Reize door Frankrijk

倘
door Frankrijk, by Adriaan van der Willigen

Project Gutenberg's Reize door Frankrijk, by Adriaan van der Willigen This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.net
Title: Reize door Frankrijk In gemeenzame brieven, door Adriaan van der Willigen aan den uitgever
Author: Adriaan van der Willigen
Release Date: January 28, 2007 [EBook #20465]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK REIZE DOOR FRANKRIJK ***

Produced by Frank van Drogen, Jeroen Hellingman, and the Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net (This file was produced from images generously made available by the Bibliothèque nationale de France (BnF/Gallica) at http://gallica.bnf.fr)

REIZE DOOR FRANKRIJK, IN GEMEENZAME BRIEVEN,
DOOR
ADRIAAN van der WILLIGEN
AAN DEN UITGEVER.
MET PLATEN.
Te HAARLEM, Bij A. LOOSJES, Pz. MDCCCV.

Parijs, 1 Decemb. 1804.
Gij vraagt, Vriend! of ik 'er iets tegen heb, dat gij mijne Brieven, over een groot gedeelte van Frankrijk, drukt en uitgeeft, met achterlating van eenige bijzonderheden, ons aangaande, en welke voor het algemeen van geen belang zijn; terwijl gij denkt dat dezelve onze Landgenooten aangenaam en zelfs nuttig kunnen wezen? en mijn antwoord op deze vraag is: Ik heb 'er niets tegen.--De be?ordeeling, waartoe een ieder door het in druk uitgeven van een werk regt krijgt, kan ik te geruster afwachten, daar ik mij op hetzelve niets laat voorstaan, maar het geef, voor het geen het is, te weten, voor eenvoudige aanteekeningen, van het geen ik gezien, daarvan gehoord, 'er over gelezen, en 'er somtijds bij gedacht heb. Echtheid en naauwkeurigheid, als de voorname vereischtens van een reisverhaal, heb ik altijd in het oog gehouden. Hier van althans ben ik verzekerd, dat zij, die dezelfde reis doen, en deze aanteekeningen als een Itineraire willen gebruiken, zullen overtuigd worden.
Ik voeg hierbij nog Iets voor Reizigers, bijzonder in Frankrijk. Dit kunt gij voor of achter plaatsen, zoo als gij best oordeelt.--Vaarwel!
A.v.d.W.

REIZE DOOR FRANKRIJK.
EERSTE BRIEF.
Dyon den 20 Julij 1804.
Aan de dagteekening van den Brief ziet gij, Vriend! dat ik op reis ben. Maandag den 14. dezer vertrok ik van Parijs; en dus daags na het feest van den 14. Julij, dat dit jaar den 15. gevierd is. Ik had mij daarom nog al opgehouden, maar vond het voor mij, behalve het vuurwerk, dat nog al fraai was, die moeite niet waardig. Wij reden 's morgens om vier uren af, met den gewonen Postwagen, die van hier op Geneve rijdt, en waarop wij plaats genomen hadden tot Dyon. De plaats, binnen in, kost 63 livres de persoon, en voor mijn koffer, die ruim 100 ponden woeg, betaalde ik ￡ 13; men rekende tegens ￡ 25--het centenaar; doch de koffer voor twee personen zijnde, trok men 'er de 25 lb die ieder vrij had, en dus 50 af. Van Charenton en Alfort, daar wij door reden, heb ik u in een van mijne vorige al gesproken. Te Lieursaint [1], 4 posten van Parijs, daar wij ontbeten, niet met een boterham en een kopje thee of koffij, maar met vleesch, eijeren en wijn, begonnen onze reizigers zoo wat kennis met elkanderen te maken; en ik bespeurde toen, dat wij met een' Priester, met een' Rentenier van Dyon, met een Wijnkooper van Beaune, een andere van Ma?on, en nog een vijfde persoon van den kant van Geneve, op reis waren. In Holland zou men dat al lang geweten hebben; want naauwlijks heeft men daar een' voet in de trekschuit of op den postwagen gezet, of er word gevraagd: "Waar komt mijn Heer van daan? waar gaat mijn Heer na toe? wat doet mijn Heer? is UEd. getrouwd? en eindelijk zelfs somtijds, hoe is mijn Heer's naam?" Diergelijke onbescheiden vraagen treft men onder de Franschen zeldzaam aan, en men wacht doorgaans, tot dat de lieden zich zelve bekend maken. Nu werden wij wat gemeenzamer onder elkanderen, het gesprek liep natuurlijk over het Feest, dat den vorigen dag in de Hoofdstad was gevierd, en hier door werden de staatkundige gevoelens eenigzins ontwikkeld, de wijnkooper van Beaune, dat een goede ronde kaerel scheen, en mijns bedunkens, met regt den naam van Franc Bourguignon [2] verdiende, kwam er onbewimpeld vooruit, dat hij de Koninklijke regeering, welke voor de omwenteling in Frankrijk plaats, beter vond dan het tegenwoordig Gouvernement. Hij sprak van de staten der Provintien, van de voorrechten, enz. de Priester gaf wel te kennen, dat hij het hieromtrent met hem eens was, doch liet er zich zoo regelregt niet over uit. De Rentenier van Dyon scheen meêr een Volksbestuur toegedaan; deze waren de voorname sprekers, de overigen voegden 'er nu en dan een woordje bij. Ik heb algemeen opgemerkt, dat de Koningsgezinden onder anderen zeer verbitterd zijn tegen Keizer Napoléon, om dat hij de Hertog van Enghien heeft laten ter