Meetkundig Schoolboek | Page 2

---. b 4.
=, gelijk genaamd, geeft te kennen, dat de grootheden of getallen, die ter wederzijden van dit teeken staan, gelijk of even groot zijn. De uitdrukking a = b zegt dat de grootheid a juist zoo groot is als de grootheid b, en 8 + 9 = 7 + 10, dat de som der getallen 8 en 9 even zoo veel is als de som van 7 en 10.
>, grooter dan genoemd, wijst aan, dat de grootheid, die vóór hetzelve staat, grooter is dan de grootheid, die achter hetzelve geplaatst is. Aldus leest men: a > b, de grootheid a grooter dan de grootheid b.
<, kleiner dan genoemd, geeft te kennen, dat de grootheid, die vóór hetzelve staat, kleiner is dan de grootheid, die achter hetzelve geplaatst is. Aldus leest men a < b, de grootheid a kleiner dan de grootheid b.
[Symbool] beteekent hoek.
[Symbool] " regte hoek.
[Symbool] " driehoek.
[Symbool] " parallelogram.
[Symbool] " regt hoek.
[Symbool] " vierkant.
[Symbool] " cirkel.
[Symbool] " omtrek.
[Symbool] " cirkelboog of boog.
AB^2 drukt uit het vierkant op AB beschreven.
AB^3 drukt uit de kubiek op eenen lijn AB beschreven.
TAFEL DER LENGTEMATEN IN DE NEDERLANDEN.
BENAMINGEN. HOEGROOTHEID AANMERKINGEN. IN ELLEMAAT.
Mijl (kilometer) 1000 ellen De eenheid der lengtematen (hectometer) 100 ? is een veertig millioenste Roede (decameter) 10 ? gedeelte van den El (meter) 1 el. omtrek der aarde, langs Palm (decimeter) 0,1 ? den middagcirkel van Parijs Duim (centimeter) 0,01 ? gemeten. Streep (millimeter) 0,001 ? Dit stelsel is ook bekend onder den naam van het wijsgeerige stelsel van maten (en gewigten).
VERGELIJKENDE TAFEL VAN DE NIEUWE MET DE OUDE IN NEDERLAND IN GEBRUIK GEWEEST ZIJNDE LENGTEMATEN.
PLAATSEN LENGTE EN IN NED. AANMERKINGEN. BENAMINGEN. STREPEN.
/roede 3767,4 De rijnlandsche maat was voorheen |voet 313,9 de meest gebruikelijke. Rijnl.{duim 26,2 Eene rijnl. roede bevat 12 voeten, |lijn 2,2 een voet 12 duimen, een \punt 0,2 duim 12 lijnen, eene lijn 12 punten. /roede 3680,7 Ook de amsterdamsche maat |vadem van werd voorheen veel gebruikt, | 6 voeten 1698,8 vooral bij gebouwen. De amst. Amst. {voet 283,1 roede bevat 13 voeten, de voet |duim 25,7 11 duimen en de duim 11 lijnen. \lijn 2,3
Utrechtsche of Voor het burgerlijk gebruik Stichtsche roede 3755,9 was deze roede in 14, bij de landmeters echter in 10 voeten verdeeld.
Geldersche roede 3807,3 Verdeeld in 15 voeten, de voet in 10 duimen.
Groningsche roede 4090,8 Verdeeld in 14 voeten, de voet in 12 duimen.
Koningsroede in In 12 deelen verdeeld. Vriesland 3912,8
Amsterdamsche el 687,8 Op vele plaatsen en alleen bij het meten van stoffen in Haagsche el 694,3 gebruik.
VERDEELING VAN DEN CIRKELTREK.
Alle cirkeltrekken worden verdeeld in 360 gelijke deelen, graden genoemd; iedere graad bevat 60 minuten, en elke minuut is 60 seconden. Om graden, minuten en seconden te schrijven, zijn bijzondere teekens in gebruik; 21 graden 30 minuten 12 seconden drukt men met behulp van dezelve dus uit: 25° 30' 12". Deze verdeeling is zeer oud en nog vrij algemeen in gebruik. Er bestaat echter eene nieuwe verdeeling, volgens welke de cirkeltrek 100 graden, de graad 100 minuten en de minuut 100 seconden heeft. Bij het bezigen van deze verdeeling vervallen de teekens ' en ", schrijvende men 25 graden 30 minuten 12 seconden alsdan 25,3012°.
* * * * *
De geographische of duitsche mijl van 15 in éénen graad is = 7407,4 el.
Eene zee-mijl van 20 in éénen graad is = 5555,6 el.
Eene oude fransche mijl van 25 in éénen graad is = 4444,4 el.
Eene fransche en engelsche zee-mijl van 60 in éénen graad is = 1851,9 el.
TAFEL DER OPPERVLAKTEMATEN IN DE NEDERLANDEN.
BENAMINGEN. HOEGROOTHEID IN VIERKANTE ELLEN.
Bunder (hectare) 10000 vierk. ellen. Vierk. roede (are) 100 ? ? Vierk. el (vierk. meter) 1 ? el. Vierk. palm (vierk. decimeter) 0,01 ? ? Vierk. duim (vierk. centimeter) 0,0001 ? ? Vierk. streep (vierk. millimeter) 0,000001 ? ?
Voorts houdt:
Een vierk. rijnl. roede, 14,1930 vierk. ned. ellen. ? ? ? voet, 9,8562 ? ? palmen. ? ? ? duim, 6,8446 ? ? duimen. ? ? amst. roede, 13,5478 ? ? ellen. ? ? ? voet, 8,0164 ? ? palmen. ? ? ? duim, 6,6251 ? ? duimen. ? rijnl. morgen, 0,8516 bunders. ? vierk. duitsche mijl, 5,487 vierk. ned. mijlen,
Om hoeken te meten, heeft men den regten hoek als de hoofdmaat of eenheid aangenomen; dezelve is verdeeld in 90 kleinere hoeken, graden genoemd, de graad weder in 60 minuten en de minuut in 60 seconden.
TAFEL DER LIGCHAAMSMATEN IN DE NEDERLANDEN.
BENAMINGEN. HOEGROOTHEID IN KUB. ELLEN.
Kubieke el of wisse (stère) 1 Kub. el. Kub. palm (kub. decimeter) 0,001 ? ? Kubieke duim (kub. centimeter) 0,000001 ? ? Kubieke streep (kub. millimeter) 0,000000001 ? ?
Wijders bevat:
Een kub. rijnl. voet 30,943322 kub. ned. palmen. ? ? ? duim 17,907015 ? ? duimen. ? ? amst. voet 22,697161 ? ? palmen. ? ? ? voet 17,052713 ? ? duimen.
Eindelijk houdt de schacht aarde van 144 kub. rijnl. voeten 4,45583837 kub. ellen.

MEETKUNDIG SCHOOLBOEK

EERSTE