De zomer in Kaschmir | Page 9

heeft gereden over den hobbeligen weg en geradbraakt is door schokken, verdoofd door den hoorn en half gestikt door het stof, is de ruil niet kwaad van een tonga tegen een doenga.

II.
Door het "Gelukkige dal" in een doenga.--Roeiers en roeisters.-- Van Baramoela naar Srinagar.--De hoofdstad van Kaschmir.--Een beetje staathuishoudkunde.--Boven Srinagar.
De doenga is een boot, die, plat van onderen, aan beide uiteinden puntig uitloopt en tien meter lang is, terwijl er een dak van gevlochten riet over is gespannen. Andere matten, die naar believen opgerold kunnen worden als stores, sluiten de ruimte aan de kanten af en vormen ook de deur en de afscheiding tusschen de binnenruimten. Aan de voorzij bevindt zich een kleine veranda; dan volgt een vertrekje, dat in mijn boot juist vier meter lang en 1.80 M. breed was, en eindelijk een hutje, dat als cabinet de toilette dienst doet. Bij den achtersteven is het gezin van den roeier gehuisvest en slaapt in een ongeloofelijk kleine ruimte.
Boot en bemanning huurt men per maand voor een twintigtal roepijen, en men kan het er wel naar zijn zin hebben, als men zorgt, de geheele ruimte aan boord inderdaad voor zich te hebben en die naar eigen smaak te kunnen inrichten. De bedienden volgen in een andere boot, waar gekookt wordt. Als het uur van de maaltijden slaat, komt de tweede boot op zij, en ge wordt uit uw drijvende keuken bediend, zonder dat ge u behoeft op te houden.
Een klein, licht bootje, sjikara genoemd, dient voor de jacht op watervogels en voor snelle tochten en maakt uw vlootje compleet, waarmee ge u nu kunt bewegen op de rivier en de meren van Kaschmir. De mode van zulke zware drijvende woningen, die de Engelschen house-boats noemen, is ook wel van de Theems naar de Djhilam overgebracht, maar, al kan men ze bij de agentschappen in uitstekenden staat huren, dat komt veel duurder, en het zijn zulke logge machines, dat als het water een beetje laag is, men ieder oogenblik gevaar loopt vast te raken; ook heeft de doenga meer locale kleur, en ontkomen aan de handji's kan men toch niet.
De handji's zijn de roeiers van Kaschmir; een kaste, die misschien verachtelijk, maar stellig veracht is, ofschoon ze een groote rol in het volksleven spelen. Tot in de allerlaatste jaren gaat al het vervoer te water, en de rivier is steeds vol schepen, van de groote vrachtbooten af tot de lichte doenga's voor passagiers toe. De handji's van die laatste slaan in den slechtsten reuk; er wordt veel kwaad van hun vrouwen gezegd; maar ook haar schoonheid wordt geprezen. Ze zullen in haar jeugd wel een tijd van frischheid hebben gehad, maar ik moet zeggen, dat het harde leven haar die fra?cheur dan gauw heeft ontnomen. Zij roeien altijd door of boomen of trekken aan het touw; verder moeten ze rijst stampen en ma?s in zware houten vijzels, en dan moeten ze nog een heelen hoop kinderen grootbrengen, allerliefste kinderen trouwens.
Een heel vertier voor de handji's zijn de kibbelpartijen met collega's van andere booten; die twisten zijn in Kaschmir spreekwoordelijk geworden. Het répertoire van scheldwoorden is volgens het zeggen van diegenen, die ze verstaan, nog veel uitgebreider dan dat van de parijsche koetsiers. Meestal doen de vrouwen dapper mee of ook wel is het aan haar alleen overgelaten, terwijl de mannen al rookend toeluisteren en lachend aanhitsen. Soms valt de avond en duurt de strijd nog voort; dan werpt ieder der strijdenden een ketel over boord vóór aan de boot ten teeken, dat de twist daaronder gedurende den nacht bewaard blijft; des morgens wordt het ding omgekeerd, en de vrouwen trekken weer van leêr.
Bij Baramoela al heb ik kennis gemaakt met de na?eve opdringerigheid van die zoo belasterde handji's. Ik moest uit de vloot van aan den wal vastliggende booten er een paar kiezen. Van alle kanten werden aan mijn adres smeekbeden en aanroepingen gericht; sommigen wierpen zich in het stof aan mijn voeten of veegden met hun voorhoofd over mijn schoeisel, kortom de gansche comedie werd opgevoerd, die ze in dergelijke gevallen gereed hebben. En altijd klonk één woord boven de andere uit: "Kiline, Hazoer, kiline!" Dat is hun manier, om het engelsche woord clean uit te spreken, want zindelijkheid is natuurlijk het eerste vereischte voor de uit Europa aangekomenen. Toen ik een keuze had gedaan, staakten de andere bootslui dadelijk hun aandrang; een anderen keer zouden zij gelukkiger wezen.
Ik heb mij niet over mijn volkje te beklagen gehad, behalve dat ze als al hun collega's de verfoeilijke gewoonte hadden, dag en nacht te babbelen en geen notitie te nemen van mijn "tsjoep! tsjoep!" het hindoesche woord voor "stilte, stilte!" Er waren ook wel oneenigheden tusschen de vrouwen van de verschillende booten; maar ze durfden mij daar niet veel van te laten merken, en het was vermakelijk, soms als ze zich