Opuscula Selecta Neerlandicorum

Opuscula Selecta
Neerlandicorum, by

Desiderius Erasmus, Antoni van Leeuwenhoek, Jan Swammerdam,
Herman Boerhaave, Hieronymus David Gaubius and Franciscus
Cornelis Donders
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org
Title: Opuscula Selecta Neerlandicorum Nederlandsch Tijdschrift voor
Geneeskunde
Author: Desiderius Erasmus, Antoni van Leeuwenhoek, Jan
Swammerdam, Herman Boerhaave, Hieronymus David Gaubius and
Franciscus Cornelis Donders
Editor: Hector Treub
Translator: L. Hillesum, W. Julius, L. Hillesum and A. H. Kan
Release Date: August 18, 2006 [EBook #19072]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK
OPUSCULA SELECTA NEERLANDICORUM ***

Produced by Louise Hope, Frank van Drogen, the Netherlands Team
and the Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net
(This file was produced from images generously made available by The
Internet Archive/Canadian Libraries.)

[Transcriber's Note:
Spelling and capitalization are as in the original. De spelling en de
hoofdletters zijn gehandhaafd als in het origineel.
Greek words have been transliterated and placed between +marks+.
Griekse woorden zijn getranslitereerd en tussen +tekens+ geplaatst.
The six individual articles are separated by three rows of asterisks.
The Latin texts-- Erasmus, Boerhave and Gaubius-- are given in three
independent versions, separated by two rows of asterisks:
Latin alone Dutch translation alone Latin and Dutch interlocked]
* * * * * * * * * * * * * *
OPUSCULA SELECTA
NEERLANDICORUM
DE ARTE MEDICA

Fasciculus Primus
quem
Curatores Miscellaneorum quae vocantur Nederlandsch Tijdschrift
voor Geneeskunde

collegerunt et ediderunt ad celebrandam Seriem quinquagesimam in
lucem nuper editam
Quaenam insint scripta proxima pagina docebit
Amstelodami Apud F. van Rossen MCMVII
Erasmus Swammerdam Van Leeuwenhoek Boerhaave Gaubius
Donders

INHOUD. Blz.
TER INLEIDING IX
DESIDERIUS ERASMUS, Encomium artis medicæ 1
DESIDERIUS ERASMUS, De lof der geneeskunde 1
ANTONI VAN LEEUWENHOEK, Den waaragtigen omloop des
Bloeds, als mede dat de Arterien en Venæ gecontinueerde Bloedvaten
zijn, klaar voor de oogen gestelt 45
JAN SWAMMERDAM, Proefnemingen van de particuliere
bewegingen der spieren van den Kikvorsch, die in het gemeen op alle
de bewegingen der spieren in de menschen en beesten toegepast
worden 69
HERMANNUS BOERHAAVE, De usu ratiocinii mechanici in
medicina 98
HERMAN BOERHAAVE, Het nut der mechanistische methode in de
geneeskunde 99
HIERONYMUS DAVID GAUBIUS, Oratio inauguralis qua ostenditur
chemiam artibus academicis jure esse inserendam 170
HIERONYMUS DAVID GAUBIUS, Inaugureele rede, waarin wordt

aangetoond, dat de scheikunde met recht een plaats verdient onder de
akademische wetenschappen 171
F. C. DONDERS, De harmonie van het dierlijke leven de openbaring
van wetten 229

TER INLEIDING.
Den 1sten Januari 1907 heeft het Nederlandsch Tijdschrift voor
Geneeskunde 50 jaren bestaan. In Mei 1901 besloot de algemeene
vergadering der Vereeniging: Nederlandsch Tijdschrift voor
Geneeskunde, op voorstel der Redactie, den lezers van het Tijdschrift
bij gelegenheid van dit jubileum eene feestuitgave aan te bieden. Deze
feestuitgave zou betrekking hebben op de geschiedenis der
geneeskunde. De zorg voor de voorbereiding dier uitgave werd
opgedragen aan eene commissie, bestaande uit de heeren B. J.
STOKVIS, W. KOSTER (Utrecht), C. E. DANIËLS, H. TREUB en de
beide toenmalige redacteuren-gérant M. STRAUB en P.
MUNTENDAM.
De geheimen van onze commissie-vergaderingen te verklappen is
allerminst mijn bedoeling. Maar iets wil ik en moet ik toch zeggen. Dit
n.l., dat, wanneer niet de drie eerstgenoemde, klassiek geschoolde
commissieleden er geweest waren, en met name wanneer niet
STOKVIS zijne groote belezenheid en zijn eeuwig jeugdig
enthousiasme aan onze taak had doen ten goede komen, er van dit boek
bitter weinig terechtgekomen zou zijn. Want één ding stond, na de
eerste voorloopige besprekingen, al spoedig bij ons allen vast: wij
moesten de feestuitgave doen bestaan in herdrukken van Nederlandsche
klassieke schrijvers over geneeskunde. Maar wie moest onder de
klassieken, en wat van hun werk gekozen worden? En hoe moest het
uitgegeven worden? Vragen die, tendeele althans, slechts beantwoord
konden worden door hen, die de klassieken kenden. Toen dan ook
omtrent het "hoe" beslist was, dat de feestuitgave geen bloemlezing,
maar een bundel van zooveel mogelijk op zich zelf staande stukken zou
zijn, kwamen de drie genoemde kenners der klassieken met

verschillende werken aan, waaruit de commissie na kennismaking zou
kunnen kiezen.
Moeilijke bezigheid, voorwaar! Gelukkig, wij zijn Hollanders, wij
waren in commissie vereenigd en wij hadden dus het recht, om niet te
zeggen de nationale plicht met bedachtzaamheid voorttegaan. Zoo
waren wij dan ook nog slechts nauwelijks tot eene definitieve keuze
gekomen, toen in September 1902 STOKVIS ons ontviel. Wanneer ons
werk, gelijk wij hopen, ten slotte bruikbaar is geworden, dan zij hier
gezegd, dat dit in de allereerste plaats te danken is aan het initiatief en
de krachtige medewerking van STOKVIS.
De commissie was zoo gelukkig in zijn plaats door de algemeene
vergadering benoemd te