De Prins en Johan de Witt

De Prins en Johan de Witt, by P.
J. Andriessen

The Project Gutenberg EBook of De Prins en Johan de Witt, by P. J.
Andriessen This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost
and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it
away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License
included with this eBook or online at www.gutenberg.net
Title: De Prins en Johan de Witt of ons land in het tweede tijdperk der
eerste stadhouderlooze regeering
Author: P. J. Andriessen
Release Date: January 18, 2007 [EBook #20391]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK DE PRINS
EN JOHAN DE WITT ***

Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/

De Prins en Johan de Witt Of Ons land in het tweede tijdperk der eerste
stadhouderlooze regeering.

Door
P. J. Andriessen.

Vijfde Druk.
Leiden.--A. W. Sijthoff's Uitg.-Mij.

INHOUD.

EERSTE HOOFDSTUK.
De tienjarige Leidsche Student 1
TWEEDE HOOFDSTUK.
Een zeeman, die nog al wat te vertellen heeft 16
DERDE HOOFDSTUK.
Waarin verhaald wordt, hoe de Prins zijne moeder nareisde 30
VIERDE HOOFDSTUK.
Welke plannen drie krullenjongens voor de kermis maakten 43
VIJFDE HOOFDSTUK.
Hoe gevaarlijk het kan worden, om des Zondags de kerk te verzuimen
56
ZESDE HOOFDSTUK.
Hoe een slimme Raadpensionaris een nog slimmeren Prins niet kon
doorgronden 66

ZEVENDE HOOFDSTUK.
Hoe een echt Hollandsche jongen zich wreekt 81
ACHTSTE HOOFDSTUK.
Een dure slaapkameraad 97
NEGENDE HOOFDSTUK.
Waarin wij een ouden kennis ontmoeten, die het ver gebracht heeft in
de wereld 113
TIENDE HOOFDSTUK.
Waaruit blijkt dat het hier niet altijd voor den wind ging 131
ELFDE HOOFDSTUK.
Wat er met den Prins op het buurtmaal voorviel en wat de
Raadpensionaris daarover zeide 142
TWAALFDE HOOFDSTUK.
Hoe Johan de Witt zijn plan volvoerde 157
DERTIENDE HOOFDSTUK.
Hoe de Raadpensionaris rekenles gaf 176
VEERTIENDE HOOFDSTUK.
Hoe onze vloot de Engelschen tuchtigde 194
VIJFTIENDE HOOFDSTUK.
Wat er met den Prins in Zeeland voorviel 209

VOORBERICHT.
Het is een algemeen betreurd feit, dat van de jeugd onzer groote
mannen slechts weinig of niets bekend is. En geldt dit ten aanzien van
hun openbaar leven, de leemte doet zich nog sterker gevoelen, wanneer
men uit hun intiem leven wenscht te putten. Ik ontken dan ook niet, dat
mij de samenstelling van dit boek ontzaglijk veel onderzoek en
nasnuffelen heeft gekost, want onze vroegere auteurs gaven nooit veel
meer dan een histoire de bataille; verlangt men dus een histoire intime,
dan moet men die uit tal van werken oprakelen. Toch durf ik zeggen,
dat ik gelukkig ben geweest; daar ik hier mijnen lezers eene
geschiedenis van de jeugd van onzen onsterfelijken Willem III mag
aanbieden, waarin alle voorvallen historisch zijn, op slechts twee [1] na,
van welke twee ik toch de verzekering durf geven, dat zij niet uit de
lucht zijn gegrepen, maar geheel en al op het karakter van den jongen
Prins berusten. In 't bijzonder vinden zij dan ook hier de betrekking van
den jeugdigen Oranjevorst tot den eersten man van zijn tijd, den
eenigen Johan de Witt.
Ik heb mij dus hier op een nieuw terrein begeven: vaderlandsche
karakterkunde. Ik oordeel die hoogst noodig voor mijne jeugdige lezers.
Daarenboven kunnen zij uit dit boek weder veel leeren. Zij zullen er
den voortgang der beschaving in vinden en ook eens in de vertrekken
der aanzienlijken rondkijken, waartoe mijne andere werkjes minder
aanleiding gaven. De toenmalige buurtvereenigingen schenken hun een
nieuwen blik in dien tijd; terwijl een korte schets van een
begrafenismaal hen weder met een eigenaardig gebruik onzer
voorvaderen bekend maakt. De verdere geschiedenis van De Ruyter
met den krijg in het Noorden en de tweede Engelsche oorlog behoorden
tot dit tijdperk, dat ik tot 1668 heb laten loopen, omdat men kan zeggen,
dat in genoemd jaar de eigenlijke jeugd van den Prins eindigde met
zijne mondigverklaring.
Ik heb bij dezen druk niets te voegen, dan aanbeveling van mijnen
arbeid in de voortdurende welwillendheid mijner landgenooten.
P. J. Andriessen.

Sedert de gevierde Schrijver bovenstaand Voorbericht schreef, heeft dit
boeiend verhaal meerdere drukken moge beleven. Thans wordt aan de
Nederlandsche jeugd een vijfde druk aangeboden, welke zich van de
vorigen gunstig onderscheidt door de flinke letter op mooi, stevig
papier en de keurige illustraties in en buiten den tekst, die de
aantrekkelijkheid van dit boek ongetwijfeld hebben verdubbeld.
Moge dit door verdubbelde belangstelling blijken!
De Uitgever.

EERSTE HOOFDSTUK.
De tienjarige Leidsche Student.
Wanneer wij, mijne jonge lezers, op Dinsdagmorgen den 28sten
September 1660, langs het Rapenburg te Leiden waren gewandeld, dan
zouden wij hebben blijven stilstaan voor een groot gebouw op den hoek
van de Langebrug (toen Voldersgracht); hetwelk echter thans niet meer
bestaat en sedert vervangen is door aanzienlijke woonhuizen. Dat oude
gebouw ziet er allesbehalve aanlokkelijk uit met zijne