Zuid-Tirol | Page 5

er niet--wordt co?peratief verkocht; daaraan ontleent een deel der bevolking eene voldoende mate van welvaart. Sinds tal van jaren was filigrijnarbeid in goud en zilver te Cortina inheemsch,--maar zooals altijd bij zulke uit zich zelf opgekomen bedrijven, hield men vast aan enkele oude vormen, die jaar in jaar uit vervaardigd werden en dan het koopende publiek van elders, door hun eenvormigheid, verveelden. Het degelijke kunsthandwerkonderwijs heeft hierin verbetering gebracht, en thans worden de meest uiteenloopende modellen voor tal van doeleinden vervaardigd; de oorspronkelijken smaak is echter als hoofdkenmerk behouden. Daarnaast ontwikkelde zich eene afdeeling voor inlegwerk, hout op hout in verschillende kleuren, metaal op hout, enz. Daarvan waren niet alleen eenvoudige kleine voorwerpen, maar ook prachtstukken, groote kasten en kleinere meubels tentoongesteld.
Er zijn in den omtrek van Cortina tal van aangename tochtjes te maken, die de plaats zeer geschikt maken voor langduriger verblijf. Er zijn thans reeds veel hotels, en er worden nog een drietal hotelpaleizen bijgebouwd, waarbij men zich beijverde de fraaiste punten uit te kiezen.
Van Cortina koos ik voor den weg naar Caprile, dien over den Giau-pas. Voor dien tocht is het niet strikt noodig een gids te nemen,--maar mijne kaart wees me niet voldoende den weg, en daarom besloot ik ditmaal niet alleen te gaan. Het tarief was voor dezen tijd van het jaar (begin Juli) 10 kronen, en 's morgens zeer vroeg toog ik met Florinde Pompanon op 't pad. Dadelijk buiten Cortina ging het reeds door weidevelden omhoog, langs een paar gehuchten, om spoedig bij de Albergo Pocal den weg te verlaten en de bosschen in te gaan. Het we��r was opgehelderd en de wandeling onder de dichte boomen aangenaam; van tijd tot tijd een aardig kijkje op den bergrug der Cinque-Torri, vijf rotstorens die uit den bergkam omhoog schieten; weer eens over de italiaansche grenzen, en ten laatste uit het bosch, om op de weiden der Giau-Alp aan te komen. Bij een boerenhuis werd gerust en wat melk gekocht, heerlijk versch en keurig van smaak; marktprijs van melk is daar niet en voor 10 centen kan men meer krijgen dan men gebruiken kan. Maar de bewoners dier afgelegen hutten zijn arm, en een dorstig reiziger is voor hen een buitenkansje; ze wonen daar alleen des zomers, ter bewaking van het hun toevertrouwde vee en tot het maken van kaas; maar aan die tijdelijke verblijven, zoowel voor de menschen als voor het vee, wordt wel wat weinig ten koste gelegd.
Onderweg hadden reeds tal van kleine gebouwtjes, hier en daar in de bergen verspreid, mijne aandacht getrokken; we kwamen dicht langs een dier huisjes, dat niet voor woning bestemd bleek te zijn. Een armoedig gekleede man kwam er uit en begon een druk gesprek met mijnen gids; het was een voor mij ten eenenmale onverstaanbaar patois; slechts ����n woord hoorde ik dikwijls "finanz". Wat verder werd de gids we��r aangeroepen, en trof mij in het gevoerde gesprek weer dat zelfde woord. Hoe kwamen die arme kerels daar onder elkaar zoo druk aan 't praten over financi?n? De gids gaf mij de volgende verklaring. De gebouwtjes worden in den zomer gebruikt tot het opbergen van het ter plaatse gewonnen hooi, dat dan niet dan zeer bezwaarlijk naar de lager gelegen boerderijen vervoerd kan worden. Ligt er in den winter sneeuw, dan kan het vervoer zonder groote inspanning per slede geschieden. Nu waren de huisjes nog ledig en werden dan dikwijls door smokkelaars gebruikt om goederen in te bewaren, die dan des nachts, of wanneer men de streek vrij wist van belastingambtenaren, naar eene volgende schuilplaats of naar hunne bestemming vervoerd werden. De mannen die den gids aanspraken of aanriepen, waren smokkelaars of hunne handlangers en trachtten van hem te weten te komen of er ook belastingambtenaren op weg waren, en of hij ook wist waar de ambtenaren van Cortina heen waren. De ambtenaren der belastingen worden daar met den naam van het bestuursdepartement waartoe zij behooren aangeduid als "finanzer" in het duitsch, en "finanz" in het patois. Dat was het door mij opgevischte woord. Blijkbaar was de gids zeer bereid om de smokkelaars in te lichten, en ik moet erkennen dat deze geen betere correspondenten konden uitkiezen, dan die steeds op de bergpaden heen en we��r trekkende vrienden.
Nog eene fraaie wandeling berg op bracht mij op den Giau-pas; zoo'n laatste stijging na een marsch van eenige uren is altijd een zwaar werk, maar in dit geval werd het alweder ruimschoots beloond. De pas ligt tusschen twee tamelijk steil opgaande bergtoppen, de Punta di Zonia en de Monte Gusella, en biedt aan we��rszijden een wonderlijk mooi uitzicht. Ik rustte er langer dan noodig was, om te bekomen van het laatste klimmen en gaf me telkens weder over aan 't genot van het uitgebreide vergezicht, nu prachtig door de zon beschenen. Van af den Giau-pas gaat het steil omlaag