Dua Libro de l Lingvo Internacia | Page 9

havas?--Mi havas kvardek kvin jarojn.--Bonan tagon, sinjoro! Kiel vi fartas?--Pardonu, sinjoro, mi vin ne rekonas.--La venontan diman?on mi veturos Hamburgon.--Kio vin interesas mia farado? ne miksu vin en malproprajn aferojn!--?u vi ludas violonon?--Ne, mi ludas kartojn, sed por instrumentoj mi ?ian estis tro maldiligenta.--Mi ne lo?as ?e mia frato, mi lo?as aparte; sed mia lo?ejo estas apud la lia.--Antay tiu malgranda ligna dometo staris bela granda arbo.--Mi volas ay ?ion, ay nenion.--Mi bezonas du frankojn; ?u vi ne povas ilin doni al mi prunte?--La popoldiroj (proverboj) esprimas la sa?on de l' popolo, kaj la popolrakontoj (legendoj) esprimas ?ian kredon.--La vorton "met" ni uzas tian, kian ni volas esprimi ian faradon, sed la formo de l' farado estas por ni ay ne klara, ay sen signifo. "Meti ion ien" signifas: fari, ke io ie estu. "Meti" povus alie esti tradukata "estigi". "Meti" inter la verboj (farvortoj) estas tio sama, kio "je" inter la prepozicioj, ay "um" inter la sufiksoj.--Metu la manon sur la koron.--La tteliston oni metis en malliberejon (se ni dirus "oni lin sidigis", tio ?i estus ne vere, ?ar neniu lin tie sidigis).--Metu la ?apelon sur la kapon.--La leteron mi adresis: al lia motto sinjoro N. en N. N.--Via barona motto, helpu min en mia mizero!--Por esti feli?a, oni devas esti antay ?io kontenta je sia sorto.--Mi iris en la teatron, por aydi la gloran kantiston.
17. LA OMBRO. (mirrakonto de Andersen'.)
En la varmegaj landoj la suno radias alian varmegon, ol ?e ni. La homoj ricevas koloron malluman, kaj en la plej varmegaj landoj la brula suno faras el ili negrojn. Sed ?i estis nur la simple varmaj landoj, kien transveturis unu instruita homo el niaj malvarmaj. Li pensis, ke li tie povos ankay promenadi en la stratoj, kiel en lia patrujo, sed tion ?i li devis balday malkutimi. Li kaj ?iuj prudentaj homoj devis trankvile resti en la domo. La kovriloj de l' fenestroj kaj la pordoj restis fermitaj la tutan tagon. Oni povus pensi, ke la tuta domo dormas, ay ke neniu estas en la domo. La mallar?a strato, kie li lo?is, estis ankoray tiel konstruita, ke de l' mateno ?is la vespero oni havis tie la tutan varmegon de l' suno. La instruita homo el la malvarmaj landoj estis homo juna kaj sa?a homo; al li tajnis, ke li sidas en brula forno. Tio ?i lin tre suferigis. Li tute maldiki?is, kaj e? lia ombro fari?is multe pli malgranda, ol en la patrujo,--?i ankay suferis de la suno.
Nur je l' vespero, kian la suno estis subirinta, ili revivi?is. Estis efektiva plezuro ?in vidi. Apenay lumo estis enportita en la ?ambron, la ombro sin eltiris sur la tuta muro, ?is la plafono kaj e? iom sur la plafono mem. ?i intence faris sin tiel longa, ?i devis sin eltiri, por ree ricevi fortojn. La instruitulo eliris sur la balkonon, por tie sin eltiri, kaj apenay la steloj ekellumis el la klara etero, li eksentis novan vivon. Sur ?iuj balkonoj en la strato--kaj en la varmaj landoj ?iu fenestro havas balkonon--sin montris homoj, ?ar aeron oni bezonas, se oni e? kutimis esti bruligata de l' suno. Vivo sin komencis supre kaj malsupre. Tajloroj kaj botistoj,--?iuj homoj eliris sur la straton, tabloj kaj se?oj estis elportataj, lumo brulis ?ie, brulis pli ol mil lumoj; unu babilis, alia kantis, kaj la homoj promenis, la veturiloj veturis, la azenoj iris . . . tin-tin-tin--?ar ili portis sonorilojn. Tie mortintoj kun kantado estis enterigataj, la knaboj de l' strato bruis, la sonoriloj de l' pre?ejoj sonoris, per unu vorto--vivo kaj movado re?is malsupre sur la strato. Nur en la unu domo, kiu staris rekte kontray la lo?ejo de l' alilanda instruitulo, estis tute silente, kaj tamen tie kredeble iu lo?is, ?ar sur la balkono staris floroj, kiuj belege kreskis,--tiel iu kredeble ilin supervertadis, kaj homoj necese devis tie esti. La pordo kontraye estis ankay malfermata je l' vespero, sed tie interne estis mallume, almenay en la antaya ?ambro,--el interne estis aydata muziko, kiu al la alilanda instruitulo tajnis neesprimeble bela. Sed eble ?i estis tia nur en lia tajnevido, ?ar li trovis tie en la varmaj landoj ?ion neesprimeble bela, se nur la malbona suno ne estus. La mastro de l' alilandulo diris, ke li ne scias, kiu lo?as en la kontraya domo, ke oni tie ne vidas ja e? unu personon, kaj pri la muziko--li trovas ?in malbele enuiga. "?i estas tiel, kiel se unu ripetas pecon, kiu estas por li tro malfacila, kaj kiun li ne povas ellerni, ?ian tiu sama peco. `Mi malgray ?io ?in venkos' li diras, sed li tamen ?in ne venkas, kiel ajn longe li ludas".
Unu fojon en nokto la alilandulo veki?is; li dormis ?e malfermita pordo de balkono, la kurtenoj antay la pordo sin dismovis de bloveto de l' vento, kaj al li tajnis, ke de