Wat er te zien valt in Armenië

Wat er te zien valt in Armenië,
by Noël Dolens

The Project Gutenberg EBook of Wat er te zien valt in Armenië, by
Noël Dolens This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost
and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it
away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License
included with this eBook or online at www.gutenberg.org
Title: Wat er te zien valt in Armenië De Aarde en haar Volken,
1907-1908
Author: Noël Dolens
Release Date: September 17, 2006 [EBook #19306]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK WAT ER
TE ZIEN VALT IN ARMENIË ***

Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/

WAT ER TE ZIEN VALT IN ARMENIË
Naar het Fransch van Noël Dolens.

Waar wonen de Armeniërs?
Men zou allicht denken, dat zij in Armenië verblijf hielden.
Doch dit is een schromelijke dwaling, waarvan men helaas te laat is
genezen, toen voor kort nog de onmogelijkheid is gebleken, om de
Armeniërs tot een onafhankelijk volk te vormen, of zelfs hun een
afzonderlijke regeering te schenken. Wat zouden de talrijke
Mohammedanen, waartusschen de weinige Armeniërs, die getrouw
bleven aan hun eigenlijken geboortegrond, bijna verloren gaan, er wel
van zeggen, indien men hen dwong, zich naar de luimen hunner
naburen te schikken, 't zij in het rijk van den Sultan, of dat van den
Czar?
Zoowel de aanmatigende en hebzuchtige aard der feitelijke heerschers,
als de wraakzuchtige en onverdraagzame gezindheid der onderdrukten
verhinderen ons, de minste hoop te koesteren, dat beide partijen zich
verstandig zouden gedragen, in geval men poogde verandering te
brengen in de bestaande toestanden. Het zou al veel zijn, indien daarin
eenige verbetering werd gebracht.
Het is daarom nog volstrekt niet noodig, de Turken als kannibalen te
beschouwen, of de Armeniërs als onhandelbare oproerlingen, of
gewetenlooze bedriegers. Op dit punt heerschen vele volkomen onjuiste
en ongegronde meeningen, welke in de volgende bladzijden, ook
zonder dat wij ze opzettelijk bestrijden, allicht zullen worden toegelicht
en uit den weg geruimd.
De Turken en Kurden buiten beschouwing gelaten, die trouwens zoo
kwaad niet zijn, zoolang men ze niet tot woede prikkelt, of hun
hebzucht gaande maakt, verdienen in elk geval de Armeniërs onze
belangstelling en sympathie, al zijn wij verplicht, ook met hun
gebreken rekening te houden. Wat hen in 't bijzonder kenmerkt, is hun
merkwaardige gave van assimilatie. Een volk, dat zich zoo gemakkelijk
onze gebruiken eigen maakt, zal allicht op den duur ook onze
denkbeelden overnemen en zich in elk opzicht gedragen op een wijze,

die strookt met onze opvattingen.
Vooral moeten zij de noodzakelijkheid leeren erkennen, om met de
heerschende macht op een goeden voet te blijven.
Dit wordt hun, in Anatolië bij voorbeeld, al zeer gemakkelijk gemaakt.
De vreemdelingen, die met de twee laatste valis (gouverneurs) van het
vilayet Erzeroem in aanraking zijn gekomen, kunnen voor deze
waardigheidsbekleders niet anders dan groote achting en sympathie
gevoelen. De eerste, Réouf Pacha, die thans naar Tripoli in Barbarije is
verplaatst, was wel is waar een Turk van den ouden stempel, en dus den
Christenen onverbiddelijk vijandig gezind, maar met dat al strikt
rechtvaardig; een eerlijk man, die veel belang stelde in onzen
vooruitgang, zeer gemakkelijk en vloeiend Fransch sprak en steeds het
grootste vertrouwen inboezemde door zijn oprechtheid. Op dezelfde
eigenschappen mag zijn opvolger bogen, Nazim Bey, wiens beide
oudste zonen, evenals hun vader, op elken bezoeker den gunstigsten
indruk maken. Zij zijn het type van den verlichten Turk, die genoeg
ontwikkeld is, om te weten, dat de Christenen geen honden zijn, en hun
gaarne recht laten wedervaren, zelfs waar dit recht niet alleen op
mohammedaansche instellingen, maar op algemeene menschelijkheid
is gegrond.
Nazim Bey wordt niet alleen hoog geacht wegens de tactvolle wijze,
waarop hij met vaste hand de Armeniërs beschermt en het fanatisme
tegen gaat, dat de dweepzieke mollahs onder de mohammedaansche
bevolking trachten aan te wakkeren, maar evenzeer wegens de
verbeteringen, die hij in de provincie heeft aangebracht ten voordeele
van de volksgezondheid en ter bevordering van het handelsverkeer.
Dank zij zijn bemoeiingen breidt de stad zich zeer uit en worden overal
wegen aangelegd. Men moet echter toegeven, dat deze uitstekende
mannen, al kunnen zij als slagend voorbeeld dienen, om te bewijzen,
dat ook de Turken in staat zijn hun macht op de meest gewettigde en
loffelijke wijze te handhaven, toch uitzonderingen zijn.
Wie weet, hoe Chakir Pacha en zijn gehoorzame volgeling Hassib Bey,
in 1895 uit Konstantinopel gezonden om de onlusten in Armenië te
onderdrukken, zich kweten van die taak, kan licht begrijpen, hoe hun

komst voldoende was, om den smeulenden haat te doen losbarsten, die
het volk tot de verschrikkelijkste uitingen dreef.
De bedrijvers dier gruwelen hadden licht kunnen voorzien, dat de
Armeniërs, gering in aantal en weinig zeker