Van Peking naar Parijs per auto | Page 4

die voorbij kwamen. Men hoorde het gefluit van locomotieven, op weg naar de Ha-ta-men. Nu en dan hoorde ik in het h?tel het gebel van de telefoon, dat uitklonk boven de tonen van een orkest.
Het europeesche orkest speelde op een feestmaaltijd van chineesche dignitarissen, die, bij wijze van vorken, stokjes gebruikten om te eten. En ik dacht, nu brengen wij bij al die nieuwigheden ook nog de automobielen!
Met China loopt het op zijn eind, zeide ik bij mij zelf, niet zonder spijt.
Den volgenden dag bemerkte ik wel, dat het met China nog volstrekt niet gedaan is. Al de veranderingen die mijn aandacht hadden getrokken, gingen niet verder dan de wijk van de Legaties, en de omheining daarvan was nog versterkt.
De Legaties waren buiten de stad gesloten, als waren het ziekenbarakken, besmet door de europeesche beschaving! Daarbuiten omheen spreidde zich de groote onbesmette stad uit, altijd dezelfde, het Peking van de vorige eeuwen. En midden in de stad, in een oud paleis met vele binnenplaatsen, door matwerk beschut tegen de zonnestralen, waakte een Raad van wijze en eerwaarde mannen: de Wai-woe-poe, de Groote Raad van het hemelsche Keizerrijk, tegen de profanatie van het Westen.
Deze Raad werd gepresideerd door den beroemden Na-Tung, gewezen hoofd der Boksers, ter dood veroordeeld door de Mogendheden, die zijn hoofd hadden ge?ischt als voorwaarde voor den vrede in 1900; maar hij behield zijn hoofd en daarmede zijn idee?n en werd een soort minister van Buitenlandsche Zaken.
Op dat oogenblik was de Raad ijverig bezig met het keizerrijk te beschermen tegen een nieuwen vreeselijken vijand.
Deze vijand heette Chi-cho, of vuurwagen, een zeer aardig neologisme om de automobiel aan te duiden. Men sprak over niets anders dan over de Chi-cho, zooals men vroeger over de Huo-cho gesproken had--dat is de vuurkar, in 't Europeesch spoortrein.
Waarom komen de Chi-cho's? Wat willen ze? Angstige vragen die de Wai-woe-poe deden nadenken over het lot van China.
De automobilisten van den tocht Peking--Parijs waren natuurlijk officieren onder commando van een italiaanschen Prins.
Dat de toestand zeer ernstig was, maakte de Wai-woe-poe ook op uit de omstandigheid, dat de gezanten van Frankrijk, Holland, Itali? en Rusland te Peking zich zeer interesseerden voor het welslagen van de auto-expeditie. Vooral de eerste drie hielden niet op met aan de gestrenge en hooge vergadering officie?le en officieuse nota's te zenden, waarin gevraagd werd om zoo spoedig mogelijk paspoorten voor Mongoli? te verstrekken.
Wat te doen? Er moest gestreden worden voor het vaderland, en de Wai-woe-poe bond den strijd aan!
Hij begon met de paspoorten te weigeren.
Secretarissen en europeesche tolken legden vele bezoeken af. De Wai-woe-poe presenteerde hun thee, maar verweerde zich manhaftig tegen hunne eischen.
Eigenlijk is de Wai-woe-poe ingesteld om altijd neen te zeggen tegen de Europeanen.
De Europeanen vroegen havens, mijnen, spoorwegen, zetels aan de universiteiten, schadeloosstellingen voor vermoorde missionarissen, en China gevoelde behoefte aan een instituut om zich tegen al die eischen te verdedigen. En toen werd het Tsungli-yamen ingesteld, een college dat in opdracht had alle verzoeken van Europa slepende te houden en de inwilliging daarvan naar een verre toekomst te verschuiven.
Na den Bokser-opstand wilden de Mogendheden niets meer weten van het Tsung-li-yamen, en het chineesche gouvernement kwam aan hun verlangen te gemoet door de instelling van de Wai-woe-poe, een college dat de afdoening der aanvragen niet uitstelde, doch integendeel in opdracht had, alle vragen onmiddellijk te beantwoorden met een onherroepelijk: neen.
Echter kon China ingevolge de tractaten de paspoorten niet weigeren aan vreemdelingen, die een provincie van het Keizerrijk wenschten te doorkruisen. Bovendien was er iets gebeurd, dat de vastberadenheid van de Wai-woe-poe aan het wankelen bracht, iets waarop de slimme en vindingrijke mandarijnen in 't geheel niet waren voorbereid. De automobielen waren n.l. al in Peking aangekomen! erger nog: ze vertoonden zich in de straten van Peking, ondanks het strenge verbod, dat inhield, de automobilisten alleen dan toe te laten, wanneer ze erin toestemden hun auto's door muilezels te laten trekken!
Wanneer de paspoorten nu nog langer geweigerd werden, zouden die helsche machines blijkbaar te Peking blijven. Ze zouden voortgaan met de heilige stilte van de hoofdstad te verstoren; ze zouden de hoofden van het volk op hol brengen, overal de kiemen van europeesche verdorvenheid zaaien, den toorn der geesten en de woede der goden opwekken en de wraak van Then-shui uitlokken!
De machines binnen de muren van Peking te dulden stond gelijk met de poorten van de forten voor den vijand te openen. Het was dan nog maar beter te trachten, ze zoo spoedig mogelijk weg te krijgen. En de Wai-woe-poe bood paspoorten aan, maar.... voor Mandsjoerije.
Het diplomatieke gevecht begon opnieuw.
Nieuwe nota's, nieuwe bezoeken, opnieuw thee!
De Chineezen begonnen terrein te verliezen.
Eindelijk stemden ze er in toe om paspoorten voor Mongoli? te zenden, maar nu weer alleen voor de reizigers, niet voor de auto's.
De italiaansche legatie weigerde deze. Toen zond de Wai-woe-poe paspoorten, die veel weg hadden van akten van beschuldiging: