der katholieke
pers, door zijne talrijke en goedkoope uitgaven van echt-katholieke of
althans onschadelijke werken.
Door aankoop in 't bezit geraakt der Vondel-editie, in de jaren 1864 tot
66 bij H. A. M. ROELANTS te _Schiedam_ verschenen, deed hij mij
het heusch verzoek, om eene Voor- en Narede te schrijven tot dat werk,
ten einde het aldus in te leiden bij de katholieke huisgezinnen, waar hij
zich voorgenomen heeft het tegen een uiterst geringen prijs te
verspreiden.
Dat verzoek heb ik met gretigheid aangenomen.
Aan alle Nederlanders, maar inzonderheid aan Neêrlands Katholieken
moet, om genoegzaam bekende redenen, de grootste onzer Dichters, de
reinste glorie van ons vaderland, de katholieke _Joost van den Vondel_
bekend en dierbaar zijn.
Doch, daartoe is niet voldoende, dat men met zijn naam voor de
buitenlanders brageere--gelijk N. BEETS zich eigenaardig

uitdrukt;--daartoe is niet voldoende, dat men de vaak vernomen
lofspraken, uit den mond van Vondel-kundigen opgevangen, verder
naprate en voortvertelle; daartoe is niet voldoende, dat men eenige
stukken--doorgaans dezelfde--in deze of gene verzameling hebbe
gelezen of zelfs zich in 't geheugen hebbe geprent: daartoe is ook
noodzakelijk, dat men den edelhartigen man, in geheel zijne

persoonlijkheid, leere kennen uit geheel zijn levensloop, en hem, in al
zijne
voortreffelijkheid, leere waardeeren uit al zijne werken[1].
En wie kent Vondel? Wie kent den koning van den Nederlandschen
Zangberg? Wie kent hem--'t zijn de woorden van een deskundige--in al
de waarde zijner poëzij? Wie heeft de maatgedichten zijner
"oorspronkelijke" snaren in al hun kracht gesmaakt? Wie kent den
ganschen omvang zijner dichtgaaf, in haar heiligen ernst, in haar
lachende soms bijtende scherts, hare oneindige diepte en haar
spelenden kinderzin, haar goddelijken eenvoud, ook bij de stoutste
verheffing en de
schrikwekkendste waarheid, haar verkwikkende
frischheid, haar bezielenden gang, den natuurlijken rijkdom harer
treffende beelden, en de zuivere volheid harer keurige kunst? Wie kent
haar, in één woord, zoo als zij gekend moest worden, en zoo als haar te
kennen, haar te genieten is?
Dit geldt voor allen:--gansch bijzondere redenen gelden voor de
Katholieken.
Zij alleen zijn volkomen in staat, beter dan hun protestantsche
medechristenen, om een aantal meesterstukken van Vondel te kunnen
begrijpen en smaken.
Immers Vondel, die in het tijdperk der volle kracht van zijn krachtvol
genie en leven tot den schoot der Moederkerk is wedergekeerd, de
katholieke Vondel heeft met zijn gouden luitstift bijna alles aangeroerd,
wat aan Katholieken vooral, en soms uitsluitend, de hoogste
belangstelling inboezemt en hun bij uitstek dierbaar moet wezen.
Hij heeft het hoog-rijzende Vaticaan bezongen en de Stad,
Die door de zorg der Hoofdapostelen bevrijd
Gelijk een steenrots
staat, daar 't al op stuit en splijt.
Hij heeft de graven dier Hoofdapostelen der Roomsche Kerk, en tevens
Petrus' nazaten, de voorzaten van onzen PIUS, in talrijke gedichten
gevierd; hij heeft in eene dramatische Elegie het bloedig uiteinde
betreurd eener gemartelde Majesteit, eener Maria Stuart, die roomsche

bloedgetuige, die katholieke doode, "over welke tranen zullen gestort
worden, zoolang er tranen op aarde zijn"; hij heeft de ijverige priesters
herdacht, die, te midden der felste beproeving, onder onze katholieke
voorvaderen het heilig geloof behielden en aanwakkerden; hij heeft aan
bijna alle katholieke vermaardheden van zijn tijd de hulde zijner
bewondering en hoogschatting gebracht, van de Spaansche
Aartshertogin Isabella-Clara-Eugenia en de Zweedsche Koningin
Christina-Maria-Alexandra, tot de Hoornsche "arme Klarisse" Anna
Bruyningh en het Amsterdamsche Jezuïeten-klopjen Dina Noordijck;
hij heeft aan de "Feniksmaagd", aan de Moeder des Heeren, een aantal
schoone dichtregels gewijd; hij heeft het hoogheilig Altaarsakrament
verheerlijkt in een voortreffelijk leerdicht, dat èn den

wetenschappelijken zin van een godgeleerde, èn den fijnsten
kunstsmaak van een letterkundige, èn het vroom gemoed van den
eenvoudigen Christen gelijkelijk bevredigt; hij heeft de
"Heerlijkheden" der Roomsch Katholieke Kerk bezongen, en in dat
gedicht een klemmend betoog geleverd van haar goddelijken oorsprong,
goddelijke wording, goddelijke uitbreiding; hij heeft "Bespiegelingen"
over Gods wezen en Gods