Een feudale familie in Egypte | Page 6

was en thans het middelpunt is geworden, zijn kantoren, klerken, werklieden van allerlei slag noodig, ten einde te voorzien in de behoeften van allen die, 't zij meer of minder rechtstreeks, bij den akkerbouw betrokken zijn.
Te Sjeikh-Marzoek houdt men zich uitsluitend bezig met de bebouwing van het omliggende district met zijne talrijke dorpen. Elken dag gaan de leden der familie, aan wie deze taak wordt opgedragen, het werk na, waarover zij het opzicht hebben; het oog van den meester is in Egypte even onontbeerlijk als in Europa. Wanneer allen des avonds weder bijeen zijn, wordt er een soort familieraad gehouden en elke veertien dagen is er een grootere bijeenkomst, waarbij wordt beraadslaagd omtrent de te nemen maatregelen, en het werk, dat thans moet worden ondernomen.
Bij dezen arbeid worden de meesters geholpen door hun schrijvers, qatibs, wier naam zeer bekend is, en van wier bedrijf reeds in de oudste historische tijden wordt melding gemaakt. Aan het hoofd dezer schrijvers staat de kassier, de voornaamste onder hen, die zorgt, dat zijn ondergeschikten hun werk verrichten, en die zijne meesters gedurende hun afwezigheid vervangt; hij is in alle, ook de geheimste aangelegenheden der familie ingewijd, en bij voorkomende gelegenheid wint men gaarne zijn raad in.
Zijn ondergeschikten bekleeden een verschillenden rang, naarmate van hun bekwaamheden of de gunst welke zij genieten. Ieder van die schrijvers heeft zijn afzonderlijk departement, waaraan hij zich alleen moet wijden; hij moet van alles op de hoogte zijn, wat betrekking heeft op zijn afdeeling, en vooral de talrijke brieven schrijven, die in Egypte worden opgesteld voor de geringste mededeeling, op papier van zeer groot formaat, waarop somtijds slechts een enkele regel staat. De zelfde inrichting bestaat niet alleen in alle voorname plaatsen, die aan de familie Botros toebehooren, maar in geheel Egypte, door alle rangen der ambtenaarswereld; vooral in de administratie van het gouvernement. Ieder van deze schrijvers kent de namen der fellahs, voor wie hij verantwoordelijk is, evenals het vee dat hun is toevertrouwd en de vermindering of vermeerdering in aantal daarvan. Hij acht zich hoog verheven boven de ongelukkige wezens, die onder zijn bevelen staan; maar hij rekent zich niet waardig, de oogen op te slaan tot hen, die hem door eene vrij karige belooning een meestal sober, maar althans voldoende bestaan verschaffen. Zijn ambt schijnt hem het schoonste en verhevenste op aarde; het kan hem dan ook inderdaad ver brengen, in dubbelen zin; tot rijkdom zoowel als armoede, tot eer zoowel als schande en dood; want tusschen eer en schande bestaat in Egypte geen verschil, en het zou dwaasheid zijn, rekening te willen houden met begrippen, die niet gangbaar zijn.
In de andere hoofdplaatsen van hun bedrijf is alles op denzelfden voet ingericht; ook in de middelpunten van den handel; te Girgeh, waar de bandar alle kooplieden uit de streek tot zich trekt; te Ka?ro, van waar uit de familie haar gewichtigste handelsbetrekkingen aanknoopt, en te Baliana, waar zij zich aan de nijverheid heeft gewijd.
Overal vindt men schrijvers, van lageren en hoogeren rang, wier bevordering bestaat in een verplaatsing naar meer bewoonde streken, want dit is altijd het ideaal geweest, dat alle schrijvers hebben nagestreefd, van den man af, die onder de 18e dynastie, zestien eeuwen voor onze jaartelling, "zijn hart zag drijven op den Nijl, om terug te keeren naar Memphis", tot het kleinste ambtenaartje, dat smachtend uitziet naar het heerlijke leven in Ka?ro. En al wachtend tot hij het doel zijner eerzucht zal bereikt hebben, schrijft hij getroost het eene officieele stuk na het andere, rookt vele cigaretten en drinkt miniatuur-kopjes koffie, waar ze hem maar worden aangeboden.
Dat gaat precies als aan onze ministeries; in dat opzicht zijn wij slechts ontaarde navolgers van het oude Egypte, want d����r alleen bloeit de bureaucratie, met al haar glans, haar grootheid en daarmede gepaard gaande teleurstellingen. Wel koesteren de schrijvers der familie Botros niet zulke eerzuchtige wenschen; mogelijk, dat de macht der gewoonte, het rustige landleven, misschien eenige gehechtheid aan de familie, die hen onderhoudt en hen allen goed en vriendelijk behandelt, hen bewegen op hun post te blijven; maar in den grond van hun hart hopen zij altoos, dat zich op een goeden dag een gelegenheid zal opdoen, en indien dit gebeurt zullen zij die niet laten voorbijgaan, al moesten zij zoodoende ook dezelfde hand ten bloede toe verwonden, die zij dikwijls onderdanig hebben gekust, want dankbaarheid duurt hier slechts tot dat het belang van den beweldadigde het medebrengt, zijn weldoener den rug toe te keeren.
De schrijvers vormen, wat hun aantal betreft, slechts een klein gedeelte van het bediendental der familie; er zijn andere dienaren, tot een lagere klasse behoorend, maar veel talrijker, en die hun geheele leven slijten in dienst van den stam Botros. De meeste van deze lieden wonen in de dorpen, die aan de Battarsi toebehooren, en leven in het veld, met het vee