Ceiriog | Page 9

daith gan dywallt Dydd!
I'w wydd adar a ddont,
Dreigiau 'r Nos o'i olwg a ffont.
Pwy ddwed
hardded ei rudd,
Wyched yw gwynfreichiau Dydd!
Try y mor yn gochfor gwaed,
A'r ddaear dry o dan ei draed,
A'r
ddaear dry o dan ei draed.
Haul, Haul! hyfryd yw Haul,
Gwyneb Hedd yw gwyneb yr Haul:
I
fyrdd y dysg fawredded yw
Y gwynwedd dan gyneuodd Duw!
I'w daith' fyny y daw,
Llygaid dydd a'i gwelant ef draw;
Egyr pob
blaguryn byw,
Ar ros a gwaun yn rhesi gwiw -
Gwel pob peth wyn haul y nen,
E' gwyd y byd pan gwyd ei ben,
E'
gwyd y byd pan gwyd ei ben.
LLONGAU MADOG.
ALAW,--Difyrrwch y Brenin.
Wele'n cychwyn dair ar ddeg,
O longau bach ar fore teg;
Wele
Madog ddewr ei fron,
Yn gapten ar y llynges hon.
Mynd y mae i roi

ei droed,
Ar le na welodd dyn erioed:
Antur enbyd ydyw hon,

Ond Duw a'i dal o don i don.
Ser y nos a haul y dydd,
O gwmpas oll yn gwmpawd sydd;
Codai
corwynt yn y De,
A chodai 'r tonnau hyd y ne;
Aeth y llongau ar eu
hynt,
I grwydro 'r mor ym mraich y gwynt;
Dodwyd hwy ar dramor
draeth,
I fyw a bod er gwell er gwaeth.
Wele'n glanio dair ar ddeg,
O longau bach ar fore teg:
Llais y
morwyr glywn yn glir,
'R ol blwydd o daith yn bloeddio "Tir!"

Canent newydd gan ynghyd,
Ar newydd draeth y newydd fyd -

Wele heddwch i bob dyn,
A phawb yn frenin arno 'i hun.
SERCH HUDOL.
ALAW,--Serch Hudol.
Serch Hudol swyn,
Sy'n llanw 'r llwyn,
Pan fo myrdd o adar mwyn,
Yn canu yn y coed.
Mae anian oll yn canu 'nghyd,
'D oes dim yn
fyddar nac yn fud,
Mae mwy o fiwsig yn y byd
Na thybiodd dyn erioed.
Corau 'r Wynfa wen,
A ganant byth heb
ddod i ben,
Maer delyn aur gan deulu 'r nen,
Yng ngwyddfod Duw ei hun.
Mae can yn hedeg ar ei hynt,
Yn swn
y mor a llais y gwynt,
Bu ser y bore 'n canu gynt,
Paham na chana dyn?
Serch hudol yw,
Pob peth sy'n byw,
Yn y nef a daear Duw;
O'r haul sy'n llosgi fry -
I'r pryfyn tan yr hwn a roed,
I rodio 'r
clawdd a gwraidd y coed,
I oleu ar y llwybyr troed
Sy'n arwain i dy dy.
Hardd yw llun a lliw,
Pob peth a ddaeth o
ddwylaw Duw,
I ble 'r a llygad dyn nad yw,

Yng ngwydd y tlws a'r cain?
Prydferthwch sydd yn llanw 'r nef,
A
phob creadur greodd Ef,
O'r eryr ar ei aden gref,
I'r dryw sydd yn y drain.
BREUDDWYD Y BARDD.
Nis gwn am un engraifft o bennill ar y mesur hwn, ac nis gwn am neb
sydd yn gallu yr hen alaw odidog heblaw y cyfaill Idris Vychan. Y mae
seibiant yn y don ar ddiwedd y chweched llinell, a'r llinell olaf yn
llwythog o ofid a siomedigaeth. Ymdrechais yn y geiriau gadw at
gymeriad neilltuol y llinell olaf. Mae hi fel moeseb oddiwrth, neu
eglurhad ar, y chwe llinell flaenorol.
ALAW,--Breuddwyd y Bardd.
[Music not transcribed--DP]
Eisteddai hen fardd yn ei gadair,
Yn wargrwm a'i wallt fel y gwlan;
A'i feddwl a hedodd i'r amser
Y gwelid ei blant wrth y tan.
Ei amrant a gauodd, ac yna
breuddwydiodd
Yn weddw ac unig heb neb iw wahardd -
Yng ngwynfyd ei galon
breuddwydiodd y bardd.
Fe welodd ei hun yn priodi,
Genethig anwylaf y wlad;
Fe glywodd ei gyntaf anedig
Gan wenu 'n ei alw fe 'n "dad!"
Ni welodd ef gladdu ei briod a'i
deulu,
Na deilen wywedig yn disgyn i'r ardd -
Na, breuddwyd ei febyd
freuddwydiodd y bardd.

Fe glywai hen glychau Llanarmon,
Yn fachgen fe deimlodd ei hun,
Breuddwydiodd hen deimlad y galon,
Sef hiraeth am ddyfod yn ddyn.
Ni chofiodd ef helynt y dyddiau'r
aeth trwyddynt,
Ond tybiodd fod popeth yn hyfryd a hardd -
Breuddwydion ei galon
freuddwydiodd y bardd.
Er na bu un linell mewn argraff
O waith y breuddwydiwr erioed;
Fe wel ef ei waith yn gyfrolau,
A dynion yn rhodio fel coed,
A bechgyn yn darllen cynyrchion ei
awen,
Fe wel anfarwoldeb trwy gwsg, ac fe chwardd -
Breuddwydion ei
galon freuddwydiodd y bardd.
CORN Y GAD.
ALAW,--Rhyfelgan Ap Ivan Bennaeth.
Ar y mynydd rhodiai bugail,
Gwelai 'r gelyn ac yn uchel,

Bloeddiodd allan--"Llongau Rhyfel!"
Yna clywai gorn y gad.
Corn y gad!
Dyna ganiad corn arswydion,
Traidd ei ddolef trwy
Blunlumon,
Cawdor sydd yn galw 'i ddynion.
Corn y rhyfel hollta 'r
nefoedd,
Tery arswyd trwy 'r mynyddoedd,
Etyb creigiau pell y
cymoedd
Gorn y gad.
Fel mae Draig hen Gymru 'n deffro
Tan y amynydd yn ei hogo',

Cerrig ateb sydd yn bloeddio,
Chwythu 'n uwch wna corn y gad;
Corn y gad!
Meibion Berwyn ydynt barod,
Llifant o'r mynyddoedd
uchod,
Duant y gwastadedd isod;
Meirch i'r frwydyr gydgarlamant,


Holl gleddyfau Cymru fflamiant,
Mewn urdduniant, cydatebant
Gorn y gad!
CORN Y GAD.
Meddaf y pleser o ysgrifennu geiriau am y waith gyntaf i hen ryfelgan
Gymreig o radd uchel; o leiaf nid wyf yn gwybod fod neb o'm blaen
wedi cyfansoddi can ar yr alaw. Ni bu y gerddoriaeth ychwaith yn
argraffedig. Fe ddichon fod y don wedi ei chyhoeddi, ac fe