Van Toledo naar Granada, deel 2 | Page 3

overal."
Thans is Cordova wel doordrongen van de waarde harer schoone
moskee, die zoovele vreemdelingen trekt. De bedekkingen, die den
mihrab verborgen, zijn weggenomen, de cederhouten zolderingen, die
met een laag pleister waren bedekt, zijn weer voor den dag gekomen,
de muren zijn afgekrabd, en de oude versieringen in eere hersteld, en al
ging dit herstellingswerk langzaam, als alles in Spanje, het werd
nogtans met veel zorg en omzichtigheid ondernomen. Of het
afschuwelijke uitsteeksel van bisschop Manrique ook zal verdwijnen?
Dit is niet waarschijnlijk. De oude moskee wekt ieders bewondering,
maar dwingt geen eerbied af; de onaanzienlijke altaren in de kapellen
zijn armoedig en slecht onderhouden. Men spreekt vroolijk over
alledaagsche zaken in Allah's woning, terwijl men zwijgt en een kruis
slaat bij het binnentreden eener kerk, zelfs al slapen onder de steenen
die uw voet betreedt, geen lang gestorven grootwaardigheidsbekleeders
den eeuwigen slaap. Hier liggen slechts enkele bisschoppen begraven,
en de beroemde Dona Maria de Guzman de Paredes, die schitterende
lauweren behaalde aan de universiteit van Alcala, onder de regeering
van Philips III. De dichter Gongora, wiens gezwollen stijl in de 17e
eeuw opgang maakte, rust hier ook, in een kapel, die past bij zijn
dichterlijke vlucht, evenals Pedro Cornyo, een achttiende-eeuwsch
beeldhouwer uit het vervaltijdperk der kunst.
Van de minaret, die herinnert aan de Giralda van Sevilla, en waarop
drie gouden en zilveren bollen prijkten, is alleen de onderste verdieping
overgebleven. Aan deze verwoesting had geen menschenhand schuld;
de toren is in de 17de eeuw door een aardbeving ingestort. Herman
Ruiz, de bouwmeester van het koor, begon hem in 1503 weer op te
bouwen, en Gaspar de la Pena voltooide hem in 1653. Van den top
heeft men een prachtig vergezicht tot aan de Sierra Morena.
Niet ver van de moskee bevindt zich de groote brug over de

Guadalquivir, die leidt naar de vesting Calahora. Men zegt, dat zij
gebouwd is door Octavianus Augustus. De Mooren hebben haar echter
in 815 opnieuw opgebouwd. Als het water in de rivier hoog is gerezen,
en onstuimige golven de plaats innemen van het linnen, dat er in den
warmen zomertijd te drogen ligt, dan schijnen de zware pilaren bijna
niet bij machte, het geweld van den stroom weerstand te bieden.
Cordova moge wereldberoemd zijn door haar prachtige moskee, de stad
ontleent eveneens een zekere glorie aan de herinnering aan een harer
edelste zonen, Gonzalvo van Cordova, ofschoon deze held het
levenslicht aanschouwde in Montilla, een dorp, vlak bij Cordova
gelegen. Zoodra men uit het station komt, gaat men door een breede
nieuwe straat, die naar den Grooten Kapitein is genoemd. Overal hoort
men zijn naam, en het is alsof hij pas is gestorven, zoozeer leeft hij in
ieders herinnering. Als men een getrouw verslag wilde leveren van zijn
veroveringen, zijn edel karakter, zijn groot verstand, en de praal van
zijn levenswijze, zou men een kwart eeuw spaansche geschiedenis
moeten schrijven, uit Spanje's roemrijksten tijd. Maar de
ondankbaarheid der vorsten zou aan hem, als aan Christoffel Columbus,
worden bewaarheid. Zooals Columbus werd vervolgd, omdat hij Spanje
een nieuwe wereld had geschonken, zoo werd Gonzalvo vernederd,
omdat hij Italië veroverd had. Isabella kon de misstappen van haar
baatzuchtigen echtgenoot niet meer goedmaken. Ferdinand ging zoover,
van rekenschap te eischen der geldelijke uitgaven, gedurende zware
veldtochten, waarbij Gonzalvo zijn geheele fortuin had opgeofferd ter
wille van de eer des vaderlands. Zijn antwoord was trotsch, zooals een
Spanjaard betaamde. "De koning eischt rekenschap van mij. Ik zal hem
zijne en mijne rekening voorleggen, en men oordeele wie van ons
beiden de schuldenaar is."
Eenige maanden later zond hij het verslag in van een geheel leven van
toewijding en eervolle opoffering.
"De rekening van Gonzalvo van Cordova. 200736 dukaten en negen
realen aan monniken, nonnen en aan de armen, om God de zegepraal
der spaansche legerscharen af te smeeken. Honderd millioen voor
lansen, kogels en strijdbijlen, honderdduizend dukaten voor kruit en
kanonskogels; tienduizend dukaten voor geparfumeerde handschoenen,

om de troepen te beschermen tegen de lucht der lijken van onze
vijanden, op het slagveld uitgestrekt. Honderdzestigduizend dukaten ter
vernieuwing van de klokken, versleten door het aanhoudend feestelijk
inluiden van onze behaalde zegepralen. Vijftigduizend dukaten aan
brandewijn voor de troepen, in één veldslag. Anderhalf millioen voor
de bewaking der gevangenen en gewonden. Een millioen voor missen
en Te Deums ter eere van den Almachtige. 700494 voor spionnen etc.
En honderd millioen voor het geduld, waarmede ik den koning heb
aangehoord, toen hij rekenschap eischte van den man, die hem een
koninkrijk had geschonken."
Ferdinand las zonder groote ontroering "Las cuentas del Gran Capitan",
maar jaloersch van ieder die in de gunst had gestaan der Koningin, liet
hij den held sterven in ongenade en der wanhoop ten prooi. Eerst na
den dood van Gonzalvo liet hij den man recht wedervaren, die zijn nijd
niet meer kon opwekken, en een lijkdienst voor