The Aeneid | Page 3

regina deum tot volvere casus?insignem pietate virum, tot adire labores?impulerit. Tantaene animis caelestibus irae?
Urbs antiqua fuit, Tyrii tenuere coloni,?Karthago, Italiam contra Tiberinaque longe?ostia, dives opum studiisque asperrima belli;?quam Iuno fertur terris magis omnibus unam?posthabita coluisse Samo; hic illius arma,?hic currus fuit; hoc regnum dea gentibus esse,?si qua fata sinant, iam tum tenditque fovetque.?Progeniem sed enim Troiano a sanguine duci?audierat, Tyrias olim quae verteret arces;?hinc populum late regem belloque superbum?venturum excidio Libyae: sic volvere Parcas.?Id metuens, veterisque memor Saturnia belli,?prima quod ad Troiam pro caris gesserat Argis---?necdum etiam causae irarum saevique dolores?exciderant animo: manet alta mente repostum?iudicium Paridis spretaeque iniuria formae,?et genus invisum, et rapti Ganymedis honores.?His accensa super, iactatos aequore toto?Troas, reliquias Danaum atque immitis Achilli,?arcebat longe Latio, multosque per annos?errabant, acti fatis, maria omnia circum.?Tantae molis erat Romanam condere gentem!
Vix e conspectu Siculae telluris in altum?vela dabant laeti, et spumas salis aere ruebant,?cum Iuno, aeternum servans sub pectore volnus,?haec secum: `Mene incepto desistere victam,?nec posse Italia Teucrorum avertere regem??Quippe vetor fatis. Pallasne exurere classem?Argivom atque ipsos potuit submergere ponto,?unius ob noxam et furias Aiacis Oilei??Ipsa, Iovis rapidum iaculata e nubibus ignem,?disiecitque rates evertitque aequora ventis,?illum expirantem transfixo pectore flammas?turbine corripuit scopuloque infixit acuto.?Ast ego, quae divom incedo regina, Iovisque?et soror et coniunx, una cum gente tot annos?bella gero! Et quisquam numen Iunonis adoret?praeterea, aut supplex aris imponet honorem?'
Talia flammato secum dea corde volutans?nimborum in patriam, loca feta furentibus austris,?Aeoliam venit. Hic vasto rex Aeolus antro?luctantes ventos tempestatesque sonoras?imperio premit ac vinclis et carcere frenat.?Illi indignantes magno cum murmure montis?circum claustra fremunt; celsa sedet Aeolus arce?sceptra tenens, mollitque animos et temperat iras.?Ni faciat, maria ac terras caelumque profundum?quippe ferant rapidi secum verrantque per auras.?Sed pater omnipotens speluncis abdidit atris,?hoc metuens, molemque et montis insuper altos?imposuit, regemque dedit, qui foedere certo?et premere et laxas sciret dare iussus habenas.?Ad quem tum Iuno supplex his vocibus usa est:
`Aeole, namque tibi divom pater atque hominum rex?et mulcere dedit fluctus et tollere vento,?gens inimica mihi Tyrrhenum navigat aequor,?Ilium in Italiam portans victosque Penates:?incute vim ventis submersasque obrue puppes,?aut age diversos et disiice corpora ponto.?Sunt mihi bis septem praestanti corpore nymphae,?quarum quae forma pulcherrima Deiopea,?conubio iungam stabili propriamque dicabo,?omnis ut tecum meritis pro talibus annos?exigat, et pulchra faciat te prole parentem.'
Aeolus haec contra: `Tuus, O regina, quid optes?explorare labor; mihi iussa capessere fas est.?Tu mihi, quodcumque hoc regni, tu sceptra Iovemque?concilias, tu das epulis accumbere divom,?nimborumque facis tempestatumque potentem.'
Haec ubi dicta, cavum conversa cuspide montem?impulit in latus: ac venti, velut agmine facto,?qua data porta, ruunt et terras turbine perflant.?Incubuere mari, totumque a sedibus imis?una Eurusque Notusque ruunt creberque procellis?Africus, et vastos volvunt ad litora fluctus.?Insequitur clamorque virum stridorque rudentum.?Eripiunt subito nubes caelumque diemque?Teucrorum ex oculis; ponto nox incubat atra.?Iutonuere poli, et crebris micat ignibus aether,?praesentemque viris intentant omnia mortem.
Extemplo Aeneae solvuntur frigore membra:?ingemit, et duplicis tendens ad sidera palmas?talia voce refert: `O terque quaterque beati,?quis ante ora patrum Troiae sub moenibus altis?contigit oppetere! O Danaum fortissime gentis?Tydide! Mene Iliacis occumbere campis?non potuisse, tuaque animam hanc effundere dextra,?saevus ubi Aeacidae telo iacet Hector, ubi ingens?Sarpedon, ubi tot Simois correpta sub undis?scuta virum galeasque et fortia corpora volvit?'
Talia iactanti stridens Aquilone procella?velum adversa ferit, fluctusque ad sidera tollit.?Franguntur remi; tum prora avertit, et undis?dat latus; insequitur cumulo praeruptus aquae mons.?Hi summo in flucta pendent; his unda dehiscens?terram inter fluctus aperit; furit aestus harenis.?Tris Notus abreptas in saxa latentia torquet---?saxa vocant Itali mediis quae in fluctibus aras---?dorsum immane mari summo; tris Eurus ab alto?in brevia et Syrtis urguet, miserabile visu,?inliditque vadis atque aggere cingit harenae.?Unam, quae Lycios fidumque vehebat Oronten,?ipsius ante oculos ingens a vertice pontus?in puppim ferit: excutitur pronusque magister?volvitur in caput; ast illam ter fluctus ibidem?torquet agens circum, et rapidus vorat aequore vortex.?Adparent rari nantes in gurgite vasto,?arma virum, tabulaeque, et Troia gaza per undas.?Iam validam Ilionei navem, iam fortis Achati,?et qua vectus Abas, et qua grandaevus Aletes,?vicit hiems; laxis laterum compagibus omnes?accipiunt inimicum imbrem, rimisque fatiscunt.
Interea magno misceri murmure pontum,?emissamque hiemem sensit Neptunus, et imis?stagna refusa vadis, graviter commotus; et alto?prospiciens, summa placidum caput extulit unda.?Disiectam Aeneae, toto videt aequore classem,?fluctibus oppressos Troas caelique ruina,?nec latuere doli fratrem Iunonis et irae.?Eurum ad se Zephyrumque vocat, dehinc talia fatur:
`Tantane vos generis tenuit fiducia vestri??Iam caelum terramque meo sine numine, venti,?miscere, et tantas audetis tollere moles??Quos ego---sed motos praestat componere fluctus.?Post mihi non simili poena commissa luetis.?Maturate fugam, regique haec dicite vestro:?non illi imperium pelagi saevumque tridentem,?sed mihi sorte datum. Tenet ille immania saxa,?vestras, Eure, domos; illa se iactet in aula?Aeolus, et clauso ventorum carcere regnet.'
Sic ait, et dicto citius tumida aequora placat,?collectasque fugat nubes, solemque reducit.?Cymothoe simul et Triton adnixus acuto?detrudunt navis scopulo; levat ipse tridenti;?et vastas aperit syrtis, et temperat aequor,?atque rotis summas levibus perlabitur undas.?Ac veluti magno in populo cum saepe coorta est?seditio, saevitque animis ignobile volgus,?iamque faces et saxa volant---furor arma ministrat;?tum, pietate gravem ac meritis si forte virum quem?conspexere, silent, arrectisque auribus adstant;?ille