Reizen en vechten in het Zuiden van de Philippijnen | Page 2

staat en dus aan de Commissie moet gehoorzamen. Ik zal u dadelijk een paar woorden van introductie aan den kapitein meegeven en voor enkele andere ambtenaren, tot wie u zich met goed gevolg zult kunnen richten."
Zoo gezegd, zoo gedaan; de heer Fergusson riep een klerk, die onder zijn dictée stenografeerde. Daarna leidde hij mij voor een groote kaart van den Archipel, welke kaart met enkele reclamebiljetten van scheepvaartmaatschappijen de eenige wandversiering van de zaal was, en zei:
"Als u onze inlandsche troepen wilt bestudeeren, schijnt het mij noodig, dat u zich vooraf eenigszins op de hoogte stelt van de verschillende volksstammen, die de eilanden bewonen, van den algemeenen toestand van het land en van de staatkunde, die wij volgen ten opzichte van de onder ons bestuur gekomen menschen. Ik zal u terstond doen toekomen het werk, dat drie jaar geleden geschreven is door het hoofd van den dienst der volkstelling naar aanleiding van zijn werkzaamheden, alsook de rapporten, die wij jaarlijks naar Washington zenden. Dat zal u helpen, de avonden te slijten, want wij hebben hier nog geen vermaken, geen schouwburg, noch music hall. Intusschen zal ik even in een paar woorden voor u samenvatten, wat u meer in bijzonderheden zult kunnen lezen in de geschriften, die ik u noemde.
"Wij verdeelen de bevolking van de Philippijnen in drie algemeene groepen naar hun godsdienst. Vooreerst de heidenen, inboorlingen, die in de bergstreken wonen, waar de werkzaamheid der spaansche zendelingen hen niet heeft bereikt. Ofschoon de verschillende stammen vaak met elkaar in onderlingen strijd zijn, vallen ze de hooger staande rassen niet aan en hebben nooit reden van bezorgdheid gegeven, noch aan de Spanjaarden, noch aan ons. Het zijn in den vollen zin des woords barbaren, en men heeft ze zelfs wel beschuldigd van menscheneten. Wij beginnen nog pas, ons met hen te bemoeien, door een paar scholen op te richten, die tot nu toe maar poovere resultaten hebben opgeleverd.
"De tweede groep is die der Mohammedanen, die het Zuidwesten van den Archipel bewonen, waar vele districten zijn samengevoegd tot wat wij de Moro-provincie noemen, een streek, die aan een afzonderlijk bestuur is onderworpen, dat onder de militaire autoriteiten staat en waar generaal Wood het bevel voert.
"Eindelijk de groote meerderheid der inlandsche bevolking, meer dan negen tienden, bestaande uit de christenen, Maleiers, als de Moro's, maar vermengd met spaansch of chineesch bloed.
"In de steden vindt men bijna niet anders dan zulke kleurlingen, en daar vertoont dan ook de christelijke bevolking alle tinten, waar de menschenhuid voor vatbaar is, en alle beschavingen ook. Naast den blanke, die nauwelijks aan de nagels nog laat zien, dat er gemengd bloed door zijn aderen stroomt, die voor rechtsgeleerde of geneesheer is opgeleid aan een europeesche universiteit, zult u den bergbewoner vinden, die een afgod bezit, beschermer van zijn dorp, en aan dien god menschen ten offer brengt.
"Zoo is het volk, dat wij geroepen zijn te bestudeeren, zoo ingewikkeld, dat alle bestuursmaatregelen tot bezwaren aanleiding geven en zeer moeilijk zijn toe te passen".
Daar de brieven, die mijn beminnelijke vraagbaak voor mij had gedicteerd, inmiddels in het net overgeschreven, waren binnengebracht, nam ik afscheid, om te gaan kennis maken met degenen, tot wie ze waren gericht. Toen ik een uur later in mijn hotel kwam, vond ik er de twaalf deelen, beloofd door den heer Fergusson, reeds wachtend op mijn schrijftafel.
Ik verdeelde nu verder mijn tijd tusschen het lezen van die documenten, de studie van de organisatie van de constabulary in het hoofdkwartier van Binondo, en het bezoek aan Manilla en de omstreken.
Manilla is geen stad in den eigenlijken zin des woords, maar de vereeniging van verschillende neerzettingen langs de zee en de rivier de Pasig. Eerst ligt boven de monding aan den zuidelijken oever de oude spaansche stad, omringd door een wal met bastions en een gracht, die thans gedempt wordt ten behoeve van den algemeenen gezondheidstoestand. De oude esplanade, die zeer uitgestrekt is, werd gedeeltelijk in een bescheiden Botanischen Tuin herschapen, niet te vergelijken met die der andere steden aan de Chineesche Zee. De open ruimte aan zee aan den voet der wallen wordt ingenomen door een groote grasvlakte, waar twee muziekkiosken staan, enkele lantaarns met booglampen en houten rustbanken. Het is de Luneta, de beroemde promenade van Manilla, waar de met wapens in de hand gevangen genomen opstandelingen zijn terechtgesteld. Achter de Luneta vindt men de aangename nieuwe wijken Ermita en Malate, waar in vrij goede villa's de hooge ambtenaren en rijke kooplieden wonen.
De rechteroever van de Pasig loopt langs de handelswijk, in haar geheele lengte doorsneden door een groote straat, de Escolta, die voor Manilla is wat het Strand voor Londen, en de Avenue de l'Opéra voor Parijs is. Daarna volgt de chineesche wijk Binondo. Eindelijk breidt zich rondom deze kern, waar alleen vreemdelingen en rijke Philippino's wonen, een breede kring uit van inlandsche dorpen, een