may lam��g ang buwan; paris n~g katotohanang ak�� ay may pus?, ik��w ay may at��y; paris ng katotohanang ik��w ay maganda, ak�� ay pangit.
--Pati, Pati ... at tinutop ang kany��ng dibd��b na tila ibig m��walat sa pitl��g ng pus��ng no��n ay dumanas ng d? g��gaanong al��w.
At bago pinigilan si Pati sa manip��s niy��ng bayw��ng, hinagk��n sa no�� n~g is��ng matun��g at mahab��ng hal��k at....
--Pati ko--ang turing--?nar��rin��g mo ba ang masins��ng tib��k n~g aking k��luluw��? ?Hind?? ... pakingg��n mo: sin��sabi niy��ng ik��w raw ang kany��ng b��hay, ik��w raw ang kany��ng ligaya, ik��w raw ang kany��ng lan~git ... ?n��lalaman mo na?
--?Nam��n!
--At sinabi pa niy��ng--ang patuloy ni Saw? na tila hind? pans��n ang ?nam��n? ni Pati--at sin��sabi pa niy��ng siy�� ay nagtay? n~g is��ng damban�� sa lal��ng lihim na pitak n~g aking damd��min, damban��ng sinabugan n~g mapuput?ng sampagita up��ng suub��n sa kany��ng mahinh��ng halimuyak ang larawan ng is��ng babae, n~g is��ng ban��l, ng kany��ng magand��ng Pati....
* * * * *
Ang linta, pagkatapos ng is��ng lingg��ng pananab��knab��k sa dug? ng kulang-palad na si Saw?, ay hind? na nakati��s.
--?Dapat na siy��ng magbayad!
At mari��ng ikin��pit ang kany��ng matatal��m na n~gipin sa buls��ng sagan�� sa pilak n~g walang malay na binat��:
--Saw? ko, g��liw kong Saw?, bigy��n mo ak�� n~g lim��ng piso up��ng m��ibil�� ko n~g bar��.
Ang hinin~g��n ay lat��g ang palad na sumag��t:
--N��rit��, mutya ko, tanggap��n ang hin��hin~g? mo.
Nagda��n ang unang araw; dumat��ng ang ikalaw��.
Ang linta, ang matakaw na linta, ay mul?ng sumig��d na nam��n:
--Saw? ko, g��liw kong Saw?, bigy��n mo ak�� n~g samp?ng piso na m��ibil�� ko n~g saya.
?Samp?ng piso na n~gay��n!
Gay��n man, si Saw? ay hind? rin tumangg�� sa gay��ng pag-��ibayo n~g halag��. At....
--N��rit��, mutya ko, tanggap��n ang hin��hin~gi mo.
Nagda��n ang ikalaw��ng araw at dumat��ng ang ikatl��.
At ang linta, ang lintang kail��n ma'y hind? na yat�� mas��siyah��n, no��n ay pamul?ng sumig��d na nam��n nang sig��d na lal��ng mari��n pa kay sa m~ga una, lal�� pang malak��s; at....
--Saw? ko, g��liw kong Saw?--na nam��n bigy��n mo ak�� n~g dalaw��ng-p��ng piso na maibil�� ng sap��n, pulb��s, pabang��, medias at....
?Dalaw��ngp?ng piso na!
Dapuw��'t si Saw?, ang magar��ng si Saw?, ay dumukot pa r��n sa kany��ng supot na malam��n:
--N��rit��, g��liw ko, ang sag��t na nam��ng tila hind? pans��n ang kany��ng pagkak��palaot--n��rit�� ang hin��hin~g? mo.
At hind? sa lam��n l��mang hum��hangg�� ang kir��t ng mga kag��t ni Pati, ng lintang si Pati, sa kataw��ng nam��mutla na ng binat��, kund? hangg��ng sa mga but�� pa, na pinagtiin��n ng kany��ng matatal��m na n~g��pin.
Mins��n, sa kanil��ng pagsasaril��, si Saw? ay nagpakasaw��ng magdamp? n~g mga lab�� niy�� sa m~ga namum��rok na pisngi ni Pati. It��, pagkat��pos mapara��n ang gay��ng kahibang��n ng binat��, ay tuman��ng na may hal��ng bir��:
--?Il��ng hal��k ang ibinig��y mo sa akin?
