De Nederlandsche Nationale Kleederdrachten

De Nederlandsche Nationale
Kleederdrachten, by

Th. Molkenboer This eBook is for the use of anyone anywhere at no
cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give
it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License
included with this eBook or online at www.gutenberg.org
Title: De Nederlandsche Nationale Kleederdrachten
Author: Th. Molkenboer
Release Date: February 25, 2007 [EBook #20665]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DE
NEDERLANDSCHE NATIONALE ***

Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/.

DE NEDERLANDSCHE NATIONALE KLEEDERDRACHTEN
DOOR
TH. MOLKENBOER

MET 81 AFBEELDINGEN NAAR PHOTOGRAPHISCHE
OPNAMEN
UITGEGEVEN DOOR J. M. MEULENHOFF AAN HET DAMRAK
88 TE AMSTERDAM IN HET JAAR MCMXVII

VOORWOORD.
Dit boekje bedoelt niets anders dan een kort overzicht te geven van de
nationale Nederlandsche kleederdrachten die heden (1916) nog in de
verschillende provinciën in werkelijkheid door de bevolking gedragen
worden. De hierbij gevoegde plaatjes geven een afbeelding van de
voornaamste dier drachten en de wijze waarop zij gedragen worden. De
hier afgebeelde personen zijn geen aangekleede figuranten, maar de
werkelijke en gewoonlijke dragers van hun costumes, zoodat deze
afbeeldingen derhalve een volkomen indruk van de betreffende
nationale kleedij geven. De bestaande realiteit af te beelden en te
beschrijven, was mijn eenig doel, ik streefde naar een korte
inventariseering van datgene wat er, thans in 1916, nog van die zoo
bekende Hollandsche inheemsche drachten is over gebleven.
Dit is dus een handboekje, waaruit zich landgenoot en vreemdeling op
een makkelijke wijze eenige, zoo noodig gebleken, kennis van de wel
zeer bekende, maar zoo weinig gekende nationale kleedij kan
verschaffen. Uit den aard van dezen opzet volgt dat hier slechts die
drachten besproken worden die heden (in 1916) nog werkelijk gedragen
worden en dat van deze slechts een zeer korte beschrijving zonder meer
gegeven wordt. Alle mededeelingen of bespiegelingen over de
historische wording, blijven hier achterwege. Alleen is van dit plan
afgeweken voor de provincie Friesland, waar de nationale drachten wel
niet meer dagelijks door het volk gedragen worden, maar een zeer
belangrijke rol spelen zoodra de Friezen zich als Friezen willen doen
kennen, en deze kleedij dus nog bij herhaalde gelegenheden gedragen
wordt, zoodat ook deze costumes hier moesten worden besproken en
afgebeeld.

De gegevens die in dit boekje zijn bijeengebracht, zijn door mij sinds
1912 verzameld. De eerste aanleiding tot deze studie gaf het Feest in
Nationale kleederdrachten, dat op den 12 September 1913 te
Amsterdam, op mijn initiatief en onder mijn leiding gehouden werd.
Op dat feest waren ongeveer zeshonderd personen in ongeveer honderd
verschillende drachten bijeen. Toen ben ik begonnen de daar
verzamelden te photographeeren, en ik heb de meeste van hen, later, in
herhaalde rondreizen door Nederland in hun eigen woning, bezocht. Uit
hun mond heb ik de verschillende gegevens en wetenswaardigheden
omtrent alle onderdeden van hun costumes vernomen en opgeteekend.
De meest uiteenloopende persoonlijkheden, van elken stand en rang,
stonden mij bij mijn vragen om inlichtingen te woord. Waar ik echter
mijn vragen niet naar mijn wensch of niet duidelijk, volledig of zakelijk
genoeg door de dragers van die nationale drachten zelf beantwoord
kreeg, daar vroeg ik belangstellenden om inlichtingen. En het viel mij
daarbij op hoe velen in den lande, vooral in de provincie, en dat niet
alleen onder den boerenstand, maar onder alle rangen en standen, nog
zoo veel belangstelling in, en kennis van een of andere locale dracht
bewaren.
Hier was het een burgemeester, daar de gemeente-secretaris, weer
elders een gewone boer of boerin, soms een heel eenvoudige winkelier,
een schoolmeester of een naaister of mutsenmaakster, die mij te woord
stond. En zij allen wisten zeer veel bijzonderheden van een of andren
dracht te vertellen, die echter in het bestek van dit boekje niet alle
kunnen worden opgenomen. Maar hun kennis pleitte voor de groote
plaats die de nationale kleedij nog in veel streken van ons land in de
volks-psyche inneemt.
Aan allen, die mij bij het kostbare en tijdroovende verzamelen van deze
gegevens hun bereidwillige medewerking verleenden, mijn bijzonderen
dank.
Alles wat ik vernam, kon hier echter niet worden meegedeeld. Dit
boekje beoogt slechts een kort overzicht van heel de Nederlandsche
volks-kleedij te geven. Mochten onnauwkeurigheden of storende

onvolledigheden worden opgemerkt, dan houd ik mij voor verdere
inlichtingen, voor photo's en beschrijvingen, van welken kant ze ook
komen mogen, gaarne aanbevolen. Die nieuwe gegevens zullen het dan
misschien mogelijk maken, later uitvoeriger dit hoogst belangrijke
onderwerp meer volledig te behandelen. Vooral ook omdat de kennis
van onze nationale kleederdrachten een heel nieuw veld van studie is,
en niets in deze door mij, ten behoeve van dit werkje, uit litteratuur kon
worden gecompileerd. Daar dit dus geheel uit eigen onderzoekingen is
saamgesteld, hoop ik dat bij de beoordeeling van dit werk deze
omstandigheden in aanmerking zullen genomen