Proefnemingen van de particuliere beweeging der spieren in de kikvorsch | Page 2

consideratie,
dat ten welken tyde men de Senuwen der levende lichaamen aanroert,
dat men terstont in de Spieren, waar naa toe sy loopen, een merkelijke
beweeging siet veroorsaakt, dewelke van de natuurelyke contractie der
selve niet verscheelt. Waarom soo men de Senuwen, by exempel, van
het Middelrif in een levendig geopende Hont, sagtelyk met de punt van
een seer fyne naalt komt te prikkelen, te steeken, of met een weynig
vuur, en ingedronge of scherpe wateren, komt te irriteeren, soo sal men
datelyk het Middelrif syn natuurelyke functie sien volvoeren, sig
contraheeren, van verwulfd vlak worden, en sig uyt de Borst te
beweegen, en de Ingewanden van de Buyk uytwaarts te stooten: en men
sal het de Borst naa die proportie sien dilateeren, naa dewelke dat het in
syn contractie regter wort, en sig verder uyt de Borst extendeert.
Dit is een seer aardig en ook vermakelyk experiment, soo om de
wonderlyke beweeging, die men in die gecomponeerde Spier dan siet,
als meede om dat het selve experiment in het selve subject veelmaals
kan herhaalt worden, soo men maar de Middelrifts-Zenuwen, daar se in
haar begintsel langs het Hartesakje heen loopen, komt te irriteeren, en
soo allenkskens tot de tweede, derde, ende vierde irritatie, naa onderen
komt voort te gaan, tot daar sy ingeplant worden.
Nu, niet alleen omtrent dat deel, maar ook omtrent alle de vordere
spieragtige deelen van het lichaam des Diers, kan men dit experiment
seer ligt omtrent de Zenuw in het werk stellen. Waarom ons ook
dikmaals gebeurt, in de levende Sectien der Dieren, als wy de Zenuwen
met een mes doorsnyden of raaken, dat we seer notable beweegingen in
de onderhorige Spieren gewaar worden. Gelyk de H. STENONIS ook
diergelyks yets Myolog. spec. pag. 78 en 79. edit. Janss. aangetekent
heeft. Wanneer ik hem te vooren een seer out en bekent experiment van
my in de Kikvorschen getoont hadt. En dit siet men niet alleen in de

viervoetige Dieren te geschieden, maar ook in de Vogelen en Visschen;
en bysonderlyk in de Rog, die seer sterke beweegingen in syne Spieren
herneemt, als men syne Senuwen irriteert.
Op de fondamenten van deese beweegingen, die in de Spieren
veroorsaakt worden, als men haare Senuwen alleen raakt of irriteert:
soo heb ik dikmaals voorgenoomen, om ook op die wyse de Senuwen
der Ingewanden aan te raaken, alwaar ik hier en daar seer merkelyke
vleesagtige Vesels vernoomen heb: gelyk als ik ook wilde doen omtrent
de Senuen, die naa de Nieren gaan, naa de Leever, de Milt, de Longen,
de Teelleeden, en andere partyen, waar omtrent, maar voornamelyk de
Nieren, ik haast niet en twyfel, of men sal daar merkelyke contractien
veroorsaakt sien te worden; en alsoo door dit experiment veel nader tot
het ware gebruyk deeser deelen indringen: dan de tyt daar toe heeft my
tot nog toe ontbrooken. Waarom het my voor tegenswoordig genoeg is,
dit met een enkel woort te hebben aangeweesen, om ook andere occasie
te geeven, dit verder naa te soeken, alsoo de Natuur door een gemeenen
arbeyt moet ondersogt worden; en ook, om dat een persoon alleen niet
als seer weynig kan uytvoeren, omtrent saken die oneyndig syn.
Maar hier dient men nu aan te merken, dat in de Dieren, die het heetste
bloet hebben, dese bewegingen der Spieren soo opmerkelyk niet en syn,
of liever soo lang niet en continueeren, als wel in die Dieren, die met
kouder bloet begaaft syn, als daar syn de Visschen, en veele andere
water Dieren, het sy met veel, met weynig, of sonder Voeten, of ook in
die te gelyk op het lant en in het water leeven. En waar omtrent ik in de
Kikvorsch deese myne experimenten voornamentlyk genoomen heb.
Want in deese Dierkens sijn de Senuwen seer sigtbaar, en sy kunnen
ligt ontdekt ende ontbloot worden. En het Ruggemerg, als ook de
Hersenen die hebben dit in de Vorsschen particulier, dat er als een
vloeybaar sout, in rokken beslooten synde, en met Bloedvaten
doorweeven wordende, overal en omtrent aanlegt; soo dat het ook in de
bolligheyd der Wervelbeenderen bevonden wort, als ook in het
Bekkeneel selve. De couleur daar van is als een blinkende perel; en het
leyt in gedaante van knoopkens langs de rey der Wervelbeenderen en
de Rug, daar het seer ligt geobserveert wort. Dit naturel sout bruyst seer
sterk, wanneer het met een zuure vogt vermengt wort. De substantie

daar van komt seer over een met dat greynagtig en stenig poeyer, dat in
de hoofden van de Zee-Honden Carcharias genoemt gevonden wort, en
voor de Herssenen van die Visschen door een onverstant in de Winkels
verkogt wort. Want het is niet als een steen of kalkagtige materie, die,
even als de steen der Baarsen in de Baars, ook soo in het Hooft van de
Hond Carcharias geplaatst wort. Diergelyk een poeyer heb ik