Si Saw?, las��ng sa mga suly��p ni Pati, sa sin~gaw ng kany��ng malus��g na kataw��n, ay sumag��t na d? magkangtututo:
--Is�� ... dalaw�� ... tatl�� ... apat ... samp��, lab��nglim�� ... ?marami! ??maramingmarami!! ... ayw��n ko na ba kung il��n.
--B��wa't hal��k ay babayaran mo n~g piso.
--?Piso!...
?Sa��n hind? masasaid ang buls�� ni Saw? sa ganit��ng pamamara��n ni Pati?
Ang bariles, pun?ngpun? man, pag hind? naamp��t ang paglab��s n~g tagas ay d��ratn��n din n~g pagkatuy?.
At gay��n ang nangyari sa kulang p��lad na binat��: unt?unt?ng naubos ang yaman, bayt��ngbayt��ng na bumaba sa kailalimang pinagh��har��an n~g dil��m, dil��m ng pananal��t, dil��m ng kar��litaan.
?An�� pa ang kany��ng g��gaw��n? ?Man~gutang? ?Magsanla? ?Magpalim��s?
Tila salung��t sa pagkatao niy�� ang mga ganit��ng gawa.
N~gun��'t ?paano si Pati? ?paano ang kany��ng pag-ibig kay Pati? Mangy��yaring siy��'y umin��m ng luh��, ng sarilingluh��, bagam��'t masakl��p; mangy��yaring siy��'y magti��s n~g gutom; dapuw��'t ?iwan si Pati, iwan pa si Pati! ... Ang gay��'y tunay na d? niy�� ma��at��m, pagka't si Pati ang kany��ng ?pag-asa,? si Pati ang kany��ng ?luwalhat��,? si Pati ang kany��ng ?buhay,? si Pati ang araw n~g kany��ng k��luluw��, si Pati ang init na nagb��bigay sigl��, lak��s at tib��k sa kany��ng pus��.
?Oh, si Pati ay is��ng halaman at ang pus�� niy��'y is��ng halamanan!
At ang halama'y nag ug��t at hind? na mangy��yaring bakbak��n pa sa lup��ng kin��tutub��an kund? is��sabog ang lup��ng iy��n; ?at ang lup��ng iy��'y ang pus�� ni Saw?!
M~ga il��ng araw nang siy��'y hind? sum��silay sa bahay ni Pati dahil sa din��ranas niy��ng pananal��t. ?Sa��n pa siy�� magn��nakaw n~g pilak na ikas��sun��d sa pithay�� n~g babaeng it��?
--?Ah, mabuti ay magsanla na!
At nagsanla.
At na��busan na nam��n.
Nan~g��tang: na��bos din.
At nanghin~g?: gay��n din.
--?Oh! ?an�� pa ang aking g��gaw��n?
?Sum��lat sa kany��ng m~ga mag��lang?
N~gay��'y wala na siy��ng am��, wala na siy��ng in��, ni kapat��d, ni kamaganakan. Lah��t ay sumaw�� na sa kany��. ?Siy��'y itinat��kuw��l n~g kany��ng mga pinagk��kautan~gan ng buhay!
?At sinong ban��l na mga magulang ang hind? t��talik��d sa mga an��k na paris niy��?
Lusakin ang kanil��ng dan~g��l pagkatapos maubos ang pilak na kanil��ng natipon sa tulong n~g tiyaga at walang hump��y na pakikiagaw sa masungit na kabuhayan; kaladkar��n ang kanil��ng pangalan sa lansan~gan, payur��kyurakan sa b��lana, ipakutiya-kutiya, ?oh, an��ng gaming-pal�� sa kanil��ng pagmamah��l!
At hind? pa rito lamang hum��hangg�� ang pagkapariwar�� ni Saw?: mula nang
Continue reading on your phone by scaning this QR Code
Tip: The current page has been bookmarked automatically. If you wish to continue reading later, just open the
Dertz Homepage, and click on the 'continue reading' link at the bottom of the page.